Επανέρχεται η εύθραυστη ισορροπία στον Λίβανο με την επιστροφή Χαρίρι

Η αιφνιδιαστική του παραίτηση και η μυστηριώδης παραμονή του στη Σαουδική Αραβία κινδύνευσαν να βυθίσουν τον Λίβανο σε πολιτικό χάος, όμως η επιστροφή του πρωθυπουργού Σάαντ αλ Χαρίρι επανέφερε τη χώρα στην προτέρα της οικεία, αλλά εύθραυστη κατάσταση.

Αναλυτές και παρατηρητές συμφωνούν ότι για όσο διάστημα η περιοχή της Μέσης Ανατολής παραμένει διχασμένη μεταξύ του σαουδαραβικού άξονα, που στηρίζει τον Χαρίρι, και του ιρανικού, που στηρίζει τη Χεζμπολάχ, ο Λίβανος θα εξακολουθεί να κινδυνεύει.

Τις τρεις προηγούμενες εβδομάδες εκτυλίχθηκε μια σειρά γεγονότων πρωτόγνωρων για τον Λίβανο, με έναν πρωθυπουργό να ανακοινώνει την παραίτησή του από το εξωτερικό χωρίς να έχει ενημερώσει προηγουμένως κανέναν, την αινιγματική παραμονή του στο Ριάντ και τη φυγή του στο Παρίσι. Πολλοί φοβήθηκαν ένα νέο θεσμικό κενό στον Λίβανο, κατάρρευση του νομίσματος της χώρας ή ακόμη και εσωτερικές συγκρούσεις.

Όμως αναστέλλοντας την παραίτησή του μετά την επιστροφή του στη Βηρυτό και δηλώνοντας έτοιμος για διάλογο με τη Χεζμπολάχ, εταίρο στην κυβέρνησή του αλλά αντίπαλο της Σαουδικής Αραβίας, ο Χαρίρι, προστατευόμενος του Ριάντ, επιδίδεται σε μια άσκηση γνωστή στους Λιαβνέζους: τον συμβιβασμό.

«Επιστρέψαμε σε έναν από αυτούς τους χωλούς συμβιβασμού που έχει συνηθίσει ο Λίβανος, δηλαδή σε έναν συμβιβασμό που δεν ικανοποιεί στην πραγματικότητα κανέναν», σχολίασε ο Καρίμ Σιτάρ, ειδικός σε θέματα Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Διεθνές και Στρατηγικών Σπουδών του Παρισιού.

Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Ζινία Μαζέρ, «στόχος σήμερα είναι να περιοριστούν οι ζημιές». Ο Λίβανος θα βρεθεί ξανά «σε μια κατάσταση αναμονής, εγρήγορσης» προκειμένου να αποφευχθεί η εκτράχυνση της κατάστασης. Ακόμη και η Χεζμπολάχ άφησε να εννοηθεί την Πέμπτη ότι επιθυμεί «μια επιστροφή στην κανονικότητα». Ανακοινώνοντας την παραίτησή του ο Χαρίρι κατήγγειλε τον δάκτυλο του Ιράν και της Χεζμπολάχ στις εσωτερικές υποθέσεις του Λιβάνου και «τις παρεμβάσεις τους» στις περιφερειακές συγκρούσεις, κυρίως στη Συρία και την Υεμένη.

Όμως στα τέλη του 2016 ο Χαρίρι είχε σχηματίσει για δεύτερη φορά σε διάστημα επτά ετών κυβέρνηση συνασπισμού με τη Χεζμπολάχ, παρά τις μεγάλες μεταξύ τους διαφωνίες. Αναστέλλοντας την παραίτησή του, αναλαμβάνει και πάλι τα καθήκοντά του, σα να μην συνέβη τίποτε. «Προς το παρόν, η κυβέρνηση λοιπόν ξαναζωντάνεψε προσωρινά», υποστήριξε την Παρασκευή στο κύριο άρθρο της η γαλλόφωνη εφημερίδα Orien-Le Jour.

«Μπορούμε να πούμε ότι ο Χαρίρι κέρδισε χρόνο, όμως κανένα από τα βασικά του προβλήματα δεν έχει διευθετηθεί. Τους επόμενους μήνες, θα βρεθεί μεταξύ πολλών πυρών», εξηγεί ο Σιτάρ.

«Από τη μία πλευρά θα πρέπει να συνεχίζει να κυβερνά με την κυβέρνηση στην οποία συμμετέχει η Χεζμπολάχ και από την άλλη δεν μπορεί να απομακρυνθεί από τη στρατηγική γραμμή που θέτει η Σαουδική Αραβία», σημειώνει. «Θα πρέπει να αποδειχθεί δεινός ισορροπιστής», τονίζει ο αναλυτής. Σύμφωνα με τον Σιτάρ, «εφόσον δεν έχει βρεθεί ένας τρόπος συνύπαρξης μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, δεν μπορώ να δω πώς ο Λίβανος θα μπορέσει να απομονωθεί από τις περιφερειακές αναταράξεις».

Όπως δήλωσε μια ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή, οι Σαουδάραβες μάλλον συνειδητοποίησαν ότι το παραέκαναν αναγκάζοντας τον Χαρίρι να παραιτηθεί. «Οι Σαουδάραβες δεν έχουν στρατηγική στον Λίβανο. Αντιμετωπίζουν την κατάσταση βάσει της διάθεσής τους», πρόσθεσε η ίδια πηγή. «Στον Λίβανο αυτό που αντιπαθούν οι Σαουδάραβες είναι αυτός ο χωλός συμβιβασμός. Ελπίζουν να εξαλείψουν τη Χεζμπολάχ», όμως «κάθε φορά στην πραγματικότητα αφήνουν χώρο στους Ιρανούς», τονίζει.

Τι να περιμένουμε τώρα, μετά την επιστροφή Χαρίρι;

Ένας από τους στενούς του συνεργάτες, ο υπουργός Εσωτερικών Νουνού Μανούς δήλωσε σε συνέντευξή του την Πέμπτη ότι ο διάλογος μεταξύ των αντίπαλων πλευρών δεν θα αφορά το ακανθώδες θέμα του οπλοστασίου της Χεζμπολάχ, αλλά κυρίως την εμπλοκή της στις περιφερειακές συγκρούσεις. «Ο Λίβανος μπορεί να αναχθεί (τις επιπτώσεις) της επέκτασης της Χεζμπολάχ έξω» από τα σύνορά του, πρόσθεσε. Σύμφωνα με αναλυτές, η Χεζμπολάχ ίσως κάνει μια κίνηση αποδέσμευσης από την Υεμένη, όπου το Ριάντ την κατηγορεί ότι εξοπλίζει τους αντάρτες Χούτι. Όμως «η πολιτική της αποστασιοποίησης» που ζητεί ο Χαρίρι από τη Χεζμπολάχ δεν είναι ρεαλιστική, προσθέτουν.

Για όσο συνεχίζεται στον Λίβανο αυτός «ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπων μεταξύ των Ιρανών και των Σαουδαράβων είναι πιθανό να υπάρξει θεσμική εμπλοκή ανά πάσα στιγμή», εκτιμά ο Σιτάρ. «Είμαστε ευάλωτοι ανά πάσα στιγμή στις διαθέσεις του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου και τους θριαμβευτικούς λόγους του Ιράν που κινδυνεύουν να βυθίσουν τον Λίβανο στην κρίση», προσθέτει.