Μέση Ανατολή: Οι «απρόσμενες» συμμαχίες που αλλάζουν το status quo μετά την απόφαση ΗΠΑ για την Ιερουσαλήμ (βίντεο)

Η κατάσταση στην Μέση Ανατολή αυτήν την στιγμή «μυρίζει» μπαρούτι και είναι έτοιμη να εκραγεί. Η απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ν’ αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και να μεταφέρει εκεί την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ εντός 6 μηνών έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις σε ένα ήδη τεταμένο κλίμα.

Ο Αμί Αγιαλόν, πρώην επικεφαλής του «Σιν Μπετ», των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών, υπογραμμίζει ότι «το Ισράηλ βρίσκεται απέναντι σε μια εκρηκτική κατάσταση μετά την απόφαση Τραμπ».

Μπορεί οι εξελίξεις στο ζήτημα της αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ να καταγράφουν μια επιτυχία για την κυβέρνηση του Ισραήλ, ωστόσο, έφεραν και πάλι την περιοχή αυτή ένα βήμα πριν από τη γενικευμένη ανάφλεξη.

Τόσο η ισραηλινή κυβέρνηση όσο και ο Λευκός Οίκος πιστεύουν ότι έπειτα από μερικές μέρες αναταραχής και ορισμένα μικροεπεισόδια, οι περισσότερες χώρες θα αποδεχθούν την αναγνώριση της Ιερουσαλήμ.

Οπαδός της «real politik» το Ισραήλ, δεν ανησυχεί για τους Παλαιστινίους, που είναι έτοιμοι να εξεγερθούν, ούτε ιδιαιτέρως για τον αραβικό κόσμο. Οι κεραίες των Ισραηλινών είναι στραμμένες στο βασικό εχθρό της ασφάλειάς τους, το Ιράν και τους πιστούς «συνεργάτες» της Τεχεράνης, τη σιιτική Χεζμπολάχ.

Αυτό δεν σημαίνει πως η περίπλοκη κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής δεν θα επηρεάσει γενικότερα τις ισορροπίες και ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στην ισραηλινή ασφάλεια.

Ισραήλ

«Στο τέλος, πολλές άλλες χώρες θα αναγνωρίσουν την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και θα μεταφέρουν τις πρεσβείες τους στην Ιερή Πόλη». Η απάντηση του ισραηλινού υπουργείου Εξωτερικών στο ανακοινωθέν της Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας, να αναγνωριστεί η ανατολική Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα ενός παλαιστινιακού κράτους, απηχεί τη θέση της χώρας.

«Ολες αυτές οι ανακοινώσεις δεν μας προκαλούν έκπληξη, θα ήταν καλύτερα οι Παλαιστίνιοι να αποδεχθούν την πραγματικότητα», δήλωσε ο Βενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα επισκέφθηκε το Παρίσι και τις Βρυξέλλες απλώς για να εκφράσει τις ισραηλινές θέσεις. Ο Νετανιάχου, το «γεράκι» της ισραηλινής πολιτικής σκηνής, δεν περίμενε κάτι καλύτερο από την απόμακρη Ευρώπη.

Ενδιαφέρεται για τις ΗΠΑ και θεωρεί ευτυχή συγκυρία την εκλογή Ντόναλντ Τραμπ, που ανέτρεψε την πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα στο Μεσανατολικό και ακολουθεί τις επιταγές των ισχυρών φιλοεβραϊκών λόμπι. Η Ιερουσαλήμ είναι το δεύτερο στοίχημα που κερδίζει ο Ισραηλινός πρωθυπουργός σε σχέση με τις ΗΠΑ.

Είχε ήδη κατορθώσει να επηρεάσει τον πρόεδρο Τραμπ να τοποθετήσει το Ιράν στον «Άξονα του κακού» και να αλλάξει την αμερικανική εξωτερική πολιτική, δημιουργώντας μια ισχυρή συμμαχία με τη μεγάλη δύναμη του σουνιτικού μουσουλμανικού κόσμου, τη Σαουδική Αραβία.

Τουρκία

Η Τουρκία ηγείται της μεγάλης αντίδρασης των μουσουλμανικών κρατών στο ενδεχόμενο αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ. Εχει προειδοποιήσει τις ΗΠΑ πως η Ιερουσαλήμ αποτελεί μια κόκκινη γραμμή που δεν θα πρέπει να ξεπεραστεί.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη για να δηλώσει ότι παραμένει περιφερειακή δύναμη με δυνατότητα παρέμβασης.

Συγκάλεσε τον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας στην Κωνσταντινούπολη (που αποτελείται από 57 κράτη) και ζήτησε την αναγνώριση της Ανατολικής Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του παλαιστινιακού κράτους, καταγγέλλοντας το Ισραήλ ως «κράτος κατοχής και τρομοκρατίας».

Η Τουρκία έχει προηγούμενα με το Ισραήλ, η παρούσα συγκυρία, ωστόσο, με την προσέγγιση της Αγκυρας προς το Ιράν και τη Ρωσία για τη συριακή κρίση δημιουργεί νέες συνθήκες και γεωπολιτικές συμμαχίες.

Ο Τούρκος πρόεδρος, πιεσμένος από εσωτερικά προβλήματα, οικονομικής και πολιτικής φύσεως, και από την όξυνση στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, θέλει να εμφανιστεί ως «ηγέτης του σουνιτικού, μουσουλμανικού κόσμου». Μια στάση που αποδοκιμάζεται από τον Λευκό Οίκο, που έχει κατατάξει την Τουρκία πλέον στους «υποστηρικτές των εξτρεμιστών μουσουλμάνων».

Σαουδική Αραβία

Η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ θα μπορούσε να επηρεάσει τη «φρέσκια» στενή συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας.

Η Ουαχαμπιτική Σαουδική Αραβία είναι το ισχυρότερο μέλος του Αραβικού Συνδέσμου και τάχθηκε, φυσικά, με την κοινή θέση των μουσουλμανικών κρατών στο ζήτημα. Ορισμένοι θεώρησαν, ωστόσο, ότι η αντίδραση του Ριάντ ήταν χλιαρή, καθώς πολλά έχουν αλλάξει τον τελευταίο χρόνο.

Η παρουσία του Αμερικανού προέδρου Τραμπ στη διεθνή σκηνή έχει αλλάξει πολλά στις ισορροπίες. Μια «ανίερη» – όπως έχει χαρακτηριστεί – συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ, της σουνιτικής υπερδύναμης Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ, με κοινό εχθρό το σιιτικό Ιράν, επηρεάζει σημαντικά τις εξελίξεις.

Μια συμμαχία που επιβεβαιώθηκε με την ισραηλινή πρόσκληση προς τον πρίγκιπα διάδοχο Σαλμάν, που απηύθυνε το Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι η Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ δεν διατηρούν επίσημες διπλωματικές σχέσεις.

Προκειμένου να περιορίσει την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, το Ισραήλ είναι έτοιμο να συμμαχήσει ακόμη και με τους σουνίτες Σαουδάραβες.

Ιορδανία

Η δυναστεία των Χασεμιτών, που βασιλεύει στην Ιορδανία, είναι εγγυήτρια της ασφάλειας των ιερών μουσουλμανικών τόπων της Ιερουσαλήμ και επομένως αυτό καθιστά πολύ ευαίσθητο το βασίλειο του Αμμάν σε οποιαδήποτε αλλαγή του καθεστώτος.

Αίγυπτος

Μαζί με την Ιορδανία, η Αίγυπτος είναι οι μόνες δυνάμεις στην περιοχή που έχουν αναγνωρίσει το Ισραήλ. Οι διαμάχες του παρελθόντος μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ έχουν αμβλυνθεί ύστερα από την επίλυση των ενεργειακών διαφορών των δύο χωρών.

Η Αίγυπτος έχει αναλάβει πρωτοβουλία για διαμεσολάβηση στην κρίση.

Ο πρόεδρος Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι κάλεσε για συνομιλίες επί του θέματος της Ιερουσαλήμ τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (με τον οποίο δεν τρέφει καλές σχέσεις) στο Κάιρο.