Κρίσιμη συνάντηση Ντ. Τραμπ με τον πρίγκιπα διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας με το «πυρηνικό» Ιράν στο επίκεντρο

Στον Λευκό Οίκο στην Ουάσιγκτον αναμένεται αύριο ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, όπου και θα συναντηθεί με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Η συνάντηση θα του δώσει μια ευκαιρία να καταγγείλει το Ιράν, αλλά και να τοποθετηθεί για τις σαρωτικές αλλαγές που συντελούνται στο σουνιτικό βασίλειο.

Δέκα μήνες μετά την τελευταία τους συνάντηση πρόσωπο με πρόσωπο στο Ριάντ, ο Τραμπ, 71 ετών, και ο νέος ισχυρός άνδρας του κράτους που κατατάσσεται πρώτο παγκοσμίως στις εξαγωγές πετρελαίου, 32 ετών, αναμφίβολα θα προβάλλουν την εξαίρετη σχέση τους στο Οβάλ Γραφείο.

Αλλά αναμένεται επίσης να αναφερθούν στις βαθιές αλλαγές που έχουν καταγραφεί έκτοτε στη Σαουδική Αραβία — στο εσωτερικό όπως και στο εξωτερικό: την άδεια που δόθηκε στις γυναίκες να οδηγούν, τους άνευ προηγουμένου διωγμούς στο όνομα του αγώνα κατά της διαφθοράς, τις εξελίξεις στον πόλεμο στην Υεμένη, το μπραντεφέρ με το Κατάρ.

«Είναι εκπληκτικό (…). Αυτό είναι το ισοδύναμο πολιτικών αλλαγών (που συντελούνται) σε μια γενιά, συγκεντρωμένες σε μια περίοδο μικρότερη του ενός έτους», υπογραμμίζει η Λόρι Πλάτκιν Μπόγκχαρτ, πρώην αναλύτρια της CIA, η οποία εργάζεται σήμερα στο Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον για την Πολιτική στην Εγγύς Ανατολή.

Η ίδια προσθέτει πως πολλές από τις αποφάσεις στο Ριάντ «έχουν επίπτωση στα συμφέροντα των ΗΠΑ» στην περιοχή.

Η σύνοδος που η Ουάσινγκτον ελπίζει να οργανώσει φέτος με τη συμμετοχή των έξι κρατών μελών του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ) ίσως αποδειχθεί ανέφικτη, εν τη απουσία εξόδου από την κρίση με το Κατάρ.

Αφού ονομάστηκε πρίγκιπας διάδοχος τον Ιούνιο του 2017 από τον πατέρα του, τον βασιλιά Σαλμάν, ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν αρχικά παρουσίασε το «όραμα για το 2030», το οποίο συνίσταται στο να γίνει η σαουδαραβική οικονομία λιγότερο εξαρτημένη από το πετρέλαιο και, για να επιτευχθεί αυτό, στο να προσελκυστούν ξένες επενδύσεις.

Το Ριάντ προβάλλει ιδιαίτερα την πρόθεσή του να επιταχύνει το πολιτικό πυρηνικό του πρόγραμμα. Σκοπός: να κατασκευαστούν 16 αντιδραστήρες μέσα στα 20 επόμενα χρόνια, με κόστος περίπου 80 δισεκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με αξιωματούχους και αναλυτές.

Αποφασισμένοι να εξασφαλίσουν μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας εντός των ορίων της κατασκευής τους, οι Σαουδάραβες προσπαθούν να βάλουν τους πιθανούς αναδόχους να ανταγωνιστούν μεταξύ τους, υπενθυμίζοντας στους Αμερικανούς συνομιλητές τους ότι η Κίνα, η Ρωσία και η Γαλλία περιμένουν να αδράξουν την ευκαιρία να κλείσουν συμβάσεις.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο CBS και μεταδόθηκε το βράδυ της Κυριακής, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος υπεραμύνθηκε του διωγμού που εξαπέλυσε στο όνομα της πάταξης της διαφθοράς, στο πλαίσιο του οποίου πολλοί πρίγκιπες και μεγιστάνες στο βασίλειο κρατήθηκαν για πολλές εβδομάδες σε πολυτελές ξενοδοχείο του Ριάντ που μετατράπηκε σε φυλακή.

«Αυτό που κάναμε ήταν απολύτως αναγκαίο», υποστήριξε ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο και διαβεβαίωσε ότι όλα έγιναν με την «τήρηση των νόμων» της χώρας.

Κατά τον ίδιο η επιχείρηση αυτή, η οποία σημαδεύτηκε από τη σωματική κακοποίηση πολλών κρατουμένων σύμφωνα με μια εκτεταμένη έρευνα της εφημερίδας The New York Times, επέτρεψε να ανακτηθούν από το βασίλειο «πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια».

«Όμως ο αληθινός σκοπός δεν ήταν να φθάσουμε σε ένα δεδομένο ποσό (…) αλλά να τιμωρηθούν οι διεφθαρμένοι και να σταλεί ένα σαφές μήνυμα που θα λέει ότι όποιος επιλέγει τη διαφθορά, θα λογοδοτεί για τις πράξεις του ενώπιον της δικαιοσύνης», συμπλήρωσε.

«Το Ιράν, το Ιράν, το Ιράν»

Οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία διατηρούν ιστορικά στενές και συμμαχικές σχέσεις και, από την εποχή του Φράνκλιν Ντέλανο Ρούζβελτ, όλοι οι Αμερικανοί πρόεδροι έχουν υποδεχθεί μέλη της σαουδαραβικής βασιλικής οικογένειας. Όμως, η ανεπιφύλακτη στήριξη του Τραμπ στο Ριάντ, όπου ο ρεπουμπλικάνος έκανε την πρώτη επίσημη επίσκεψη της θητείας του, άλλαξε τα δεδομένα.

Ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα καλούσε να μη «διαιωνίζεται» η προοπτική της «αναμέτρησης μακροπρόθεσμα με το Ιράν», ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος απειλεί να αποσύρει τη χώρα του από τη συμφωνία που συνήφθη το 2015 με την Τεχεράνη για να εμποδιστεί να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο -η Ισλαμική Δημοκρατία αρνείται ότι είχε ποτέ τέτοιο στόχο- έχει επιλέξει πολύ διαφορετική ρητορική: «όπου κι αν πηγαίνουμε στη Μέση Ανατολή, μας λένε το Ιράν, το Ιράν, το Ιράν. Κάθε πρόβλημα (στην περιοχή) δεν έχει παρά ένα όνομα: το Ιράν», είχε καταγγείλει πριν μερικές ημέρες.

Λίγο πριν από την άφιξή του στο αμερικανικό έδαφος, ο νεαρός πρίγκιπας διάδοχος υιοθέτησε ακόμη υψηλότερους τόνους, κάνοντας έναν παραλληλισμό, στη συνέντευξή του στο CBS, ανάμεσα στον επεκτατισμό που αποδίδει στον Αλί Χαμενεΐ, τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, και τη θεωρία του Αδόλφου Χίτλερ περί ζωτικού χώρου την εποχή του εθνικοσοσιαλισμού στη Γερμανία.

Και συμπλήρωσε με μια προειδοποίηση: αν το Ιράν αναπτύξει πυρηνικά όπλα, η Σαουδική Αραβία θα ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο «το συντομότερο δυνατόν».

Υψώνονται φωνές που προτρέπουν τον Λευκό Οίκο να μην ικανοποιήσει άνευ όρων όλες τις επιθυμίες του τριαντάρη πρίγκιπα και να μην συνεχίσει να επιδεικνύει παθητικότητα μπροστά στον αιματηρό πόλεμο στην Υεμένη.

Η σύρραξη ανάμεσα στους σιίτες αντάρτες Χούθι, που υποστηρίζονται από το Ιράν, και τις κυβερνητικές δυνάμεις, που υποστηρίζονται από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν στοιχίσει τη ζωή σε περίπου 10.000 ανθρώπους κι έχουν φέρει τη χώρα στα πρόθυρα λιμού.

Σε ανοικτή επιστολή του προς τον Ντόναλντ Τραμπ που δημοσιεύτηκε στις αρχές του Μαρτίου στην εφημερίδα Νιου Γιορκ Τάιμς, ο αναλυτής Τόμας Φρίντμαν συνέστησε στον ρεπουμπλικάνο πρόεδρο να δείξει προσοχή και να απαιτήσει από τον μελλοντικό βασιλιά μαζί με τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας να προωθήσει παράλληλα μεταρρυθμίσεις στις «κοινωνικές και θρησκευτικές δομές» της Σαουδικής Αραβίας.

«Αν νομίζετε ότι μπορείτε να περιοριστείτε στο να επικροτείτε την αντιιρανική του στάση και τις θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις και όλα θα πάνε καλά, κάνετε λάθος», έγραψε.