Πως Ελλάδα και Κύπρος “αλυσοδέθηκαν” στα μνημόνια με αντίτιμο τον ορυκτό τους πλούτο αποκαλύπτει στον κυπριακό Τύπο ο Τζον Πέρκινς ο άνθρωπος που κάποτε δούλευε σαν “οικονομικός δολοφόνος” λαών και κρατών.
Ο Τζον Πέρκινς δεν δίστασε να μιλήσει ακόμα και για “θανάτους και αντροπές προέδρων και πολιτικών ηγετών” (i’ ve seen presidents die έλεγε ο μυστηριώδης άνδρας με το τσιγάρο το στόμα στην διάσημη σειρά X-Files που είχε ως αντικείμενο θεωρίες συνωμοσίας, που τελικά αποδεικνύονται ότι έχουν μεγάλη επαφή με την πραγματικότητα) που δεν είχαν δεχτεί να υποδουλώσουν οικονομικά τις χώρες τους, φέρνοντας στο μυαλό την ανατροπή της κυβέρνησης Κ.Καραμανλή το 2009 και το υπό δικαστική διερεύνηση σχέδιο δολοφονίας του πρώην πρωθυπουργού, που εκείνη την περίοδο είχε πραγματοποιήσει “άνοιγμα” στην Μόσχα, κάτι που δεν άρεσε καθόλου σε αμερικανικούς κύκλους.
Σε αποκλειστική συνέντευξη στη «Σ» ο 70χρονος συγγραφέας, ο οποίος δηλώνει εκ των υπαιτίων για την οικονομική καταστροφή αναπτυσσόμενων χωρών, αναφέρει πως η Κύπρος παρουσιάζει κοινά συμπτώματα, αλλά για να μπορούν να εξαχθούν τα όποια συμπεράσματα θα πρέπει να δημοσιοποιηθούν οι όροι των κρατικών συμβολαίων, που υπογράφτηκαν με τις ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην εξόρυξη και διαχείριση φυσικού της πλούτου
“Όταν ο Αμερικανός Τζον Πέρκινς άρχισε να μιλά ανοικτά ότι αποτελούσε μέρος μιας αθέατης πλευράς της αμερικανικής εταιρειοκρατίας που απομυζούσε αναπτυσσόμενες χώρες με φυσικό πλούτο, σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική, οι αντιδράσεις ήταν λυσσαλέες… Βρέθηκε στο στόχαστρο έντονων διαψεύσεων, με τις αποκαλύψεις του να χαρακτηρίζονται από κάποιους ως θεωρίες συνομωσίας. Διαδόθηκε η φήμη πως ήταν ένας ψεύτης που απλώς ήθελε να βγάλει κάποια χρήματα. Η τότε αμερικανική κυβέρνηση δημιούργησε ιστοσελίδα ειδικά για τον Πέρκινς, για να απορρίψει, φυσικά, τους ισχυρισμούς του.
Ωστόσο, το 2004 ο Τζον κατάφερε να φέρει τα πάνω κάτω. Κυκλοφόρησε το αποκαλυπτικό του βιβλίο «Οι εξομολογήσεις ενός οικονομικού δολοφόνου», το οποίο γνώρισε απρόσμενη επιτυχία. Το βιβλίο επεξηγούσε με λεπτομέρεια και με στοιχεία την όλη ιστορία του, καταφέρνοντας να δώσει υπόσταση στην έννοια του οικονομικού «δολοφόνου». Μεταφράστηκε σε 32 γλώσσες και παρέμεινε στη λίστα των μπεστ σέλερ των «New York Times» για 72 συνεχόμενες εβδομάδες. Ο λόγος για την επιτυχία αυτή ήταν αυτονόητος.
Αρκετοί, που διάβασαν το βιβλίο, βρήκαν λογική στους ισχυρισμούς του Πέρκινς και έτσι το σύστησαν σε άλλους αναγνώστες. Πούλησε περισσότερα από ένα εκατομμύριο αντίτυπα και διδάσκεται πλέον σε πανεπιστήμια ανά το παγκόσμιο. Σήμερα ο 70χρονος πλέον Αμερικανός έχει μετατραπεί σε ακτιβιστή, που δηλώνει ότι επιθυμεί να βάλει το λιθαράκι του για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για τις επόμενες γενιές. Τον ερχόμενο Φεβρουάριο, του 2016, ο Πέρκινς αναμένεται να κυκλοφορήσει το δεύτερό του βιβλίο «Οι νέες εξομολογήσεις ενός οικονομικού δολοφόνου».
Η «Σημερινή» εντόπισε τηλεφωνικώς τον Τζον Πέρκινς στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Αποδέχθηκε να παραχωρήσει αποκλειστική συνέντευξη διά του διαδικτυακού προγράμματος skype στην εφημερίδα για να διηγηθεί την περιπετειώδη ζωή του, αλλά και για να εκφράσει τις απόψεις του σε σχέση με το τι συμβαίνει στην Κύπρο. Αποκάλυψε ότι πρόσφατα τού έστειλε e-mail ο τέως Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης για τον συγχαρεί για το βιβλίο του και να του πει πως ανυπομονεί να διαβάσει το δεύτερο βιβλίο.
Ο 70χρονος σημείωσε ότι ο κ. Βαρουφάκης τού μετέφερε πως, όταν ανέλαβε την υπουργική θέση, αντιλήφθηκε ότι αυτά που περιγράφονται στο βιβλίο, σχετίζονται σε κάποιο βαθμό με όσα συνάντησε στην Ελλάδα.
Στο βιβλίο του ο Πέρκινς εμπλέκει μεγάλες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου -τις οποίες κατονομάζει-, την αμερικανική κυβέρνηση και συγκεκριμένα τις Υπηρεσίες Ασφαλείας (NSA). Επίσης, εμπλέκει την Παγκόσμια Τράπεζα, διεφθαρμένους αξιωματούχους κυβερνήσεων τρίτων χωρών, αλλά και τον εαυτό του ως έναν εκ των μεσαζόντων της μεγάλης εκμετάλλευσης που έστησαν οι ΗΠΑ, για να κτίσουν την οικονομική αυτοκρατορία που είναι σήμερα.
Διευθετούσε υπέρογκα δάνεια
Ανέφερε πως η δουλειά του ως οικονομικού «δολοφόνου» ήταν απλή. Από το 1971-1980, υπό την κάλυψη του οικονομικού συμβούλου για μια ιδιωτική εταιρεία αμερικανικών συμφερόντων, μετέβαινε σε αναπτυσσόμενες χώρες που είχαν φυσικό πλούτο. Στη συνέχεια δωροδοκούσε αξιωματούχους και διευθετούσε για τις κυβερνήσεις υπέρογκα δάνεια, με αντάλλαγμα την αποκλειστική ανάθεση της εκμετάλλευσης του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σε συγκεκριμένες εταιρείες υπό ευνοϊκούς όρους.
Ωστόσο, όπως δηλώνει στην εφημερίδα ο Πέρκινς, τα χρήματα ουδέποτε κατέληγαν στη πλειοψηφία των πολιτών, αλλά στην τσέπη ορισμένων επιχειρηματιών, εκείνων που θα αναλάμβαναν τα διάφορα «αναπτυξιακά έργα» και τη δημιουργία των υποδομών για την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου, όπως εργοστάσια, δρόμοι, λιμάνια, αεροδρόμια κ.ά. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, οι χώρες αδυνατούσαν να εξοφλήσουν τα δάνειά τους, βυθίζονταν στο χρέος και υποδουλώνονταν στις ΗΠΑ. Οι καταχρεωμένες χώρες κατέφευγαν σε πολιτικές λιτότητας, όπως αύξηση φορολογιών, απόλυση εργαζομένων και περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.”
«Γίνονταν ακόμη και δολοφονίες προέδρων»
Στη συνέντευξη ο Τζον Πέρκινς ισχυρίζεται πως οι δωροδοκίες γίνονταν με καλά μελετημένη μέθοδο που δεν ήταν ποινικά κολάσιμη. Αποκαλύπτει, ωστόσο, ότι οι συνέπειες ήταν τραγικές για τους κρατικούς αξιωματούχους που αρνούνταν να συνεργαστούν με τους οικονομικούς «δολοφόνους». «Στις ελάχιστες περιπτώσεις που αποτυγχάναμε ως οικονομικοί «δολοφόνοι» -όπως εγώ απέτυχα στην περίπτωση του Εκουαδόρ και του Παναμά- τότε αναλάμβαναν τα “τσακάλια”», αναφέρει στη «Σ» ο Τζον Πέρκινς. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι «ανυπάκουοι» κυβερνώντες είτε ανατρέπονταν από τη θέση τους, είτε δολοφονούνταν!
Ο 70χρονος ισχυρίζεται πως ο πρώην Πρόεδρος του Εκουαδόρ Χάιμε Ρολντός και ο πρώην Πρόεδρος του Παναμά Ομάρ Τορίγιος Χερέρα, οι οποίοι σκοτώθηκαν σε αεροπορικά δυστυχήματα, δολοφονήθηκαν από τα «τσακάλια», επειδή αρνήθηκαν να εισακούσουν στις υποδείξεις των ΗΠΑ, οι οποίες είχαν ως μεσολαβητή τον ίδιο τον Πέρκινς. «Κτίσαμε μια παγκόσμια αυτοκρατορία, αλλά και ένα οικονομικό σύστημα το οποίο αποδεικνύεται ως μια αποτυχία», δηλώνει τώρα ο 70χρονος. Επισημαίνει, επίσης, πως μέχρι σήμερα οι ΗΠΑ, αλλά και οικονομικές δυνάμεις, επιστρατεύουν οικονομικούς «δολοφόνους» για να υποτάσσουν μικρότερες χώρες.
Η μετατροπή του σε οικονομικό «δολοφόνο»
Ο Τζον Πέρκινς γεννήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 1945 στη Βοστώνη και το 1963 τελείωσε το σχολείο. Το 1968 πήρε το πτυχίο του στη Διοίκηση Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, αν και στο τελευταίο έτος των σπουδών του τον είχε ήδη προσεγγίσει η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, στρατολογώντας τον στις τάξεις της.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στη «Σημερινή», ο Τζον Πέρκινς μιλά για τους τρεις λόγους που τον ώθησαν να γίνει οικονομικός «δολοφόνος», που δεν ήταν άλλοι από την κοινωνική ισχύ, το χρήμα και το… σεξ. Ναι, δηλώνει πως τον ξελόγιασε μια συμφοιτήτριά του και ότι ήταν αυτή που τον παρέσυρε στα λημέρια της NSA. Ο νεαρός οικονομολόγος πέρασε τα επόμενα τρία χρόνια στο Ειρηνευτικό Σώμα στη Λατινική Αμερική, όπου ήρθε σε επαφή με φυλές του Αμαζονίου και των Άνδεων. Επιστρέφοντας στις ΗΠΑ το 1971, βρήκε δουλειά στη διεθνή φίρμα συμβούλων επιχειρήσεων Chas. T. Main, μια εταιρεία της Βοστώνης με δύο χιλιάδες υπαλλήλους. Ήταν πλέον εν ενεργεία οικονομικός «δολοφόνος».
«Υπάρχουν κοινά συμπτώματα στην Κύπρο»
Κληθείς να σχολιάσει το γεγονός ότι η Κύπρος βρίσκεται σε μνημόνιο και, παράλληλα, ξένες εταιρείες έχουν αναλάβει την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου που έχει ανευρεθεί στο νησί, ο Τζον Πέρκινς ανέφερε ότι παρατηρεί κάποια κοινά συμπτώματα στην Κύπρο με τις δικές του εμπειρίες. Ωστόσο, όπως δηλώνει, ο μόνος τρόπος για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα, για το αν έχουμε πέσει ή όχι θύματα εκμετάλλευσης, είναι να γνωστοποιηθούν όλοι οι όροι που περιλήφθηκαν στα συμβόλαια που υπέγραψε η κυπριακή Κυβέρνηση με τις ξένες εταιρείες.
«Πρέπει να δημοσιευτούν επειδή, δυστυχώς, πολλές χώρες έπεσαν θύματα εκμετάλλευσης λόγω αυτών των συμβολαίων. Το έχω δει πολλές φορές το “έργο” στην καριέρα μου. Δεν ξέρω τους δικούς σας όρους, αλλά γνωρίζω ότι οι εταιρείες αυτές είναι πολύ σκληροί διαπραγματευτές», δηλώνει ο Τζον Πέρκινς. Στη συνέντευξη ο 70χρονος μιλάει για την επιστράτευσή του από την ΝSA, τη μυστηριώδη γυναίκα που τον ξελόγιασε, για τη δράση του ως οικονομικός «δολοφόνος», αλλά και για τις τύψεις που νιώθει σήμερα. Ακολουθεί η εξομολόγηση ενός οικονομικού «δολοφόνου» στη «Σημερινή».
«Βυθίζαμε χώρες στα χρέη και τις υποδουλώναμε»
Γίνατε γνωστός ως ένας οικονομικός «δολοφόνος». Πέστε μας για ποιον δουλεύατε και ποια ακριβώς ήταν η αποστολή σας;
Ήμουν ένας οικονομικός «δολοφόνος», αλλά παρουσιαζόμουν ως υπεύθυνος του οικονομικού τμήματος μιας διεθνούς φίρμας συμβούλων επιχειρήσεων, της Chas. T. Main, που είχε ως έδρα την Βοστώνη. Πρόκειται για μια εταιρεία που είχε δραστηριότητα 100 χρόνων, όμως όταν εγώ αποχώρησα πωλήθηκε σε άλλη εταιρεία και πλέον δεν υπάρχει. Η δουλειά μου ήταν να μεταβαίνω σε αναπτυσσόμενες χώρες που είχαν φυσικό πλούτο, όπως πετρέλαιο και φυσικό αέριο, επειδή τα είχαν βάλει στο μάτι μεγάλες εταιρείες εξόρυξης και εκμετάλλευσης, με τις οποίες συνεργαζόταν η δική μου εταιρεία.
Ο ρόλος μου ήταν να πείθω τους ηγέτες αυτών των χωρών να δανείζονται μεγάλα ποσά από την Παγκόσμια Τράπεζα, καθώς και από άλλα ιδρύματα. Τα χρήματα, όμως, ουδέποτε κατέληγαν στα ταμεία του κράτους, αλλά στις εταιρείες για την κατασκευή υποδομών εκμετάλλευσης και διαχείρισης πετρελαίου, όπως εργοστάσια, δρόμοι, λιμάνια και αεροδρόμια.
Από τα δάνεια δεν υπήρχε ουσιαστικό όφελος για την πλειοψηφία των φτωχών πολιτών, που δεν είχαν τα χρήματα ούτε για το ρεύμα των νοικοκυριών τους. Τα χρήματα πήγαιναν σε αυτές τις μεγάλες εταιρείες και η χώρα έμενε με ένα τεράστιο χρέος που δεν μπορούσε με τίποτα να αποπληρώσει. Έτσι, εμείς οι οικονομικοί «δολοφόνοι» επιστρέφαμε στις χώρες αυτές και λέγαμε στους κυβερνώντες ότι, αφού δεν έχετε τα χρήματα, θα κάνετε ό,τι σας πούμε. «Πουλήστε το πετρέλαιό σας ή το φυσικό αέριό σας σε εμάς σε εξευτελιστικές τιμές, χωρίς περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς ή άλλους κανονισμούς», ήταν μερικές από τις απαιτήσεις μας.
Και ποιες ήταν οι επιπτώσεις για τους πολίτες αυτών των χωρών;
Δυστυχώς, η πλειοψηφία των πολιτών υπέφεραν, εκτός φυσικά από πολύ πλούσιους. Αυτοί ζούσαν πολύ καλά, γιατί εμείς φροντίζαμε γι’ αυτό. Οι οικογενειακές επιχειρήσεις τους έβγαζαν πολλά χρήματα, κυρίως από διάφορα αναπτυξιακά έργα που κατασκευάζονταν ως μέρος της συμφωνίας. Στην ουσία επρόκειτο για μια μορφή δωροδοκίας, που δεν ήταν «ποινικά κολάσιμη».
Τι συνέβαινε όταν οι αξιωματούχοι των κρατών δεν συμμορφώνονταν στις υποδείξεις σας;
Στις ελάχιστες περιπτώσεις που αποτυγχάναμε ως οικονομικοί «δολοφόνοι», όπως εγώ προσωπικά απέτυχα στην περίπτωση του Εκουαδόρ και του Παναμά, τότε αναλάμβαναν τα «τσακάλια». Οι δουλειά των «τσακαλιών» ήταν να ανατρέπουν ή ακόμη και να δολοφονούν τους «ανυπάκουους» Προέδρους χωρών, όπως συνέβη για παράδειγμα με τον Πρόεδρο του Εκουαδόρ Χάιμε Ρολντός και τον Προέδρο του Παναμά Ομάρ Τορίγιος Χερέρα, οι οποίοι σκοτώθηκαν σε αεροπορικά δυστυχήματα, αλλά ουσιαστικά επρόκειτο για δολοφονίες. Κτίσαμε μια παγκόσμια αυτοκρατορία, αλλά και οικονομικό σύστημα το οποίο αποδείχθηκε μια αποτυχία.
Κοινωνική ισχύς, χρήματα και… σεξ!
Πώς μετατραπήκατε σε οικονομικό «δολοφόνο»; Αληθεύει ότι σας ξελόγιασε μια γυναίκα;
Ναι, μια συμφοιτήτριά μου με το όνομα Κλοντίν Μάρτιν, που εργαζόταν παράλληλα για την εταιρεία Chas. T. Main ως σύμβουλος, ήταν αυτή που με παρέσυρε και με εκπαίδευσε για να μετατραπώ σε έναν οικονομικό «δολοφόνο». Γνώριζε όλες τις αδυναμίες μου και αυτό επειδή προηγουμένως είχα δώσει συνέντευξη στις Αμερικανικές Υπηρεσίες Ασφαλείας (NSA) για εργασία. Είχα περάσει από διήμερα ψυχολογικά τεστ μπροστά σε ανιχνευτή αλήθειας. Και οι Αμερικανικές Υπηρεσίες Ασφαλείας ήταν πεπεισμένες πως θα γινόμουν ένας καλός οικονομικός «δολοφόνος». Ανακάλυψαν ουσιαστικά ότι είχα τρεις αδυναμίες -τα τρία μεγάλα «ναρκωτικά» του πολιτισμού των ανδρών-, που δεν ήταν άλλες από την επιθυμία για κοινωνική ισχύ, χρήματα και…. σεξ! Η NSA είχε «διαβάσει» αυτές τις αδυναμίες μου και η Κλοντίν τις εκμεταλλεύθηκε πλήρως. Μου υποσχέθηκε ότι θα αποκτούσα όλα όσα ήθελα. Με παρέσυρε, λοιπόν, για να κάνω αυτή τη δουλειά.
«Δεν άντεξα άλλο και άλλαξα ζωή»
Οι τύψεις για το κακό που προκαλέσατε πρέπει να έγιναν ανυπόφορες σε κάποιο χρονικό σημείο;
Καθώς περνούσε ο χρόνος και έβλεπα τη ζημιά που κάναμε, δεν άντεξα και αποφάσισα να αλλάξω ζωή. Αντιλήφθηκα πως η Παγκόσμια Τράπεζα δεν επιτελούσε το έργο που ισχυριζόταν ότι επιτελούσε, δηλαδή την καταπολέμηση της φτώχιας. Μετά από δέκα χρόνια σε αυτή τη δουλειά αντιλήφθηκα ότι ήταν όλα ένα μεγάλο ψέμα, μια μεγάλη απάτη, και πως δημιουργούσαμε έναν πολύ επικίνδυνο κόσμο με μια πολύ ασταθή οικονομία.
Ένας δημοσιογράφος ρώτησε την κόρη μου, την Τζέσικα, για το κακό που έκανε ο πατέρας της, και αυτή απάντησε ότι ο πατέρας της είναι αναγκασμένος να ζήσει με τις τύψεις του και πως δεν είναι χαρούμενος για τις πράξεις του. Η Τζέσικα είπε στον δημοσιογράφο, ότι, από την άλλη, χαίρεται που ο πατέρας ήταν οικονομικός «δολοφόνος», επειδή στη συνέχεια βρήκε τη δύναμη να αποκαλύψει το όσα συνέβαιναν και συμβαίνουν. Η δέσμευσή μου είναι να παραμείνω για το υπόλοιπο της ζωής μου αφοσιωμένος στη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου.
Πιστεύω πως όλοι μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι, πρέπει να γίνουμε καλύτεροι… Πρέπει να αντιληφθούμε ότι ζούμε σε έναν πολύ εύθραυστο πλανήτη. Δεν υπάρχει Κύπρος, δεν υπάρχει Κίνα, δεν υπάρχει Ρωσία, ούτε Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής… Υπάρχει μόνο ένας πλανήτης… Εμείς δημιουργήσαμε τα ψεύτικα σύνορα και τις χώρες, αλλά πλέον πρέπει να προχωρήσουμε πιο πέρα από αυτό… Όπως είχε πει κάποτε ο Τζον Λένον, «δεν υπάρχουν σύνορα μεταξύ των χωρών».
«Να δημοσιοποιηθούν τα συμβόλαιά σας»
Η Κύπρος βρίσκεται σε μνημόνιο, ενώ ταυτόχρονα ξένες εταιρείες ανέλαβαν την εξόρυξη και διαχείριση του φυσικού της πλούτου. Θεωρείτε πως υπάρχουν κοινά συμπτώματα;
Οπωσδήποτε υπάρχουν κοινά συμπτώματα, και αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Ο μόνος τρόπος για να αποδειχθεί αν έχετε πέσει ή όχι θύματα εκμετάλλευσης είναι να δοθούν στη δημοσιότητα από την Κυβέρνησή σας οι όροι των συμβολαίων που υπέγραψαν με τις εταιρείες αυτές. Πρέπει να γνωστοποιηθούν οι όροι, επειδή, δυστυχώς, πολλές άλλες χώρες έχουν πέσει θύματα εκμετάλλευσης λόγω αυτών των συμβολαίων.
Εξάλλου, το έχω δει πολλές φορές το ίδιο «έργο» στην καριέρα μου. Δεν ξέρω τους όρους των δικών σας συμβολαίων, απλώς γνωρίζω ότι οι εταιρείες αυτές είναι πολύ σκληροί διαπραγματευτές.
Το e-mail του Γιάνη Βαρουφάκη
Μου είπατε, πριν από τη συνέντευξη, ότι επικοινώνησε μαζί σας ο τέως Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης. Μιλήστε λίγο για αυτό.
Ναι, ο τέως Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνης Βαρουφάκης μού έστειλε πρόσφατα ένα e-mail για να μου περιγράψει πόσο τον έχει εντυπωσιάσει το βιβλίο μου. Εγώ, του έστειλα ένα αντίγραφο του νέου μου βιβλίου «Οι νέες εξομολογήσεις ενός οικονομικού δολοφόνου», που θα κυκλοφορήσει στις ΗΠΑ την 9η Φεβρουαρίου 2016. Στο βιβλίο αυτό γράφω για όλα όσα πρέπει να κάνουν οι πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των Κυπρίων, για να φέρουμε τα πάνω κάτω και να αλλάξουμε το σύστημα. Οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά θα κληρονομήσουν έναν καλύτερο κόσμο. Ο Γιάνης Βαρουφάκης, μόλις ανέλαβε την υπουργική θέση, αντιλήφθηκε πως τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα μοιάζουν σε κάποιο βαθμό με αυτά που περιγράφω εγώ στο βιβλίο μου.
Tο pronews.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο το οποίο είναι σχετικό με το θέμα στο οποίο αναφέρεται το άρθρο. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές και διατηρούμε το δικαίωμα να μην δημοσιεύουμε συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια όπου τα εντοπίζουμε. Σε κάθε περίπτωση ο καθένας φέρει την ευθύνη των όσων γράφει και το pronews.gr ουδεμία νομική ή άλλα ευθύνη φέρει.
Δικαίωμα συμμετοχής στη συζήτηση έχουν μόνο όσοι έχουν επιβεβαιώσει το email τους στην υπηρεσία disqus. Εάν δεν έχετε ήδη επιβεβαιώσει το email σας, μπορείτε να ζητήσετε να σας αποσταλεί νέο email επιβεβαίωσης από το disqus.com
Όποιος χρήστης της πλατφόρμας του disqus.com ενδιαφέρεται να αναλάβει διαχείριση (moderating) των σχολίων στα άρθρα του pronews.gr σε εθελοντική βάση, μπορεί να στείλει τα στοιχεία του και στοιχεία επικοινωνίας στο [email protected] και θα εξεταστεί άμεσα η υποψηφιότητά του.