Ευάγγελος Κλωνής: Ο Έλληνας στρατιώτης που έγινε σύμβολο στην Αμερική (φωτό)

Το πορτρέτο ενός κουρασμένου στρατιώτη με το τσιγάρο στο στόμα, είναι μία από τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η φωτογραφία, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «LIFE», έχει τραβηχτεί τη στιγμή που ένας Αμερικάνος στρατιώτης κάνει διάλειμμα απ’ τη μάχη, για να πιει νερό. Λίγο μετά ο πεζοναύτης γυρνά να κοιτάξει τον φωτογράφο, ενώ ένα αναμμένο τσιγάρο κρέμεται από τα χείλη του.

Ο φωτορεπόρτερ Γιουτζίν Σμιθ έχει τραβήξει μια από τις πιο διάσημες στιγμές του πολέμου. Η εικόνα του πολεμιστή που πίνει νερό έγινε γραμματόσημο των Η.Π.Α. Ήταν μια τιμητική πράξη για τις θυσίες και τη γενναιότητα των Αμερικανών στρατιωτών.

Ο άντρας όμως της φωτογραφίας δεν ήταν Αμερικανός, αλλά Έλληνας, του οποίου η ταυτότητα αποκαλύφθηκε λίγα χρόνια αργότερα. Το όνομά του δεν ήταν Τ.Ε. Άντεργουντ. Ονομαζόταν Ευάγγελος Κλωνής και καταγόταν από την Κεφαλονιά. «Άντεργουντ» ήταν το επίθετο ενός άλλου στρατιώτη, που το χρησιμοποιούσε ως κωδικό όνομα. Την ανακάλυψη έκανε ο γιος του στρατιώτη, Νίκος Κλωνής, το 2005, αφού επικοινώνησε με τη χήρα του πεζοναύτη Άντεργουντ και έμαθε ότι ο εικονιζόμενος δεν ήταν ο άντρας της. Η χήρα του Άντεργουντ διηγήθηκε μια ιστορία στον Κλωνή, για έναν «Τρελό Έλληνα» που έσωσε τη ζωή του άντρα της στη Σαϊπάν.

Γεννήθηκε στην Κεφαλονιά, στις 28 Οκτωβρίου του 1916. Η οικογένειά του ήταν φτωχή και από μικρός ο Ευάγγελος εργαζόταν για να θρέψει τα 8 αδέρφια του. Παράτησε το σχολείο μετά την Γ’ δημοτικού και στα 14, μετακόμισε στην Αθήνα γιατί βρήκε δουλειά ως εισπράκτορας στο λεωφορείο του. Το αφεντικό του Κλωνή ονομαζόταν Γεράσιμος Αρσένης και ήταν ο παππούς του γνωστού πολιτικού…

Δύο χρόνια μετά, βρέθηκε με το λεωφορείο στον Πειραιά, όπου παρατήρησε τους ναύτες στα πλοία και τότε ήταν που πήρε μια απόφαση που του άλλαξε τη ζωή. Μπήκε κρυφά σε πλοίο με προορισμό την Αμερική, όπου έτυχε ο καπετάνιος να είναι Κεφαλονίτης και τον βοήθησε όταν έφτασαν στο Λος Άντζελες. Ο Κλωνής δεν μιλούσε καθόλου αγγλικά και προσποιήθηκε τον κωφάλαλο για να περάσει τον τελωνειακό έλεγχο. Πέρασε μερικά χρόνια κάνοντας περιστασιακές δουλειές, κυρίως για άλλους Έλληνες. Ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της Αμερικής, αλλά κατέληξε στη Σάντα Φε γιατί το κλίμα ήταν ζεστό σαν της Ελλάδας και είχε μεγάλη ελληνική κοινότητα. Εργατικός όπως ήταν, σύντομα έγινε στέλεχος ενός ελληνικού εστιατορίου και έχτισε τη ζωή του στη ξένη χώρα. Όμως ακόμα δεν είχε αμερικάνικη υπηκοότητα, και γι’ αυτό στρατολογήθηκε στον στρατό ξηράς για να την πάρει. Το 1941, όταν η Αμερική εισήλθε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ανακοινώθηκε ότι όποιος παράνομος μετανάστης στρατολογούνταν θα έπαιρνε και την αμερικάνικη υπηκοότητα. Λίγο πριν ολοκληρωθεί η εκπαίδευσή του, τον ενημέρωσαν ότι οι Γερμανοί σκότωσαν όλη του την οικογένεια στην Κεφαλονιά.

Ο Κλωνής δεν μιλούσε ποτέ για τα χρόνια του στρατού και η οικογένειά του γνώριζε μόνο ότι απολύθηκε το 1945 με τιμές, και πολλά μετάλλια αφού πολέμησε στην Αφρική και στην Ευρώπη, Σικελία, Αγγλία, Αυστρία,Πολωνία, Γερμανία και Νορμανδία. Όμως με την ανακάλυψη της φωτογραφίας, άγνωστα στοιχεία για τη ζωή του άρχισαν να βγαίνουν στην επιφάνεια.

Σύμφωνα με την οικογένειά του, ο Κλώνης έλαβε μέρος σε πολλές μυστικές αποστολές και γι’ αυτό ο ίδιος δεν μιλούσε καθόλου για τα μέτωπα στα οποία πολέμησε. Γεγονός είναι ότι η πολεμική του δραστηριότητα ήταν ασυνήθιστα πλούσια. Οι φωτογραφίες του Σμιθ και τα λεγόμενα της χήρας Άντεργουντ δείχνουν ότι ο Κεφαλονίτης πολέμησε στον Ειρηνικό ωκεανό, με αδιευκρίνιστο ρόλο. Συνολικά πήρε μέρος σε 13 αποστολές, για τις οποίες δεν υπάρχουν στοιχεία.

Ο γιός του Κλωνή διηγήθηκε στον δημοσιογράφο Θεόδωρο Γεωργακόπουλο ότι το 1944, δύο ημέρες πριν από την απόβαση στη Νορμανδία, ο πατέρας του ήταν στο Σαουθάμπτον και βρέθηκε μπροστά στον Στρατηγό Άιζενχάουερ. Ο τολμηρός στρατιώτης έσπευσε να δώσει τα διαπιστευτήριά του, λέγοντας : «Εγώ δεν είμαι Αμερικάνος, έρχομαι από την Ελλάδα. Οι Γερμανοί σκότωσαν όλη μου την οικογένεια. Θα πάω στη μάχη, και δεν με νοιάζει αν πεθάνω». «Είσαι Αμερικάνος γιατί φοράς τη στολή μας», του απάντησε ο Άικ. «Θα πολεμήσεις για την καινούρια σου πατρίδα, αλλά μετά θα γυρίσεις, για να γευτείς τους καρπούς της νίκης»…

Το 1945 σύμφωνα με το γιο του, ο τολμηρός Κεφαλονίτης βρέθηκε νοτιοδυτικά του Βερολίνου επικεφαλής ομάδας τεθωρακισμένων. Τους ακολουθούσαν γερμανικές δυνάμεις και η ομάδα του Κλωνή έπρεπε να διασχίσει έναν ορμητικό χείμαρρο βάθους 7 μέτρων για να σωθεί. Στο σημείο είχε γίνει μάχη και το μέρος ήταν γεμάτο πτώματα στρατιωτών. Με εντολή του Κλωνή, τα πτώματα στοιβάχτηκαν στον χείμαρρο και έτσι τα τεθωρακισμένα πέρασαν από πάνω. Για την πράξη αυτή πέρασε στρατοδικείο. Αυτή την αγριότητα του πολέμου ήθελε να ξεχάσει ο Κλωνής και απέφευγε να μιλήσει για τη ζωή του ως στρατιώτης. Μετά την απόλυσή του επέστρεψε στη Σάντα Φε, όπου έλαβε γράμμα απ’ την οικογένεια του στη Κεφαλονιά. Του έγραφαν ότι ήταν όλοι ζωντανοί και ήθελαν να τον δουν. Η πληροφορία που είχε πριν το πόλεμο ότι σκοτώθηκαν, ήταν λανθασμένη. Ο Κλωνής επέστρεψε στην Ελλάδα, παντρεύτηκε και έφυγε πάλι για την Αμερική, όπου άνοιξε δικό του εστιατόριο που ονόμασε «Evangelo’s». Απέκτησε τρία παιδιά. Πέθανε το 1989, χωρίς να δει ποτέ τη φωτογραφία που τράβηξε ο Σμιθ στην Σαϊπάν….