Έπος του ’40: Οι δέκα άγνωστες πτυχές που… λίγοι γνωρίζουν

Δέκα πράγματα που ίσως δεν ξέρετε για την 28η Οκτωβρίου:

1: Όταν κηρύχτηκε ο πόλεμος συνελήφθησαν αμέσως 1000 κατάσκοποι των Ιταλών τους οποίους γνώριζε το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Το μεγαλύτερο δίκτυο το είχαν στην Πελοπόννησο.

2: Η εντολή που είχε ο στρατηγός Κατσιμήτρος ήταν να πολεμήσει υποχωρώντας, αφήνοντας να καταληφθούν ακόμα και τα Γιάννενα. Ο αγώνας για την άμυνα θα δινόταν μέχρι εσχάτων στη Θεσσαλία-Αιτωλοακαρνανία. Ο στρατηγός Κατσιμήτρος θεώρησε την εντολή λανθασμένη και εξέδωσε εντολή για άμυνα μέχρι τελικής πτώσεως στα δυσπρόσιτα για τους Ιταλούς βουνά της Πίνδου.

3: Μια από τις επιτυχίες του Ιωάννη Μεταξά ήταν η μυστική επιστρατευση που έγινε πολύ πριν την 28η Οκτωβρίου. Σημαντικός αριθμός του στρατού είχε συγκεντρωθεί στα σύνορα με την Αλβανία, όπου έγιναν διακριτικά στρατιωτικές ασκήσεις και αναγνώριση εδάφους.

4: Ο «μακαρονάς και δειλός Ιταλός» είναι ένας μύθος που γέννησε η σάτιρα της εποχής. Οι Ιταλοί πολέμησαν με επιμονή, σε αρκετές περιπτώσεις έδειξαν γενναιότητα και γι’ αυτό είχαν μεγάλες απώλειες.

5: Όταν έγινε γενική επιστράτευση, οι άνδρες είχαν 5 μέρες για να παρουσιαστούν. Σχεδόν όλοι παρουσιάστηκαν την πρώτη μέρα.

6: Ένα πλήθος από διάσημους και «παιδιά καλών οικογενειών» έβαλε μέσο για να πάρει μετάθεση στην πρώτη γραμμή του πυρός. Ανάμεσα τους οι ακαδημαϊκοί Αλέκος Λιδωρίκης, Σπύρος Μελάς. Οι Οδυσσέας Ελύτης, Νικηφόρος Βρεττάκος, Άγγελος Τερζάκης, Νίκος Καββαδίας, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Γεώργιος Ράλλης, Χαρίλαος Φλωράκης.

7: Ο Μεταξάς αν και φιλογερμανός είχε αποφασίσει ότι θα συνταχθεί με τη Βρετανία γιατί είχε διαγνώσει,ότι αυτόν τον πόλεμο ο άξονας θα τον χάσει και η Ελλάδα ως ναυτική χώρα έπρεπε να συνταχθεί με τη ναυτική δύναμη της εποχής.

8: Οι Ιταλοί κατάσκοποι έστελναν αναφορές στον Μουσολίνι ότι η Ελλάδα είναι ανέτοιμη για πόλεμο και θα είναι μια εύκολη νίκη. Ο Μουσολίνι προγραμμάτιζε να παρελάσει στην Αθήνα πάνω σε λευκό άλογο σε 15 μέρες.

9: Ο Γκράτσι ήταν από αυτούς που έδινε σωστές πληροφορίες για την ετοιμότητα των Ελλήνων. Γνώρισε τον Μεταξά από το 1917 και αγνοούσε πότε θα κηρυχθεί ο πόλεμος. Δεν ανήκε στο φασιστικό κόμμα και δεν υποστήριζε την φασιστική ιδεολογία.

10: Όταν οι Ιταλοί αποφάσισαν τη μεγάλη αντεπίθεση την άνοιξη του ’41 ο Μουσολίνι βρέθηκε στο μέτωπο για να τονώσει και να εκβιάσει ψυχολογικά τους στρατηγούς που είχε αντικαταστήσει. Ήταν ο μοναδικός από του ηγέτες ΒΠΠ που βρέθηκε τόσο κοντά στην πρώτη γραμμή. Στην Ιταλία οι αντίπαλοι του μετά τον πόλεμο τον κατηγόρησαν ότι ο πόλεμος χάθηκε, γιατί όλοι οι στρατηγοί ήταν ρουσφετολογικές επιλογές και ανίκανοι να κερδίσουν τον πόλεμο. Σε αυτό είχαν δίκιο. Τα κριτήρια του ήταν πάντοτε υποκειμενικά.