Η «σφραγίδα» των Ελλήνων στην Συρία

Σε προηγούμενες μελέτες μας «ταξιδέψαμε» ως τα βάθη της Ασίας και την Αμερική, προκειμένου να ακολουθήσουμε τα χνάρια των αρχαίων Ελλήνων που όχι μόνο έφτασαν ως εκείνα τα μέρη αλλά δημιούργησαν επιπλέον αποικίες, κληροδοτόντας το στίγμα του πολιτισμού, της παράδοσης και της κουλτούρας μας…

Μπορεί βέβαια να γύριζαν όλον τον κόσμο, στο τέλος όμως πάντα επέστρεφαν στα γνώριμα σε αυτούς νερά της Μεσογείου, όπως ακριβώς έκανε και ο Οδυσσέας μετά την πολυετή περιπλάνησή του.

Έτσι κι εμείς θα επιστρέψουμε στην όμορφη θάλασσα της Μεσογείου και στις χώρες που την περιβάλλουν, προκειμένου να σας «τροφοδοτήσουμε» με πληροφορίες για την δράση των Ελλήνων σε εκείνα τα μέρη.

Θα ξεκινήσουμε με την Συρία, την χώρα, της οποίας τα σύνορα εκτείνονται από τον Ευφράτη ποταμό ως την Αραβική έρημο και την Μεσόγειο. Ορισμένες εκ των πόλεών της έχουν γίνει γνωστές μέσω των εκστρατειών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καθώς η Συρία αποτελούσε μέρος της Περσικής Αυτοκρατορίας. Με την νίκη όμως των Ελλήνων πέρασε στα «χέρια» της ελληνικής κυριαρχίας αρχικά με επικεφαλής τον Μ. Αλέξανδρο, έπειτα τον Πτολεμαίο και τέλος τον Σέλευκο. Ας σημειωθεί πως κάποιοι Σύριοι, ακόμα και σήμερα, θεωρούν τους εαυτούς τους απογόνους των Σελευκιδών!

Το όνομά της μάλιστα προέρχεται από το ελληνικό «σάρμα» (=σχισμή του εδάφους). Αλλά και το σημιτικό όνομά της «Αράμ» ετυμολογείται από το ελληνικό ρήμα αίρω (= υψώνω).

Οι Έλληνες της εποχής, που ζούσαν στην Συρία, διέπρεπαν στην στρατιωτική τέχνη, στην λογοτεχνία, στο εμπόριο, καθώς και σε άλλους τομείς. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τέσσερις Ρωμαίοι Αυτοκράτορες (Σεπτίμιος, Αλέξανδρος Σεβήρος, Καρακάλλας, Ηλιογάβαλος) ήταν ελληνικής καταγωγής!

Πολλές πόλεις της Συρίας βρίθουν κτηρίων αρχαίου ελληνικού τύπου, ελληνικών βιβλιοθηκών και θεάτρων, καθώς και αμέτρητων λουτρών.

Ανάμεσα σε αυτές και η πόλη Χαμιντιέ, όπου ζουν μέχρι σήμερα οι περίφημοι Χαμεντιανοί, των οποίων η διάλεκτος έχει τις ρίζες της στην κρητική. Υπολογίζονται περί τους 3.000 επί του συνολικού πληθυσμού της περιοχής, ο οποίος ανέρχεται στους 5.000.

Δηλώνουν μάλιστα ότι, αν και μουσουλμάνοι, εφαρμόζουν την μονογαμία και θεωρούν ότι τα αγόρια και τα κορίτσια έχουν το δικαίωμα να μορφώνονται εξίσου.

Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί και η πόλη «Παλμύρα», η οποία γνώρισε μεγάλη ακμή την εποχή των Αντωνίνων και έπειτα της Ζηνοβίας, η οποία, σύμφωνα με δικούς της ισχυρισμούς, ήταν απόγονος της Κλεοπάτρας (κόρη του βασιλιά Πτολεμαίου ΙΒ’) και επομένως ελληνικής καταγωγής, παρ’ ότι η συμβατική ιστορία το αμφισβητεί.

Οργάνωσε το πολίτευμα της Παλμύρας με βάση το αντίστοιχο ελληνικό και μετέτρεψε την εν λόγω πόλη σε κέντρο καλλιέργειας ελληνικών γραμμάτων. Χάριν στην δράση της το ελληνικό στοιχείο σταδιακά εκτόπιζε το ασιατικό…

Έχτισε περίλαμπρα οικοδομήματα ελληνικής αισθητικής, τα οποία έγινα αντικείμενο θαυμασμού από όλον τον κόσμο, γι αυτό και πολλοί, μεταξύ τους και οι Άραβες, δεν μπορούσαν να διανοηθούν πως πρόκειται για ανθρώπινες κατασκευές. Εκεί έδρασαν μεταξύ άλλων ο Ιστοριογράφος Απολλόδωρος ο Αρτεμίτης, ο στωϊκός Απολλοφάνης, ο Ποιητής Αρχίας, κ.α.

Με το τέλος της Ζηνοβίας ήρθε και η παρακμή της πόλης…Άξια αναφοράς, όμως, είναι και η πόλη Βόστρα (σήμερα αποκαλείται Μπόσρα), η οποία διοικούνταν από Έλληνες Βασιλείς, που εξυμνούνται από πολλούς αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, όπως ο Στράβων. Γεμάτη αρχαία ελληνικά θέατρα, όπου παίζονταν αρχαία ελληνικά έργα, κίονες ιωνικού ρυθμού, αετώματα, βιβλιοθήκες, κλπ.

Αλλά και άλλες αρχαίες ελληνικές πόλεις, αμέτρητες στον αριθμό τους: Αντιγόνεια, Αντιόχεια, Αρσινόη, Αχαΐα, Βέροια, Δάφνη, Δημητριάς, Ελλάς (η ύπαρξή της μαρτυρείται και από τον Στέφανο Βυζάντιο: «ἒστι δὲ καὶ ἂλλη πόλις Ἑλλάς κοίλης Συρίας»), Ηράκλεια, Ιθάκη, Ιεράπολη, Καλλίπολη, Μέγαρα, Λαοδικεία, Πιερία, Τύρος, Σελεύκεια, Χαλκίς, Ωροπός, Τεγέα, Έμεσα (σήμερα: Χομς, πατρίδα του φιλοσόφου Ποσειδώνιου του Στωϊκού), κ.α.

Επιπροσθέτως, η Δαμασκός, μία εκ των αρχαιότερων ελληνικών πόλεων, η οποία πήρε το όνομά της από μυθικό ήρωα της Αρκαδίας. Ο Ηρώδης έχτισε στην περιοχή θέατρο και γυμνάσιο κατά τα ελληνικά πρότυπα.

Όλες αυτές οι πόλεις με τα περίτεχνα οικοδομήματα ξεκίνησαν, κατά τα αρχαία χρόνια, να «ξεπηδούν» στον χάρτη, εξαιτίας του ερχομού του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην περιοχή της Ανατολής. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι χτίστηκαν όχι από τους Έλληνες που ήρθαν μαζί με τον Μ. Αλέξανδρο αλλά από τους Έλληνες που ζούσαν ήδη εκεί και απλώς περίμεναν «μία σπίθα» για να μεγαλουργήσουν!

Ο σοφιστής Λιβάνιος αναφέρει μάλιστα, ότι η πόλη Ιώνη, κοντά στην Αντιόχεια, υπήρξε ελληνική αποικία του 7ου αι. π.Χ. ναος συρια(Λιβανίου Λόγοι, 1ος τόμος). Τονίζει ακόμη πως η εν λόγω πόλη χτίστηκε συγκεκριμένα από Αργείους και έπειτα εγκαταστάθηκαν σε αυτήν Κρήτες και Κύπριοι.

Άραγε τι απέγιναν οι απόγονοι των Ελλήνων που έζησαν εκεί;

Κάποιοι σαφώς σφαγιάστηκαν, καθώς η Συρία ήταν ανέκαθεν τόπος πολλών εχθροπραξιών εναντίον του ντόπιου πληθυσμού, είτε από Άραβες, είτε από Ασσύριους, είτε από Ρωμαίους…

Οι υπόλοιποι όμως; Δεν μπορεί να εξαφανίστηκαν όλοι…

Να σημειωθεί πως ακόμη και σήμερα σημειώνονται βιαιοπραγίες εναντίον της πολιτισμικής κληρονομιάς των Ελλήνων!

Άλλωστε μιλήσαμε για την φυλή των Χαμεντιανών που δηλώνει ακόμα παρούσα, βροντοφωνάζοντας την ελληνική της καταγωγή και διατηρώντας, στον βαθμό που μπορεί βέβαια, όρθιο τον Ελληνισμό και όλα όσα αυτός σημαίνει…

Δυστυχώς στην εποχή που ζούμε μπορεί κανείς να προσεγγίσει την αλήθεια μόνος του, ερευνώντας και εξετάζοντας κριτικά τις πληροφορίες που εισπράττει σε καθημερινή βάση. Δυστυχώς η παιδεία μας δεν έχει τον ρόλο που της πρέπει σε αυτόν τον τομέα αλλά και σε πολλούς ακόμη…