Διπλωματικό «θρίλερ» Σερβίας-Σκοπίων για την ένταξη του Κοσόβου στην UNESCO – Τι σημαίνει για τα Βαλκάνια

Με αφορμή πληροφορίες της σερβικής κυβέρνησης ότι τα Σκόπια σκοπεύουν να ψηφίσουν υπέρ της νέας απόπειρας του Κοσσυφοπεδίου να ενταχθεί στην UNESCO, παρά την υπόσχεση που έδωσε ο νέος πρωθυπουργός των Σκοπίων, Ζόραν Ζάεφ, ότι η χώρα του θα παραμείνει «ουδέτερη» έχει ξεσπάσει ένα διπλωματικό «μπρα ντε φερ» ανάμεσα σε Σερβία και Σκόπια.

Το 2015 επί κυβερνήσεως Γκρούεφσκι τα Σκόπια είχαν ψηφίσει και πάλι υπέρ της εισόδου του Κοσσυφοπεδίου στον πολιτισμικό οργανισμό του ΟΗΕ, προκαλώντας και τότε την έντονη αντίδραση της Σερβίας. «Δεν πρόκειται για μικρή υπόθεση», υπογράμμισε χθες η πρωθυπουργός της Σερβίας, Ανα Μπρνάμπιτς.

Στη διαμάχη εμπλέκεται έμμεσα και η Ελλάδα, καθώς διπλωματικοί κύκλοι θεωρούν τη σκοπιανή στάση ως «αντίποινα» για την ομολογία του Σέρβου υπουργού Εξωτερικών, Ιβιτσα Ντάτσιτς, τον Ιανουάριο πως η χώρα του έκανε λάθος το 1996 όταν αναγνώρισε τη FYROM με το συνταγματικό της όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Να σημειωθεί πως το Κοσσυφοπέδιο αναγνωρίζεται ως κράτος από 114 χώρες (συμπεριλαμβανομένων 23 της Ε.Ε., πλην Ελλάδας, Ισπανίας και τριών ακόμη) αλλά η Κίνα και η Ρωσία ως μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας εμποδίζουν σταθερά την είσοδό του στον ΟΗΕ. Γι’ αυτό άλλωστε ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, εξέφρασε και χθες προσωπικά την ευγνωμοσύνη του στον Ρώσο πρέσβη στο Βελιγράδι, Αλεξάντρ Τσεπούριν.

Το βράδυ της Κυριακής η σερβική κυβέρνηση ανακάλεσε όλο το διπλωματικό της προσωπικό από τα Σκόπια, επικαλούμενη πληροφορίες για «επιθετικές ενέργειες» από την πλευρά της ΠΓΔΜ. Ο πρόεδρος Βούτσιτς διευκρίνισε πως οι Σέρβοι διπλωμάτες κλήθηκαν στο Βελιγράδι για διαβουλεύσεις, εκφράζοντας την ευχή πως «όλα θα έχουν ξεκαθαρίσει τις επόμενες 10 ημέρες». Αργότερα ο Σέρβος υπουργός Εξωτερικών, Ιβιτσα Ντάτσιτς, έδωσε τη διευκρίνιση πως οι περισσότεροι διπλωμάτες θα επιστρέψουν στα Σκόπια την επόμενη εβδομάδα, όχι όμως και ο πρέσβης, που θα γυρίσει πίσω όταν ολοκληρωθούν όλες οι διαβουλεύσεις.

Κατά τον Σέρβο ΥΠΕΞ αλλά και κατά τον πρόεδρο Βούτσιτς, ενδεχόμενη στήριξη του Κοσόβου από τα Σκόπια στην UNESCO θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις καλής γειτονίας, οι οποίες «οφείλουν να διέπονται από αμοιβαίο σεβασμό».

Η σκοπιανή κυβέρνηση από την πλευρά της προσπάθησε να κρατήσει χαμηλούς τόνους, χωρίς να υποχωρεί επί της ουσίας. Το υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι η «Μακεδονία» επιδιώκει φιλικές σχέσεις με όλες τις γειτονικές χώρες και δεν αναμιγνύεται στις διενέξεις τους, αλλά σε ό,τι αφορά την είσοδο του Κοσσυφοπεδίου στην UNESCO λαμβάνει υπόψη της την πλειοψηφία των κρατών-μελών της Ε.Ε.

Καθώς η Ε.Ε. πιέζει τη Σερβία να βρει κάποιο modus vivendi με το Κοσσυφοπέδιο για να προοδεύσει η ενταξιακή διαδικασία, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Σερβίας, Ράσιμ Λιάλιτς, έριξε στο τραπέζι μια συμβιβαστική πρόταση: από τη μια να κάνει η Ε.Ε. «συγκεκριμένες παραχωρήσεις» στη Σερβία κι από την άλλη το Βελιγράδι να άρει το βέτο για την είσοδο του Κοσόβου στους διεθνείς οργανισμούς.

Εξειδικεύοντας ο Σέρβος αναπληρωτής πρωθυπουργός πρότεινε ένα μοντέλο «εξομάλυνσης χωρίς αναγνώριση», που μεταξύ άλλων θα προβλέπει ελεύθερη διακίνηση μεταξύ Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου και μια ελεύθερη οικονομική ζώνη στο βόρειο Κόσοβο, όπου διαμένει η σερβική μειονότητα, με δυνατότητα αμοιβαίων επενδύσεων.

Ο Σερβοκοσοβάρος πολιτικός Ολιβερ Ιβάνοβιτς αιφνιδίασε αντιπροτείνοντας αντιγραφή του… κυπριακού μοντέλου, κάτι που ο Βούτσιτς απέρριψε χωρίς δεύτερη σκέψη: «Το Κυπριακό δεν θα λυθεί ούτε σε 100 χρόνια επειδή είναι εδαφικό πρόβλημα. Αν το μιμηθούμε θα έχουμε μια παγωμένη διαμάχη στον αιώνα τον άπαντα», τόνισε ο Σέρβος πρόεδρος.

Με πληροφορίες από Ελεύθερος Τύπος