Άνοιξε ο δρόμος για αποζημιώσεις 34 Κυπρίων που βασανίστηκαν από Βρετανούς στον αγώνα της ΕΟΚΑ

Το Βρετανικό Ανώτατο Δικαστήριο άνοιξε το δρόμο για 34 Ελληνοκύπριους να ζητήσουν αποζημιώσεις από τη Βρετανία, για τα βασανιστήρια και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τις βρετανικές αποικιακές δυνάμεις στη Κύπρο, κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ για Ένωση με την Ελλάδα, τη δεκαετία του 1950.

Ο Δικαστής Justice Kerr απέρριψε το επιχείρημα της βρετανικής κυβέρνησης ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί το κυπριακό και όχι το βρετανικό δίκαιο, κάτι που θα έθετε φραγμό στη διεκδίκηση αποζημιώσεων.

Ο Δικαστής στην απόφαση του, εξέφρασε τη θέση ότι σε κάθε περίπτωση, όταν ένα κράτος πρέπει να ελεγχθεί και να λογοδοτήσει για πράξεις βίας εναντίον πολιτών, θα πρέπει να λογοδοτήσει στα δικά του δικαστήρια, με τους δικούς του νόμους και δεν πρέπει να αποφύγει την ανάληψη της ευθύνης επικαλούμενο έναν αποικιακό νόμο που έκανε το ίδιο.

Οι δικηγόροι των πρώην αγωνιστών της ΕΟΚΑ χαρακτήρισαν την απόφαση ως πολύ σημαντική.

Ο δικηγόρος Howard Shelley, δήλωσε πως οι 34 Ελληνοκύπριοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να διεκδικήσουν το δίκαιο τους στη Βρετανική δικαιοσύνη.

«Αυτή είναι μια σημαντική νίκη για τους ανθρώπους που αγωνίζονται για την αναγνώριση των βασανιστηρίων και των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν εναντίον τους πριν από περίπου 60 χρόνια», δήλωσε ο Kevin Conroy, ο επικεφαλής δικηγόρος της ομάδας των Ελληνοκυπρίων . «Δεν έχω καμία αμφιβολία στο μυαλό μου» τόνισε «ότι η βρετανική κυβέρνηση έθεσε αυτό το προκαταρκτικό ζήτημα (για εφαρμογή του κυπριακού δικαίου) ως μια σκόπιμη προσπάθεια να αποθαρρύνει τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ από τη συνέχιση της προσπάθειας τους. Πολλοί από αυτούς εξακολουθούν να υποφέρουν από τα σωματικά και ψυχολογικά τραύματα».

Οι περισσότεροι από τους 34 αγωνιστές της ΕΟΚΑ που είναι σε προχωρημένη ηλικία, εμφανίστηκαν στο δικαστήριο με μπαστούνια και υποβασταζόμενοι από τα παιδιά και τους συγγενείς τους.

«Αισθάνομαι πολύ δυνατός σήμερα και πιστεύω έντονα ότι μετά από τόσα χρόνια η δικαιοσύνη τελικά μπορεί να αποδοθεί», δήλωσε ο Χρήστος Σωκράτους στην εφημερίδα Guardian έξω από τα δικαστήρια. «Δεν μου μένουν ακόμα πολλά χρόνια. Είμαι 79 ετών. Για ένα ολόκληρο μήνα, με χτυπούσαν, με κλωτσούσαν, με βασάνισα και ελπίζω ότι δεν θα βρουν άλλη δικαιολογία για να μην κάνουν αυτό που πρέπει αν κάνουν και είναι σωστό και δίκαιο. Οι Άγγλοι είναι πονηροί, όσο οι λύκοι» συμπλήρωσε.

Μεταξύ των 34 Ελληνοκυπρίων είναι και δύο γυναίκες. Η αγωγή έγινε το 2015 μετά την απολογία του τότε υπ. Εξωτερικών της Βρετανίας προς τους Κενυάτες της φυλής των Μάου Μάου, για τα βασανιστήρια που είχαν υποστεί από τις βρετανικές αποικιακές δυνάμεις τη δεκαετία του 1950 και 1960. Η Βρετανία είχε πληρώσει ως αποζημιώσεις στους Μάου Μάου σχεδόν 20 εκατομμύρια στερλίνες σε περισσότερους από 5.000 Μάου Μάου που υπήρξαν θύματα βασανισμών και κακοποιήσεων.

Οι Ελληνοκύπριοι μεταξύ άλλων, επικαλούνται προς απόδειξη των ισχυρισμών τους για βασανιστήρια και τα αρχείου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού που περιέχουν καταθέσεις μαρτύρων.

Το 2012, το Βρετανικό υπουργείο εξωτερικών είχε απελευθερώσει απόρρητα έγγραφα που έριξαν περαιτέρω φως στην περίοδο του αγώνα της ΕΟΚΑ στη Κύπρο, καθώς υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία για βασανιστήρια και κακοποιήσεις πολιτών από Βρετανούς στρατιωτικούς. Μεταξύ άλλων αναφέρεται η δολοφονία ενός τυφλού Ελληνοκύπριου, η επιβολή σε κάποιον άλλον να σκάψει τον τάφο του και ο ξυλοδαρμός εγκύου γυναίκας η οποία απέβαλλε.

Σε ένα περιστατικό το 1958, αναφέρεται πως οι βρετανικές αποικιακές δυνάμεις στη Κύπρο επιτέθηκαν σε 300 άμαχους Ελληνοκύπριους εκ των οποίων κάποιοι σκοτώθηκαν.

Μία από τις γυναίκες, που αναφέρεται με τα αρχικά Χ.Υ περιέγραψε πώς, στην ηλικία των 16 ετών, βιάστηκε σε δάσος που έκαναν επιχειρήσεις οι Βρετανοί και στη συνέχεια υποβλήθηκε σε βάναυση ανάκριση για τον ρόλο της στην ΕΟΚΑ και τον αγώνα για Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ο Χρήστος Σωκράτους και άλλοι συναγωνιστές τους κατήγγειλαν ότι ενώ ήταν κρατούμενοι υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια. «Ήμουν 18 χρόνο τότε. Με κρατούσαν σε ένα κελί και μετά με πέρασαν από κάποιο ειδικό τμήμα που δεν υπήρχαν στρατιώτες αλλά αντρες με πολιτικά οι οποίοι με ξυλοκοπούσαν. Άκουσα ότι ο επικεφαλής ατών των ανθρώπων πέθανε πριν λίγα χρόνια. Θα ήθελα πολύ να τον συναντήσω», είπε ο Χρήστος Σωκράτους.

Οι δικηγόροι των 34 Ελληνοκυπρίων σε αποκλείουν να υπάρξει εξωδικαστική διευθέτηση λόγω της ανάγκης του Λονδίνου να διατηρήσει τους φίλους του στην Ευρώπη. Ο δικηγόρος Howard Shelley ανέφερε: «Δημιουργείται αντιπαλότητα με τη Κυπριακή κυβέρνηση αναγκάζοντας πολλούς ηλικιωμένους Κύπριους να πάνε στο δικαστήριο και να ξαναζήσουν ότι έζησαν. Μπορεί να μην είναι η καλύτερη διαδρομή που πρέπει να ακολουθήσουμε σε μια εποχή που χρειαζόμαστε όσο περισσότερους φίλους μπορούμε να έχουμε στην Ευρώπη».