1974: Ο «Αττίλας 2» χτυπάει στην Κύπρο (βίντεο)

Στις 14 Αυγούστου του 1974 ξεκινάει η δεύτερη Τουρκική εισβολή στην Κύπρο που θα μείνει στην ιστορία ως «Αττίλας 2». Μετά την πρώτη εισβολή στη Κύπρο (Αττίλας 1) και την απόφαση για κατάπαυση του πυρός, το Κυπριακό ζήτημα εξελίσσεται σε ένα διπλωματικό πεδίο.

Οι τελευταίες «ειρηνευτικές» συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας, Τουρκίας και Βρετανίας πραγματοποιήθηκαν στις 11 Αυγούστου του 1974 στη Γενεύη, με τη συμμετοχή των Υπουργών Εξωτερικών Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας και των εκπροσώπων των Ελληνοκυπρίων Γλαύκου Κληρίδη και των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντεκτάς.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά στις διαπραγματεύσεις υποστήριξε την επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960 και επανάληψη των διακοινοτικών συνομιλιών, αλλά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απέρριψε την εισήγηση Κληρίδη και αντιπρότεινε σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα ήταν δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος πολλών καντονίων, στο οποίο οι Τουρκοκύπριοι θα έλεγχαν το 34% του νησιού. Εξάλλου, ο Ντενκτάς πρότεινε διζωνική ομοσπονδία, στην οποία το τουρκοκυπριακό ομόσπονδο κράτος θα κάλυπτε επίσης το 34% της έκτασης της Δημοκρατίας.

Ο Γλαύκος Κληρίδης αντιπρότεινε το εξής σχέδιο:

Η συνταγματική δομή της Κύπρου να διατηρήσει το δικοινοτικό χαρακτήρα της.

Η συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων να επιτευχθεί με θεσμικά σύμφωνα.

Η ελληνική και τουρκική κοινοτική διοίκηση να ασκούν εξουσίες στις ζώνες που οι αντίστοιχοι πληθυσμοί έχουν πλειοψηφία.

Η τουρκική πλευρά αρνήθηκε να συζητήσει το σχέδιο Κληρίδη και ζήτησε τελεσιγραφικά να γίνουν αμέσως δεκτές οι τουρκικές προτάσεις. Μετά από τρεις ημέρες και αφού οι διαπραγματεύσεις απέτυχαν, γράφεται το τελευταίο κεφάλαιο της Κυπριακής τραγωδίας. Στις 14 Αυγούστου του 1974 οι Τούρκοι, στις 4:35 τα ξημερώματα, μόλις εξήντα-πέντε λεπτά μετά το ναυάγιο της Διάσκεψης της Γενεύης, ξεκινούν το δεύτερο σχέδιο εισβολής στη Κύπρο. Ο «Αττίλας 2» είχε αρχίσει.

Οι Τούρκοι από τον «Αττίλα 1» κατέχουν περίπου το 8% του κυπριακού εδάφους. Έχοντας στο μυαλό τους τη δεύτερη εισβολή έχουν συγκεντρώσει στο νησί 40.000 στρατιώτες, 300 άρματα μάχης και 1.000 οχήματα μεταφοράς προσωπικού. Επιπλέον η ισχυρή Τουρκική αεροπορία δίνει ένα ολοκληρωτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα.

Στις 14 Αυγούστου, λίγο πριν ξημερώσει περίπου στις 5.15 ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής ειδοποιείται ότι στην Κύπρο έχει αρχίσει ο «Αττίλας 2». Ο Καραμανλής γνωρίζει την αδυναμία της Ελλάδας να υπερασπιστεί στρατιωτικά την Κύπρο. Μόνη κίνηση αντίδρασής που ήλπιζε ότι θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης αλλά και ταυτόχρονα εξέφραζε την απογοήτευσή του για την στάση που κράτησαν οι Αμερικανοί και η Βορειοαντλαντική Συμμαχία στις διαπραγματεύσεις ήταν να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ.

«Ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής έδωσεν εντολήν όπως αι ελληνικαί ένοπλαι δυνάμεις αποσυρθούν από την συμμαχίαν του ΝΑΤΟ. Η Ελλάς θέλει παραμείνει μέλος της συμμαχίας μόνον ως προς το πολιτικό μέρος αυτής» ανέφερε η ανακοίνωση. Τα γεγονότα εκτυλίχθηκαν με πολύ γρήγορο ρυθμό. Με την Ελλάδα σε ρόλο παρατηρητή, η Κύπρος αφήνεται στο έλεος των τουρκικών διαθέσεων. Ο Τούρκοι προελαύνουν για δύο ημέρες, μέχρι να αποφασισθεί η κατάπαυση του πυρός (16 Αυγούστου).

Η Τουρκική αεροπορία βομβαρδίζει Λευκωσία, Αμμόχωστο και άλλες περιοχές. Τουρκικά άρματα και ισχυρές δυνάμεις πεζικού αρχίζουν να κινούνται από Λευκωσία προς Αμμόχωστο, στα ανατολικά, και προς Λεύκα-Λιμνίτη, στα δυτικά.

Στις 15 Αυγούστου, οι ορδές του «Αττίλα» μπαίνουν στην Αμμόχωστο. Στις 16 Αυγούστου καταλαμβάνεται η Μόρφου και ο «Αττίλας 2» ολοκληρώνεται. Μέσα σε 48 ώρες οι Τούρκοι παίρνουν στην κατοχή τους το 36,4% του νησιού, εξοντώνοντας περίπου 3.500 Ελληνοκύπριους και προκαλώντας 200.000 πρόσφυγες. Ταυτόχρονα δημιουργείται και η τελική γραμμή του «αίσχους» που μέχρι σήμερα κρατάει διχοτομημένη την Κύπρο.