Το «112» ως εργαλείο διαχείρισης κρίσης: Θα βοηθούσε στη φονική πυρκαγιά στο Μάτι;

Ο αριθμός εκτάκτου ανάγκης «112» είναι ένα μέρος (κρίκος) της γενικότερης στρατηγικής διαχείρισης κρίσης και δεν αποτελεί αυτόνομο εργαλείο- λύση, από μόνο του.

Η διακήρυξη του διαγωνισμού για το έργο εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του 112 δημοσιεύτηκε το 2011 επί υπουργίας Χρήστου Παπουτσή. Σε αυτή περιγραφόταν αναλυτικά και λεπτομερώς τι θα μπορούσε να κάνει το εκσυγχρονισμένο 112.

Το έργο τελικά δρομολογήθηκε το 2014 από το Νίκο Δένδια, με στόχο να παραληφθεί το 2016.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ «πάγωσε» τον διαγωνισμό

Οι καθυστερήσεις και τα εμπόδια που ξεκίνησαν να εμφανίζονται περί τα τέλη του 2015 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, «πάγωσε» την εξέλιξη/αναβάθμισή του, επειδή τη θεώρησε τεχνολογικά ξεπερασμένη και ακριβή.

Έτσι η χώρα μας, με την απόφασή αυτή, της παρούσης κυβέρνησης, ανέστειλε την υποχρέωσή της να αναβαθμίσει το ήδη εγκατεστημένο σύστημα.

4 ημέρες μετά την καταστροφική πυρκαγιά (26.7.2018) στο Μάτι Αττικής με δεκάδες νεκρούς και αγνοουμένους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με επιστολή της (αρμόδια επίτροπος Μαρίγια Γκάμπριελ) καλεί τις ελληνικές αρχές να υιοθετήσουν άμεσα και χωρίς καθυστέρηση το νέο σύστημα, τόσο για τις ανάγκες των Ελλήνων όσο και των Ευρωπαίων πολιτών και την εγκαλεί για την πλημμελή λειτουργία του συστήματος διεθνούς ανάγκης 112.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με την κ. Γκάμπριελ, έπρεπε να είχε έτοιμο το σύστημα από το 2011, αλλά μέχρι στιγμής απουσιάζουν βασικές του λειτουργίες, όπως ο εντοπισμός του καλούντος μέσω GPS και η υποστήριξη εναλλακτικών τρόπων επικοινωνίας (κυρίως για ΑμεΑ). H χώρα, όπως αποδεικνύεται, είχε τον Ιούνιο του 2014 καταλήξει σε μια σύμβαση υλοποίησης του συστήματος, την οποία όμως η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ «πάγωσε» επειδή τη θεώρησε τεχνολογικά ξεπερασμένη και ακριβή.

Δυνατότητες του 112

Μεταξύ άλλων το σύστημα μπορεί να κάνει αποστολή μαζικών SMS και οδηγιών με φωνητικά μηνύματα σε κινητά και σταθερά τηλέφωνα, αλλά και μέσω email ή ακόμα και μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι πολίτες μπορούν να απαντούν στα μηνύματα συναγερμού που θα λάβουν, με SMS ή με φωνητικό μήνυμα, αφού το σύστημα μπορεί να διαχειριστεί αυτά τα μηνύματα. Έτσι, οι αρχές μπορούν να γνωρίζουν κεντρικά, ποιος αντιμετωπίζει πρόβλημα άμεσα και να δράσουν ανάλογα.

Το Σύστημα Συναγερμού Πολιτών (112) μπορεί επίσης να παράγει λίστες με τους αριθμούς κινητών και σταθερών που έλαβαν μηνύματα, αυτών που ανταποκρίθηκαν θετικά και αυτών που δεν αποκρίθηκαν καθόλου, καθώς και εκείνων που δήλωσαν ότι βρίσκονταν σε κίνδυνο ή σε αδυναμία μετακίνησης ή ακόμα και για τον αριθμό αυτών που βρίσκονται σε roaming, δηλαδή των τουριστών. Πέρα από τα γραπτά, τα φωνητικά μηνύματα και τα email, το Σύστημα μπορεί να χρησιμοποιεί ως κανάλια τόσο το Twitter όσο και το Facebook.

Επίσης το σύστημα έχει τη δυνατότητα να αποστέλλει μηνύματα σε διάφορες γλώσσες, ανάλογα με τα στοιχεία roaming που ανιχνεύονται στην περιοχή υπό κίνδυνο. Έτσι θα ειδοποιούνταν εγκαίρως και οι τουρίστες.

Θα ήταν χρήσιμη στους πολίτες που βρίσκονταν στο Μάτι η ομαδική αποστολή μηνυμάτων;

Ξεκάθαρα όχι!

Και αυτό γιατί η ομαδική αποστολή μηνυμάτων sms σε χιλιάδες κατόχους κινητών που βρισκόταν, στην και μέρος διακοπών περιοχή, θα προκαλούσε πανικό.

Περαιτέρω η μετάδοση ηχητικών μηνυμάτων σε σταθερά τηλέφωνα οικιών, θα ήταν ακόμη χειρότερη αφού στο τηλέφωνο μπορούσε να απαντήσει παιδί, έγκυος ή ενήλικας με κινητικά προβλήματα. Αυτό θα προκαλούσε και ανησυχία σε συγγενικά τους πρόσωπα, τα οποία εάν βρισκόταν σε άλλη περιοχή θα έτρεχαν να τους βοηθήσουν, με κίνδυνο της ζωής τους.

Εξάλλου τη δυνατότητα αυτή (ομαδική αποστολή μηνυμάτων-sms-mms) την έχουν και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας αλλά και τα μηχανήματα επισυνδέσεων SIBORG (τα οποία και αυτά έχουν να αναβαθμιστούν από το 2007) της ΕΛ.ΑΣ και της Ε.Υ.Π.

Οπότε παρέλκει η δικαιολογία ότι δεν είχαμε αναβαθμίσει το 112 και δεν μπορούσε το κράτος να στείλει sms. Απλά δεν το σκέφτηκαν… ή το αξιολόγησαν ως μη δόκιμο. Τελικά όμως εκ του αποτελέσματος καταλήγουμε, στο καλύτερα που δεν το έκαναν…

Η λήψη ομαδικών μηνυμάτων από πολίτες, προϋποθέτει την προηγούμενη επικοινωνιακή ενημέρωση τους για το τι είναι το 112 και τι μπορεί να περιμένουν από αυτό.

Προϋποθέτει:

-Τη γνώση των τοπικών δρόμων, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις οδηγούν σε αδιέξοδα και υπάρχει μόνο μία κεντρική αρτηρία,

-Τη γνώση των σημείων συγκέντρωσης σε κάθε Δήμο,

-Τις επαναλαμβανόμενες δοκιμαστικές – εικονικές ασκήσεις, κάτι που στη χώρα μας δεν έχει πραγματοποιηθεί σε κανένα Δήμο.

Επιπλέον προ της αποστολής ομαδικών μηνυμάτων, θα πρέπει οι αρχές ασφαλείας, ειδικά η τροχαία, να έχει λάβει θέση σε καίριους κόμβους, ώστε να παροχετεύσουν το μεγάλο κύμα οχημάτων που θα κατευθυνθούν στις εξόδους της περιοχής . Κατά μήκος των οδών θα πρέπει να υπάρχουν αστυνομικοί, οι οποίοι θα μεριμνούν για την άμεση επίλυση σε μποτιλιάρισμα, ώστε να μη σφηνώσουν οχήματα και διακοπεί η ροή.

Θα πρέπει να έχει προβλεφθεί, πριν την αποστολή ομαδικών μηνυμάτων εκκένωσης και η τοποθέτηση γερανών, ώστε να απομακρύνουν τυχόν οχήματα, τα οποία θα πάθουν βλάβη και θα αποτελέσουν πηγή διακοπής της ροής εξόδου των υπολοίπων οχημάτων.

Μέριμνα θα πρέπει να υπάρξει και για την κυκλοφοριακή ρύθμιση παράπλευρων οδών, που θα «τροφοδοτούν» την κεντρική οδική αρτηρία εξόδου.

Ο πανικός σε απλούς και ανεκπαίδευτους πολίτες είναι κακός σύμβουλος και θα προκαλούσε συμφόρηση στους δρόμους, με ανεξέλεγκτες καταστάσεις και μη προβλεπόμενες από κανένα μας. Αυτό αποδείχτηκε από τις φωτογραφίες των καμένων οχημάτων στο Μάτι, όπου είδαμε ένα όχημα σε διαφορετική θέση από τα υπόλοιπα και έτσι είχε φράξει τη ροή…

Η συμμετοχή δε των ανδρών ασφαλείας, των εθελοντών και του ΕΚΑΒ θα πρέπει να είναι συνεχής με συνεκπαιδεύσεις με την πυροσβεστική και το στρατό.

-Ποιος άνδρας Τροχαίας στην Ελλάδα είναι εκπαιδευμένος για συνθήκες εκκένωσης περιοχής;

-Σε ποιο Δήμο της χώρας μας οι πολίτες έχουν ενημερωθεί για τα σημεία συγκέντρωσης;

-Σε ποιο Δήμο της χώρας μας έχει πραγματοποιηθεί άσκηση εκκένωσης με τη συμμετοχή πολιτών:

-Σε ποιο Δήμο της χώρας μας οι εθελοντές έχουν πλαισιωθεί, ενταχθεί και εκπαιδευτεί στο γενικότερο σχέδιο αντιμετώπισης κρίσης φυσικής ή τεχνολογικής καταστροφής;

Θα μπορούσε να βοηθήσει τους πολίτες στο Μάτι το 112;

Φυσικά!

Αφού όπως προείπα το 112 είναι ένας κρίκος στο γενικότερο σχεδιασμό της διαχείρισης κρίσης.

Ένας κρίκος-εργαλείο στα χέρια ειδικά εκπαιδευμένων ανδρών στο κέντρο διαχείρισης & αντιμετώπισης κρίσεων.

Αν οι χειριστές δεν είναι εκπαιδευμένοι, το οποιοδήποτε εργαλείο καθίσταται άχρηστο και οι δυνατότητές του ανεκμετάλλευτες.

Οι πολίτες με το αναβαθμισμένο 112 – που αυτή τη στιγμή δεν είναι – θα μπορούσαν να καλέσουν το 112 και να ζητήσουν βοήθεια, να δηλώσουν ότι βρίσκονταν σε κίνδυνο ή σε αδυναμία μετακίνησης.

Το αναβαθμισμένο 112 θα έκανε και εξοικονόμηση προσωπικού, αφού οι περισσότερες λειτουργίες που διαθέτει, θα γίνονταν αυτοματοποιημένα, βοηθώντας τους χειριστές.

Έτσι στο κέντρο διαχείρισης & αντιμετώπισης κρίσεων, θα είχαν ξεκάθαρη εικόνα των πολιτών που βρίσκονται σε κίνδυνο, το ακριβές σημείο που αυτοί βρίσκονται (GPS), καθώς και για τον αριθμό τους (ποσοτικά).

Στη συνέχεια θα μεριμνούσαν για την αποστολή στο ακριβές σημείο που βρίσκονται οι πολίτες, των ομάδων διάσωσης και δεν θα υπήρχαν αβοήθητοι πολίτες σε διπλανά λιμανάκια, όπως παρατηρήθηκε στο Μάτι, τους οποίους δεν είχαν εντοπίσει όσοι εθελοντικά ή κατόπιν διαταγής, έστω και καθυστερημένα, εκτελούσαν διάσωση.

Το ίδιο θα συνέβαινε και σε τουρίστες που βρισκόταν στην περιοχή και γνωρίζουν από τις χώρες τους τη χρησιμότητα του 112 και έχουν εκπαιδευτεί γι αυτό.

Η εγκατάσταση ορθής και απροβλημάτιστης επικοινωνίας μεταξύ όλων των εμπλεκομένων στο θέατρο της επιχείρησης, αλλά και τη διοίκηση του κέντρου επιχειρήσεων, είναι ακόμη ένας σημαντικός κρίκος – όπως το 112- του στρατηγικού σχεδιασμού αντιμετώπισης κρίσεων, που μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με τη χρήση TETRA! Αλλά ακόμη και αυτό, η χώρα μας δεν στάθηκε ικανή να το διατηρήσει…

Τι θα πρέπει να γίνει;

Όπως είδαμε όλοι οι αρμόδιοι/αναρμόδιοι που ενεπλάκησαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην φονική πυρκαγιά, αναφέρονται στο Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης» στο οποίο:

– Καθορίζονται τα είδη των καταστροφών και οι αντίστοιχοι όροι πολιτικής προστασίας.

– Καθορίζονται ρόλοι και δίνονται κατευθύνσεις σχεδίασης σε Υπουργεία, Περιφέρειες, Ν.Α., Δήμους, Κοινότητες.

– Αποσαφηνίζεται ότι όλα τα σχέδια εγκρίνονται από τη ΓΓΠΠ.

Προσδιορίζονται:

– Εμπλεκόμενες υπηρεσίες & φορείς.

– Όργανα που διευθύνουν και συντονίζουν τις επιχειρησιακές δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα. Κλπ κλπ

Κανείς τους φυσικά δεν αναφέρθηκε, ούτε καν ο υπουργός, ούτε ο πρωθυπουργός σε ανάληψη ευθύνης, του θανάτου αθώων πολιτών!

Κατά την άποψή μου αυτό το σχέδιο, όπως και κάθε σχέδιο άλλωστε, που δεν μεριμνά το κράτος να επικαιροποιεί και να εκπαιδεύει τους πολίτες και τις συναρμόδιες υπηρεσίες, αποτελεί ΜΟΝΟ εργαλείο αποποίησης ευθυνών !

Εκ του αποτελέσματος αποδείχτηκε ότι το σχέδιο δεν δούλεψε και ο καθένας ενήργησε, αν ενήργησε αυτοβούλως με τραγικά αποτελέσματα.

Η διαχρονική εμπλοκή τόσων πολιτικών κομμάτων με το 112, απέδειξε τη δυσλειτουργία του κράτους και ειδικότερα την εχθρότητα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, σε ότι αφορά σε θέματα ασφαλείας.

Η φύση έδωσε στη συγκεκριμένη κυβέρνηση αρκετά προειδοποιητικά καμπανάκια….

– Καταστροφικές πλημύρες στη Μάνδρα με 24 νεκρούς….

– Καταστροφική πυρκαγιά στον Κάλαμο με 20 οικίες καμένες…

– Ξανά καταστροφικές πλημύρες στη Μάνδρα…

Η κυβέρνηση αντί να αντιδράσει έγκαιρα, είχε το χρόνο, και να προχωρήσει σε αλλαγές και δράσεις. Τα αγνόησε όμως και προτίμησε την επικοινωνιακή διαχείριση των προβλημάτων και τις μειώσεις των προϋπολογισμών και οργανικών θέσεων στα σώματα ασφαλείας, εξασθενώντας έτη περαιτέρω την ασφάλεια και πολιτική προστασία στη χώρα μας

Αν τα κόμματα δεν αντιληφθούν ότι σε καίριες θέσεις πρέπει να τοποθετούνται άτομα με γνώσεις, έστω και εάν δεν ανήκουν πολιτικά στο χώρο τους, αλλά που στην ανάλογη στιγμή θα αξιοποιηθούν για την προστασία των πολιτών και σίγουρα προς όφελος της εκάστοτε κυβέρνησης, η Ελλάδα θα συνεχίσει να θρηνεί θύματα. Αυτή τη φορά ελπίζω να πήραν το μήνυμά τους…

Οι πολίτες σίγουρα το έλαβαν;

Οι εισαγγελείς θα αναζητήσουν τον θύτη-ες του θανάτου δεκάδων αθώων πολιτών;

Επιτέλους, θα τιμωρηθεί κάποιος σε αυτή τη χώρα;

Οψόμεθα!

* O Άγγελος Αγραφιώτης είναι Σύμβουλος Διαχείρισης Κρίσεων και μέλος της Γραμματείας του Τομέα Προστασίας του Πολίτη του ΠΑΣΟΚ