Γεμάτα τα ψυχιατρεία λόγω της κρίσης – Ελλείψεις στα ιδρύματα

Χιλιάδες ψυχικά ασθενείς εισάγονται με εισαγγελική παραγγελία στα ψυχιατρικά νοσοκομεία και τις ψυχιατρικές κλινικές των γενικών νοσοκομείων.

Μόνο στην Αθήνα οι ακούσιες νοσηλείες ξεπερνούν τις 3.000 ετησίως. Το ποσοστό των εισαγωγών κατόπιν εντολής εισαγγελέα στη χώρα μας είναι στο 60% του συνολικού ποσοστού εισαγωγών έναντι μόλις 5% που είναι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η κρίση φαίνεται πως έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην «εκτίναξη» αυτού του ποσοστού, ενώ η κατάσταση εντείνεται από την κωλυσιεργία της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Οι ασθενείς είναι εγκλωβισμένοι, καθώς δεν θεραπεύονται και «μπαινοβγαίνουν» συνεχώς στα νοσοκομεία.

Χαρακτηριστικό είναι ότι το 30% – 40% των εισαγωγών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία αποτελούν επανεισαγωγές.

Την αλλαγή αναχρονιστικού θεσμικού πλαισίου για τις ακούσιες νοσηλείες επιχειρεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα. Το ζήτημα είναι να μη μείνει η όποια νέα ρύθμιση «κενό γράμμα» ελλείψει πόρων, προσωπικού και δομών στην κοινότητα γύρω από την οποία στηρίζεται ουσιαστικά η ψυχιατρική μεταρρύθμιση.

Σύμφωνα με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ), τα ψυχιατρικά νοσοκομεία είναι αυτά που σηκώνουν το 80% του βάρους της ψυχικής υγείας. Οπως προκύπτει από τα στοιχεία που διαθέτει, το 2017 εισήχθησαν στα ψυχιατρικά νοσοκομεία και τις ψυχιατρικές κλινικές πανελλαδικά περίπου 10.000 περιστατικά, εκ των οποίων τα 6.000 με εισαγγελική παραγγελία. Σύμφωνα με την Ομοσπονδία, συνολικά οι εισαγωγές το 2011 ανέρχονταν σε 7.000.

«Λόγω έλλειψης ειδικών μονάδων στα ψυχιατρικά νοσοκομεία με εισαγγελική παραγγελία για εγκλεισμό, εισάγονται περιστατικά χωρίς να διαθέτουν την υποδομή νοσηλείας και φιλοξενίας. Προνοιακά περιστατικά (νοητική υστέρηση κ.λπ.) τοξικομανείς, άτομα του άρθρου 69 του ποινικού κώδικα που έχουν διαπράξει σοβαρά ποινικά αδικήματα. Αστεγοι, άνεργοι που έχουν χάσει τα πάντα προκαλούν εκουσίως φασαρίες για να παρέμβει η Αστυνομία. Οδηγούνται στον εισαγγελέα και με εισαγγελική παραγγελία εισάγονται στα ψυχιατρικά νοσοκομεία σε τμήματα οξέων περιστατικών και έτσι εξασφαλίζουν στέγη, φαγητό και φάρμακα», αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλης Γιαννάκος.

Ο ίδιος τονίζει την παντελή απουσία ειδικών μονάδων για ανθρώπους εξαρτημένους από το αλκοόλ ή χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Επίσης, οι ελάχιστες μονάδες εκτός νοσοκομείων που υπάρχουν, οι ξενώνες δηλαδή, έχουν μετατραπεί σε άσυλα που νοσηλεύουν τους ίδιους ασθενείς επί χρόνια. «Ο στόχος είναι να φτιάχνεις έναν ξενώνα δέκα ατόμων, μετά το ίδιο το κράτος πρέπει να φροντίσει να βρει δουλειά σε κάθε ασθενή και να του φτιάξει διαμέρισμα για να μείνει. Αυτά όλα θέλουν λεφτά και δεν γίνονται. Στο Δρομοκαΐτειο έχουμε 7-8 ξενώνες στους οποίους μένουν οι ίδιοι ασθενείς μέχρι να πεθάνουν», τονίζει ο κ. Γιαννάκος.

Τις καθόλου ασφαλείς συνθήκες νοσηλείας επισημαίνουν και οι νοσηλευτές, σε αναλυτικό υπόμνημα που κατέθεσαν στο υπουργείο Υγείας. Η Ενωση Νοσηλευτών Ελλάδος επισημαίνει ότι η νοσηλεία μπορεί να γίνεται σε βοηθητικά κρεβάτια / ράντσα ακόμη και στο διάδρομο, με δυσμενείς συνέπειες τόσο για τους θεραπευομένους όσο και για τους νοσηλευτές, ενώ πρόκειται για συνθήκες που δεν αρμόζουν στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Το «αποκορύφωμα» στην επικρατούσα κατάσταση στη χώρα μας είναι η καθήλωση των ασθενών, πολλές φορές -όπως καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι – χωρίς να συντρέχει ουσιαστικός λόγος, παρά γίνεται καθώς δεν υπάρχει το αναγκαίο προσωπικό να ελέγχει τους ασθενείς. Οπως τονίζουν οι νοσηλευτές στο υπόμνημά τους, με την επικείμενη νομοθεσία «για την αντιμετώπιση των βίαιων ασθενών θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τεχνικές αποκλιμάκωσης και διαχείρισης της κρίσης από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό. Μόνο στην περίπτωση που οι τεχνικές αυτές αποδειχθούν αναποτελεσματικές και κινδυνεύει άμεσα η ζωή του ασθενούς ή άλλων, μπορούν να επιλέγονται οι μέθοδοι φυσικού περιορισμού με μακρόχρονη εφαρμογή στην Ψυχιατρική: Ο εγκλεισμός σε δωμάτιο απομόνωσης και ο περιορισμός επί κλίνης».

Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ

Οι ασθενείς στις κλινικές με… χειροπέδες και σε περιπολικά

Της νοσηλείας προηγούνται οι άθλιες συνθήκες μεταφοράς, που συνήθως γίνεται με περιπολικά της Αστυνομίας και οι ασθενείς δεσμεύονται με χειροπέδες!

Στο αναλυτικό υπόμνημα που κατέθεσε η Ενωση Νοσηλευτών Ελλάδος, αναφέρει ότι η μεταφορά ασθενούς που προορίζεται για ακούσια νοσηλεία γίνεται στο 97% των περιπτώσεων με αστυνομικό ή υπηρεσιακό όχημα. «Η πρώτη επαφή του πάσχοντος με τις υπηρεσίες Υγείας δεν γίνεται με εξειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό αλλά με τους αστυνομικούς, κάτι το οποίο οφείλεται αποκλειστικά στη μη σύσταση, παρά τη νομοθετική πρόβλεψη, Κέντρων Ψυχικής Υγείας στους αντίστοιχους ΤΟ.ΨΥ. και της επακόλουθης μη λειτουργίας κοινοτικών υπηρεσιών, όπως οι Κινητές Μονάδες Παρέμβασης στην Ψυχολογική Κρίση. Αγνοείται από θεραπευτικής άποψης παντελώς το γεγονός ότι μόνο η θέα των ενστόλων της ΕΛ.ΑΣ. είναι δυνατόν να επιτείνει και να επιδεινώσει την ψυχική κατάσταση του ασθενούς», τονίζουν οι νοσηλευτές και προσθέτουν ότι μεγάλο πρόβλημα αποτελεί και η διακομιδή ασθενών σε νοσοκομεία που βρίσκονται μακριά από τον τόπο κατοικίας τους.

«Πολύωρα και κουραστικά ταξίδια (ιδιαίτερα για τους ασθενείς των νησιωτικών περιοχών), παραμονή σε κρατητήριο με παραβάτες του κοινού ποινικού δικαίου, μη λήψη για αρκετές ημέρες φαρμακευτικής αγωγής και ψυχολογικής υποστήριξης, διακομιδή με περιπολικά και τις κλούβες της Διεύθυνσης Μεταγωγών αποτελούν καθημερινό φαινόμενο».

Επισημαίνουν, δε, ότι η επικείμενη νομοθεσία είναι σημαντικό να επικεντρωθεί στην αναδιοργάνωση των υφιστάμενων δομών και τη δημιουργία νέων, ώστε να εκλείψει το φαινόμενο της πραγματοποίησης τεράστιων αποστάσεων με περιπολικά λόγω μη ύπαρξης κατάλληλων δομών στον τόπο διαβίωσης του ασθενούς.
Στην πρώτη συνάντηση που είχε στο υπουργείο Υγείας η Ομάδα Εργασίας που ασχολείται με την επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου για τις ακούσιες νοσηλείες, η Ελληνική Αστυνομία έθεσε ως πρόταση την άμεση απεμπλοκή των περιπολικών οχημάτων από τις διακομιδές ασθενών, ενώ προτάθηκε η επικουρική συνδρομή των αστυνομικών υπηρεσιών μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

«Αγνοείται από θεραπευτικής άποψης παντελώς το γεγονός ότι μόνο η θέα των ενστόλων της ΕΛ.ΑΣ. είναι δυνατόν να επιτείνει και να επιδεινώσει την ψυχική κατάσταση του ασθενούς», τονίζει, μεταξύ άλλων, σε υπόμνημά της η Ενωση Νοσηλευτών Ελλάδος

Οι διασώστες του ΕΚΑΒ, επίσης, επωμίζονται, σε μικρότερο, όμως, βαθμό, το δύσκολο έργο εκτέλεσης της εισαγγελικής εντολής και μεταφοράς των ασθενών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία ή κλινικές.

Και αυτό γιατί δεν υπάρχει πρόβλεψη για ειδικό προσωπικό που μεταφέρει μόνο τέτοια περιστατικά, αλλά οι διασώστες δίνουν μάχη με το χρόνο και πολλές φορές βρίσκονται σε δίλημμα εάν θα μεταφέρουν κάποιο θύμα τροχαίου ατυχήματος ή περιστατικό για ακούσια νοσηλεία.

Αυτό τόνισε ο συντονιστής διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΕΚΑΒ, σημειώνοντας ότι υπάρχει έλλειψη σε ασθενοφόρα. Ενδεικτικά, στο λεκανοπέδιο Αττικής σε υπηρεσία βρίσκονται 70 σε σύνολο 105 οχημάτων.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ

Στόχος ο περιορισμός των ακούσιων νοσηλειών

Ο στόχος της αλλαγής του θεσμικού πλαισίου είναι ο περιορισμός των ακούσιων νοσηλειών. Ο πρόεδρος της Ομάδας Εργασίας, καθηγητής κ. Κωνσταντίνος Κοσμάτος, επισήμανε τα σοβαρά προβλήματα εφαρμογής του Νόμου 2071/1992 στην πράξη. Ο αριθμός των ακούσιων νοσηλειών, κατά τα στοιχεία που παρέθεσε στο υπουργείο Υγείας ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών και εισαγγελέας Ακροάσεων, κ. Χριστόπουλος, ανέρχεται μόνο για την Αθήνα (Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών) σε 3.000 ανά έτος (εκ των οποίων το 80% αφορά στους ίδιους ψυχικά πάσχοντες), ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της εισαγγελέως Πρωτοδικών Πειραιώς, κ. Αρετής Σκαφιδά, ανέρχεται σε 50 ανά μήνα.

Βασική κατευθυντήρια γραμμή της επικείμενης μεταρρύθμισης αποτελεί η αφαίρεση της «επικινδυνότητας» ως προϋπόθεσης για την ακούσια νοσηλεία. Ως επιπλέον στόχοι αναφέρθηκαν η θεσμοθέτηση – διορισμός ειδικού εισαγγελέα και δικαστή σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη για τις περιπτώσεις ψυχιατρικής περίθαλψης, ο προσδιορισμός δικασίμου για την ακούσια νοσηλεία εντός δέκα ημερών και η πραγματοποίηση της δίκης στο χώρο νοσηλείας του ασθενούς.

ΠΗΓΗ: Ελεύθερος Τύπος