Ιρανοί επιστήμονες στρατολογήθηκαν από τη Μοσάντ πίσω από εκρήξεις στο πυρηνικό εργοστάσιο Νατάνζ

Στις 11 Απριλίου 2021, καθώς Ιρανοί και Ευρωπαίοι διπλωμάτες συναντήθηκαν στη Βιέννη για να συζητήσουν πώς οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να επιστρέψουν στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ) του 2015, τώρα που ένας νέος πρόεδρος των ΗΠΑ με νέα πολιτική για το Ιράν είχε αναλάβει τα καθήκοντά του, μια έκρηξη διέσχισε τις εγκαταστάσεις της Νατάνζ 2.100 μίλια μακριά.

Εκείνη την εποχή, το Ιράν ανέφερε ότι η έκρηξη είχε κόψει το ρεύμα και ότι μόνο μια σχετικά απλή φυγοκέντρηση είχε υποστεί ζημιές. Ο Μπεχρούζ Καμαλβαντί, εκπρόσωπος του Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας του Ιράν, περιέγραψε το περιστατικό ως «μικρή έκρηξη» που είχε «κατεστραμμένους τομείς [οι οποίοι] μπορούν να επισκευαστούν γρήγορα». Η ισραηλινή κυβέρνηση δεν σχολίασε δημοσίως την επίθεση εκτός από το να αναγνωρίσει ότι είχε συμβεί.

Παρά το γεγονός ότι αξιωματούχοι πληροφοριών των ΗΠΑ και του Ισραήλ είπαν στους New York Times την ημέρα της επίθεσης ότι επρόκειτο για έκρηξη, η υπόθεση ότι επρόκειτο για κυβερνοεπίθεση πολλαπλασιάστηκε σε όλα τα μέσα ενημέρωσης. Το Natanz είχε προηγουμένως γίνει στόχος ενός αμερικανο-ισραηλινού τύπου worm υπολογιστή που ονομάζεται Stuxnet, το οποίο προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές σε σε φυγοκεντρητές καθαρισμού ουρανίου το 2009 και το 2010.

Τον Αύγουστο, οι Times ανέφεραν ότι η Ιερουσαλήμ είχε ειδοποιήσει τις ΗΠΑ λιγότερο από δύο ώρες για την επίθεση – μια καταχρηστικότητα που έβλαψε τη σχέση τους.

Η ιστορία που δημοσιεύτηκε από το Jewish Chronicle την Πέμπτη ξαναγράφει μεγάλο μέρος αυτής της αφήγησης, υποστηρίζοντας ότι το 90% των φυγόκεντρων στο Natanz καταστράφηκαν από την επιχείρηση, η οποία είχε πραγματοποιηθεί από συνεργάτες και όχι από ισραηλινούς πράκτορες.

Σύμφωνα με την έκθεση, μέχρι και 10 Ιρανοί επιστήμονες στρατολογήθηκαν από τη Μοσάντ, γεγονός που τους οδήγησε να πιστεύουν ότι ενεργούσαν για λογαριασμό ιρανικών αντιφρονούντων ομάδων εκτός της χώρας. Ορισμένα από τα εκρηκτικά είχαν τοποθετηθεί ήδη από το 2019, σύμφωνα με την εβραϊκή εφημερίδα με έδρα το Λονδίνο, η οποία ανέφερε ότι είχαν πέσει στις εγκαταστάσεις από ένα drone και είχαν περάσει λαθραία μέσα σε ένα φορτηγό τροφοδοσίας.

«Τα κίνητρα των επιστημόνων ήταν όλα διαφορετικά«, ανέφερε μια πηγή στην εφημερίδα. “Η Μοσάντ ανακάλυψε τι ήθελαν βαθιά στη ζωή τους και τους το πρόσφερε».

«Υπήρχε ένας εσωτερικός κύκλος επιστημόνων που γνώριζαν περισσότερα για την επιχείρηση, και ένας εξωτερικός κύκλος που βοήθησε, αλλά είχε λιγότερες πληροφορίες», πρόσθεσαν.

Η εφημερίδα αναφέρει επίσης ότι οι Ιρανοί πράκτορες ήταν υπεύθυνοι για μια προηγούμενη έκρηξη στο Νατάνζ τον Ιούλιο του 2020 που προκάλεσε εκτεταμένες ζημιές σε μια επίγεια εγκατάσταση και μια επίθεση με πυραυλικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη η ερευνητική εγκατάσταση του Κάρατζ τον Ιούνιο.

Τα νέα έρχονται καθώς το Ισραήλ είναι επιδιώξει και πάλει να διακόψει την προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν για την πυρηνική συμφωνία του 2015, η οποία θα άρει τις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Τεχεράνης από την κυβέρνηση Τραμπ όταν αποσύρθηκε μονομερώς από τη συμφωνία το 2018. Σε αντάλλαγμα, η Τεχεράνη θα δεχόταν αυστηρούς περιορισμούς στην ποιότητα και την ποσότητα των πυρηνικών υλικών που μπορεί να κατέχει.

Μετά την αποχώρηση της κυβέρνησης Τραμπ από τη συμφωνία, το Ιράν άρχισε να υπαναχωρεί από τις δικές του δεσμεύσεις που ανέλαβε στο πλαίσιο της συμφωνίας, επίσης, εξευγενίζοντας ουράνιο-235 σε όλο και υψηλότερες αγνότητες, λέγοντας όμως ότι είναι έτοιμο να επιστρέψει στους περιορισμούς της συμφωνίας μόλις εισέλθει στη βία.

Η Ιερουσαλήμ, η οποία πάντα μισούσε τη συμφωνία, κατηγορεί επανειλημμένα το Ιράν ότι παρακάμπτει κρυφά τους περιορισμούς του και συνεχίζει να προσπαθεί να αναπτύξει πυρηνικό όπλο, το οποίο ισχυρίζεται ότι θα χρησιμοποιήσει το Ιράν εναντίον του. Ωστόσο, οι θρησκευτικές Αρχές έχουν αναφέρει πως τα πυρηνικά όπλα, μαζί με όλα τα όπλα μαζικής καταστροφής, είναι ενάντια στον ισλαμικό νόμο. Η Τεχεράνη λέει ότι θέλει ουράνιο μόνο για ηλεκτρική παραγωγή και ιατρική έρευνα.

Τα νέα έρχονται καθώς επιδιώκει να διακόψει την προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν για την πυρηνική συμφωνία του 2015, η οποία θα άρει τις οικονομικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν κατά της Τεχεράνης από την κυβέρνηση Τραμπ όταν αποσύρθηκε μονομερώς από τη συμφωνία το 2018. Σε αντάλλαγμα, η Τεχεράνη θα δεχόταν αυστηρούς περιορισμούς στην ποιότητα και την ποσότητα των πυρηνικών υλικών που μπορεί να κατέχει.