«Κλάδος Ελαίας»: Η εισβολή του Ρ.Τ. Ερντογάν στην Συρία & οι εκλογές του 2019 – Η σημασία της Αφρίν και Μανμπίτζ

Εν μέσω διατυμπανισμών η Τουρκία ξεκίνησε μια στρατιωτική εισβολή στον βορειοκουρδικό θύλακα της Αφρίν στην Συρία το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Τα τζαμιά σ’ ολόκληρη την χώρα πραγματοποίησαν ειδικές προσευχές «κατάκτησης» για την νίκη των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας στην επιχείρηση «Κλάδος Ελαίας» όπως έχει ονομαστεί.

Η οθωμανική στρατιωτική μπάντα «Mehter» μάλιστα πραγματοποίησε εμφανίσεις στις συνοριακές επαρχίες ως ένδειξη στήριξης για τους στρατιώτες που λαμβάνουν μέρος στην επιχείρηση.

Μετά το κάλεσμα του ανώτατου κληρικού της χώρας, χιλιάδες πιστοί σ’ ολόκληρη την χώρα συγκεντρώθηκαν σε τζαμιά για να προσευχηθούν για τους στρατιώτες. Η αντιπολίτευση, εκτός του φιλοκουρδικού HDP, έχει υποστηρίξει την επιχείρηση.

Πολλοί Τούρκοι το θεωρούν σαν ιστορική ευκαιρία να διορθώσουν το λάθος των προσπαθειών των Δυτικών να δημιουργήσουν ένα κουρδικό κράτος. Πιστεύουν ότι η επιχείρηση θα εμποδίσει τους Κούρδους να φτάσουν στην Μεσόγειο και να φέρουν ειρήνη στον «καταπιεσμένο λαό» της Αφρίν.

Παρά τους διατυμπανισμούς της Άγκυρας είναι μια περιορισμένη ώθηση στα περίχωρα της Αφρίν στην οποία οι ΗΠΑ δεν έχουν παρουσία και είναι πρακτικά αδύνατο για τους Κούρδους της πόλης να φτάσουν στην Μεσόγειο ή η επιχείρηση να συμβάλει σε μια Αραβοκουρδική σύγκρουση πόσο μάλλον να φέρει ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή.

Για τους Τούρκους ο «δεύτερος πόλεμος της ανεξαρτησίας» μαίνεται στην Αφρίν. Και με αυτό, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει ήδη πετύχει τον πραγματικό στόχο της επιχείρησης, να γαλβανίσει τους εθνικιστές πριν από τις κρίσιμες εκλογές του 2019.

Αλλά η συνέχιση της επιχείρησης κρύβει αρκετούς κινδύνους και διλήμματα για την Τουρκία. Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι ο στόχος της επιχείρησης ήταν να δημιουργηθεί μια ζώνη 19 μιλίων βαθιά μέσα στη Συρία, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ασφαλής περιοχή για τους πολίτες. Η ζώνη είναι πιθανό να στελεχωθεί και να διοικείται από τους Σύρους ισλαμιστές αντάρτες συμμάχους της Τουρκίας.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν υποσχέθηκε ότι μετά την εδραίωση της ασφαλούς ζώνης η εκστρατεία θα «ξεριζώσει» τις κουρδικές πολιτοφυλακές και θ’ ανοικοδομήσει τις υποδομές και τους δημοκρατικούς θεσμούς.

Η Αφρίν είναι ένας μεγάλος θύλακας Κούρδων και βρίσκεται σε ορεινή θέση. Κάθε προσπάθεια απομάκρυνσης των Κούρδων πολιτοφυλάκων θα τύχει σθεναρής αντίστασης από τους μαχητές του YPG.

Η διοίκηση της περιοχής και των τοπικών υπηρεσιών αναμένεται να είναι ακόμη πιο προβληματική καθώς ο ντόπιος πληθυσμός αντιτίθεται στα τουρκικά στρατεύματα και τους αντιπροσώπους του.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες βέβαια που περιπλέκουν την κατάσταση. Η Ρωσία, το Ιράν και η κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ ανησυχούν από την πρόσφατη ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι αναμένεται να έχει μια μακροπρόθεσμη παρουσία στην Συρία. Βλέπουν την τουρκική εισβολή ως έναν τρόπο αποδυνάμωσης των Κούρδων και περιορισμό της επιρροής των συμμάχων των ΗΠΑ στην Συρία.

Γι’ αυτό και η Ρωσία, η οποία έχει στρατεύματα στην Αφρίν και ελέγχει τον εναέριο χώρο στην περιοχή έχει δώσει το «πράσινο φως» στην Τουρκία για την διεξαγωγή της επιχείρησης. Το Ιράν κάλεσε την Τουρκία να σταματήσει την επίθεση αλλά ούτε η Τεχεράνη την καταδίκασε κατηγορηματικά.

Παρά την δημοσία καταδίκη η κυβέρνηση του Άσαντ συγκατατέθηκε στην επιχείρηση αλλά κανείς δεν φέρεται να μπορεί ν’ ανεχθεί μια μακροπρόθεσμη παρουσία της Τουρκίας στην Συρία. Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι οι κατεχόμενες από τις τουρκικές δυνάμεις περιοχές θα παραδοθούν στις κυβερνητικές δυνάμεις του Άσαντ.

Αυτό βάζει την Τουρκία σε μια δύσκολη θέση. Αν και η Άγκυρα έχει αλλάξει την ρητορική της για μια αλλαγή κυβέρνησης στην Συρία και έχει σταδιακά σταματήσει να υποστηρίζει την αντιπολίτευση ο Ερντογάν συνεχίζει να είναι έντονα αντι-ασαντικός.

Τον περασμένο μήνα αποκάλεσε τον Σύρο πρόεδρο «τρομοκράτη» και είπε ότι είναι αδύνατο να συνεχίσουν οι ειρηνευτικές προσπάθειες μ’ αυτόν. Τουλάχιστον τρεις στρατιώτες έχουν πεθάνει στην επιχείρηση της Αφρίν. Η επιστροφή της επικράτειας στην κυβέρνηση του Άσαντ για την οποία Τούρκοι έχουν χάσει την ζωή τους είναι δύσκολο να «πουληθεί» ακόμη και για μια χώρα όπου τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ελέγχονται πλήρως από την κυβέρνηση.

Ο Τούρκος πρόεδρος δεσμεύτηκε επίσης να προχωρήσει από την Αφρίν στην Μανμπίτζ, όπου οι αμερικανικές δυνάμεις και οι Κούρδοι σύμμαχοί τους πολεμούν εναντίον του αυτοαποκαλούμενου «Ισλαμικού Κράτους». Αυτό εγείρει το ενδεχόμενο μιας πιθανής σύγκρουσης μεταξύ τουρκικών και αμερικανικών δυνάμεων. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Τουρκία εξακολουθεί να επιτρέπει στις Ηνωμένες Πολιτείες να χρησιμοποιούν την αεροπορική βάση Incirlik για να υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις YPG κατά του Ισλαμικού Κράτους, θα μπορούσε κανείς να σκεφτεί ότι η Άγκυρα δεν πρόκειται να προχωρήσει σε κίνδυνο στρατιωτικής αντιπαράθεσης με τον σύμμαχό της στο ΝΑΤΟ.

Αλλά ο Ερντογάν έχει εγκλωβιστεί. Αναλύοντας τις «σκληρές» δηλώσεις για επιχείρηση στην Μανμπίτζ δεν θα είναι εύκολη εάν η Άγκυρα δεν αποκτήσει κάτι «απτό» από την Ουάσιγκτον.

Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους προσπαθούν ν΄ αποτρέψουν μια πιθανή τουρκική επιχείρηση στην Μανμπίτζ. Μέχρι τώρα η Ουάσιγκτον κατάφερε να διατηρήσει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στην συνεργασία της με τις κουρδικές πολιτοφυλακές και τις σχέσεις της με την Άγκυρα.

Αλλά η μικρή συριακή πόλη της Μανμπίτζ αναμένεται να βάλει τέλος σ’ αυτόν τον «χορό» των ΗΠΑ.

Εάν ο Ερντογάν πραγματοποιήσει την απειλή του και κινηθεί προς την Μανμπίτζ, οι ΗΠΑ θ’ αναγκαστούν να διαλέξουν πλευρά. Είτε θα επιλέξουν να μειώσουν σημαντικά την στήριξή τους προς τους Κούρδους συμμάχους τους είτε να διακινδυνεύσουν μια πιθανή σύγκρουση με τον νατοϊκό σύμμαχό τους. Το τίμημα είναι υψηλό και οι ΗΠΑ εκ τούτου προσπαθούν να βρουν ένα μεσαίο έδαφος πριν μια οποιαδήποτε επιχείρηση εναντίον της Μανμπίτζ.

Ο υπουργός Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον, είπε ότι οι ΗΠΑ συζητούν με την Τουρκία την πιθανότητα δημιουργίας μιας ζώνης ασφαλείας στα σύνορα της Συρίας για την αντιμετώπιση των ανησυχιών της Τουρκίας σχετικά με ένα κουρδικό πληθυσμό στην περιοχή. Αλλά ο Ερντογάν είναι γνωστός ότι δεν ευνοεί τις μεσαίες λύσεις.

Η πρόσφατη ανακοίνωση των ΗΠΑ ότι σχεδιάζει μια μακροπρόθεσμη παρουσία στην Συρία δεν έγινε δεκτή θετικά από την Άγκυρα. Ο Ερντογάν γνωρίζει καλά ότι αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα έχουν περαιτέρω «συναλλαγές» με τους Κούρδους.

Η πρόσφατη στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας στην Αφρίν της Συρίας θα είναι μια δοκιμαστική υπόθεση από πολλές οπτικές γωνίες. Η Μανμπίτζ είναι μια κρίσιμη συγκυρία στις τεντωμένες αμερικανο-τουρκικές σχέσεις. Η επιχείρηση στην Αφρίν θα δοκιμάσει την συνεργασία της Τουρκίας με την Ρωσία, το Ιράν και την κυβέρνηση του Μπασάρ αλ Άσαντ στην Συρία.

Αλλά το πιο σημαντικό απ’ όλα είναι ότι η επιχείρηση στην Μανμπίτζ θα δείξει κατά πόσο ο Ερντογάν θέλει να ρισκάρει για να εξασφαλίσει την υποστήριξη μιας εθνικιστικής συμμαχίας στην Τουρκία για να κερδίσει τις κρίσιμες εκλογές του 2019.