Στίβεν Λάλας: Ο μεγαλύτερος Έλληνας κατάσκοπος

Πολλά στελέχη των ελληνικών μυστικών υπηρεσιών έχουν δηλώσει πως ο Στίβεν ή «Σταύρος» Λάλας, ήταν ο πιο σημαντικός Έλληνας κατάσκοπος μετά τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο. Η πορεία του μέχρι και την σύλληψή του στα 40 του χρόνια, μαρτυρά πως η ζωή του ήταν γεμάτη απόρρητες πληροφορίες και κυνηγητό.

Γεννήθηκε στο Νιου Χάμσαϊρ των ΗΠΑ το 1953 και ήταν ελληνικής καταγωγής από την Καβάλα. Μεγάλωσε μαθαίνοντας να αγαπάει την Ελλάδα, μια πατρίδα χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Την εποχή του πολέμου στο Βιετνάμ, αποφάσισε να καταταγεί στον αμερικανικό στρατό. Το 1977, έγινε υπεύθυνος επικοινωνιών για το αμερικανικό Πεντάγωνο. Η πρώτη του μετάθεση ήταν στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ που βρισκόταν στην Σμύρνη.

Εκεί θα βρει πρόσβαση στα απόρρητα έγγραφα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, στα οποία υπήρχαν πληροφορίες για τις τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις και την τοποθεσία τους. Η ΚΥΠ τον πλησίασε και του ζήτησε να την βοηθήσει. Εκείνος δέχτηκε, δίνοντας σημαντικές πληροφορίες και έγγραφα για τα στρατιωτικά σχέδια των Τούρκων σε σχέση κυρίως με το Αιγαίο και την Κύπρο.

Αργότερα θα πάρει μετάθεση στο Βελιγράδι όπου θα παραμείνει για δυο χρόνια, ενώ από το 1985 μέχρι και το 1989, εργάστηκε στην Κωνσταντινούπολη, συνεχίζοντας να διοχετεύει έγγραφα στην ΕΥΠ, ενώ επισκεπτόταν τους συγγενείς του στην Καβάλα. Μετατέθηκε ξανά για έναν χρόνο στην Ταϊβάν και από το 1990, τοποθετήθηκε στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα, όπου η κατασκοπική του δράση έγινε εντονότερη.

Λέγεται πως στα 16 χρόνια της κατασκοπευτικής του δραστηριότητας παρέδωσε περίπου 700 έγγραφα με πληροφορίες της αμερικανικής κυβέρνησης για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις των Τούρκων στο Αιγαίο και στην Κύπρο, αλλά και τις απόψεις στελεχών των ΗΠΑ για την ΠΓΔΜ. Στις 26 Φεβρουαρίου του 1993, ο Έλληνας πρέσβης στις ΗΠΑ αποκάλυψε τυχαία πληροφορίες που δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς γνωστές, παρά μόνο αν κάποιος είχε υποκλέψει τις μυστικές επικοινωνίες μεταξύ της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα και του Λευκού Οίκου. Το FBI ανέλαβε την υπόθεση και παρακολούθησε τον Λάλας να μεταφέρει αρχεία εκτός πρεσβείας, τα οποία έπρεπε να καταστραφούν.

Στις 28 Απριλίου, ο Λάλας κλήθηκε από την υπηρεσία του ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, να μεταβεί στην Βιρτζίνια ώστε να ενημερωθεί για ένα σημαντικό θέμα που αφορούσε τις τρομοκρατικές οργανώσεις. Συνελήφθη την στιγμή που πάτησε το πόδι του σε αμερικανικό έδαφος. Πέντε μήνες αργότερα, καταδικάστηκε σε 14 χρόνια κάθειρξης σε ομοσπονδιακές φυλακές, για το αδίκημα της συνωμοσίας με σκοπό την κατασκοπία.

Οι αμερικανικές αρχές πρότειναν την ποινή αυτή με αντάλλαγμα την αποκάλυψη των αρχείων και των προσώπων, με τα οποία τα μοιράστηκε στην Ελλάδα. Οι αρχές των ΗΠΑ, ισχυρίζονται πως ο Λάλας κέρδισε το ποσό των 24.000 δολαρίων κατά την διάρκεια των κατασκοπικών του χρόνων. Ο ίδιος το αρνείται, λέγοντας πως μοναδικό του κίνητρο ήταν η αγάπη του για την πατρίδα.

Αφέθηκε ελεύθερος το 2005, μετά από 12 χρόνια στην φυλακή, με τον όρο να μείνει στην Μασαχουσέτη υπό αυστηρή επιτήρηση. Το 2007, ύστερα από διαπραγματεύσεις, επέστρεψε στην Ελλάδα και από τότε ζει στην Χρυσούπολη Καβάλας μαζί με την οικογένειά του. Δεν εργάζεται, αφού έχει προβλήματα υγείας που απέκτησε από την φυλακή.

Ο Στίβεν Λάλας, υπήρξε ο πιο σημαντικός Έλληνας κατάσκοπος των τελευταίων 50 ετών. Πολλοί τον θεωρούν ήρωα, ενώ κάποιοι άλλοι όχι. Όπως είπε και στην συνέντευξή του στην εκπομπή «Οι Φάκελοι» του Αλέξη Παπαχελά, αν γυρνούσε το χρόνο πίσω, θα έκανε πάλι το ίδιο. Μπορεί η Ελλάδα να μην του φέρθηκε όπως θα έπρεπε αλλά εκείνος δηλώνει πως θα περνούσε ξανά την πόρτα των φυλακών, προκειμένου να βοηθήσει την πατρίδα του. «Είμαι Έλληνας. Το σωστό ήταν να βοηθήσω», είχε δηλώσει συγκινημένος.