Exocet block III: Το όπλο χερσαίας προσβολής του ΠΝ

Το όνομα Exocet προέρχεται από την ελληνική λέξη «εξώκητος», δηλαδή ένα κήτος εκτός του νερού. Η ονομασία ανταποκρίνεται στη λειτουργία του πυραύλου, καθώς σε όλη τη διάρκεια της πτήσης του σχεδόν εφάπτεται με το νερό σε ελάχιστο ύψος από αυτό, αλλά πάντα εκτός αυτού.

Μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί σε τέσσερις εκδόσεις: την έκδοση επιφανείας- επιφανείας MM38, την αέρος-επιφανείας έκδοση ΑM39, την ξηράς-επιφανείας έκδοση ΜΜ40 και, τέλος, την έκδοση SM39, που εξαπολύεται μέσα σε κάψουλα από υποβρύχια.

Η χώρα μας διαθέτει τις τρεις πρώτες εκδόσεις στο οπλοστάσιό της, ενώ η Εθνική Φρουρά της Κύπρου διαθέτει την έκδοση ξηράς-επιφανείας ΜΜ40. Οι πιο πρόσφατες εκδόσεις φέρουν και αυτές την κωδικοποίηση ΜΜ40.

Το νέο βλήμα, που έλαβε την κωδικοποίηση Block ΙΙΙ, έχει πια ολοκληρώσει την ανάπτυξη πλήρους κλίμακας και θα εξοπλίζει τις νέες πυραυλακάτους κλάσης “Ρουσέν” της option που υλοποιείται στα ναυπηγεία Ελευσίνας.

Πλέον ενσωματώνεται σειρά βελτιώσεων σε σύγκριση με την έκδοση Block ΙΙ, στις οποίες περιλαμβάνεται η τοποθέτηση νέου συστήματος προώθησης με στροβιλοκινητήρα (turbojet) αντί για πυραυλοκινητήρα, χάρη στο οποίο υπερδιπλασιάζεται το επιχειρησιακό βεληνεκές του βλήματος (180 χλμ.), η αεροδυναμική βελτιστοποίηση της σχεδίασης της ατράκτου, καθώς και η υιοθέτηση προηγμένου συστήματος ναυτιλίας-καθοδήγησης.

Συγκεκριμένα, το νέο βλήμα διαθέτει πλέον 4 εισαγωγές αέρα, σε κάθε πλευρά της ατράκτου, ώστε να διασφαλίζεται η κατά το δυνατόν απρόσκοπτη ροή αέρα ακόμα και σε φάσεις απότομων τερματικών ελιγμών. Για σύγκριση, ο NSM της Kongsberg διαθέτει μία και μόνο εισαγωγή, μεγαλύτερου μεγέθους, στο κάτω μέρος της ατράκτου.

Κρούση στόχων ξηράς: Η ποιοτική διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις

Οι αντιπλοϊκοί πύραυλοι Exocet γράφουν τη δική τους ιστορία αρκετές δεκαετίες τώρα. Αρχικά, προορίζονταν για την ικανοποίηση των επιχειρησιακών αναγκών του γαλλικού Ναυτικού, αλλά στην πορεία υπήρξαν από τις σημαντικότερες εξαγωγικές επιτυχίες της γαλλικής Aerospatiale και μετέπειτα και της MBDA ενώ βρίσκονται ακόμα στην αγορά έχοντας εξελιχθεί σημαντικά ενσωματώνοντας τόσο τις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις όσο και τα διδάγματα από τις πολεμικές συγκρούσεις όπου έχουν λάβει μέρος.

Ο Exocet είναι ένα εξαιρετικά προηγμένο βλήμα, ιδανικό για το Αιγαίο αφενός λόγω βεληνεκούς και αφετέρου λόγω τρόπου λειτουργίας. Συγκεκριμένα, ο πύραυλος εκτοξεύεται με αδρανειακά δεδομένα ενώ, όταν φτάσει σε κοντινή απόσταση από την προκαθορισμένη εκτιμώμενη περιοχή του στόχου, χωρίς πρακτικά να έχει εντοπιστεί, τότε και μόνο ενεργοποιεί το ραντάρ του εντοπίζοντας και κλειδώνοντας το στόχο, αφήνοντας έτσι τα ελάχιστα δυνατά περιθώρια αντίδρασης.

Ακόμα και στην περίπτωση που ο στόχος προλάβει να ενεργοποιήσει τα συστήματα ηλεκτρονικών παρεμβολών (ECM), ο πύραυλος «κλειδώνει» στην τελευταία θέση του στόχου και, υπολογίζοντας την προβλεπόμενη μελλοντική του θέση με βάση την τελευταία γνωστή πορεία και ταχύτητα, εκτελεί την αποστολή του.

Οι Exocet είχαν διάφορα προβλήματα με τους πυροσωλήνες τους, τα οποία οι Γάλλοι υποστηρίζουν ότι, χάρη ακριβώς στα διδάγματα του παρελθόντος, διορθώθηκαν. Μάλιστα, αυτή ακριβώς τη βελτίωση των αδυναμιών την παρουσιάζουν -και όχι άδικα- ως ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα του πυραύλου, ο οποίος είναι από τους ελάχιστους στον κόσμο δοκιμασμένους σε πραγματικές συνθήκες πυραύλους.

Πρέπει να διευκρινιστεί βέβαια ότι σε όλες τις περιπτώσεις που δεν πυροδοτήθηκε η πολεμική κεφαλή κατά την πρόσκρουση, η κινητική ενέργεια του βλήματος, σε συνδυασμό με τα καύσιμα που δεν είχαν καταναλωθεί και τον κινητήρα που λειτουργούσε ακόμη, προξένη- σαν τεράστια ζημιά στους στόχους τους. Ειδικά τα μεταγωγικά κλάσης Amazon του βασιλικού Ναυτικού που ήταν ως επί το πλείστον φτιαγμένα από αλουμίνιο, κάηκαν στη στιγμή. Σήμερα βέβαια σχεδόν όλοι οι πύραυλοι χρησιμοποιούν τα εναπομείναντα καύσιμα για ενίσχυση της έκρηξης, οπότε τα αποτελέσματα είναι ακόμη πιο φονικά.

Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση που τα 120 κιλά εκρηκτικής ύλης της πολεμικής κεφαλής δεν αποδειχθούν ικανά να βυθίσουν αύτανδρο ένα πλοίο, είναι βέβαιο ότι θα του προξενήσουν σημα- ντικές ζημιές, τέτοιες που πρακτικά να το βγάλουν εκτός μάχης.

Υπενθυμίζεται στο σημείο αυτό η περίπτωση του κατά λάθος πλήγματος του τουρκικού αντιτορπιλικού «TCG Muavenet» (DM 357) από δύο αντιαεροπορικούς (!) πύραυλους Sea Sparrow που εκτοξεύτηκαν από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο «Saratoga» κατά τη διάρκεια άσκησης τον Οκτώβριο του 1992. Οι δυο πολεμικές κεφαλές βάρους μόλις 40 κιλών έκαστη, και σχεδιασμένες όχι για εκτόνωση αλλά για θραυσματοποίηση, ήταν αρκετές για να αχρηστεύσουν το αντιτορπιλικό, το οποίο αποσύρθηκε στη συνέχεια από την ενεργό υπηρεσία.

Επιχειρησιακές δυνατότητες

Ο νέος στροβιλοκινητήρας, σε συνδυασμό με τον απορριπτόμενο πυραυλο- κινητήρα επιτάχυνσης (rocket booster), που αναλαμβάνει την εξαπόλυση από το κάνιστρο εκτόξευσης, αναμένεται να προσφέρει στο βλήμα την απαιτούμενη επιχειρησιακή ευελιξία για την εμπλοκή μια ευρείας γκάμας στόχων. Ταυτόχρονα η έκδοση Block ΙΙΙ θα ενσωματώνει προ- ηγμένο λογισμικό σχεδίασης αποστολής για την υποβοήθηση της επιχειρησιακής σχεδίασης των εμπλοκών, καθώς και νέο σύστημα αδρανειακής ναυτιλίας (ΙΝS) με γυροσκόπια λέιζερ (Gyro-laser). Οι συγκεκριμένες τροποποιήσεις αποσκοπούν εκτός των άλλων και στη βελτίωση της ικανότητας αντιμετώπισης των αντιβληματικών αμυντικών συστημάτων εγγύς αεράμυνας του στόχου.

Για την τερματική του καθοδήγηση το βλήμα θα χρησιμοποιεί προηγμένης τεχνολογίας ενεργό ερευνητή ραντάρ, ο οποίος θα λειτουργεί στη ζώνη συχνοτήτων J και, σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρεία, παρουσιάζει αυξημένη αντοχή στις ηλεκτρονικές παρεμβολές (ΕCM). Ούτως ή άλλως, όμως, ακόμα και στην περίπτωση που γίνει επιτυχής παρεμβολή του ερευνητή, αυτός θα έχει κλειδώσει στην τελευταία γνωστή θέση του πλοίου- στόχου… Ο συγκεκριμένος ερευνητής αναμένεται να χρησιμοποιεί διαμορφώσεις έρευνας προσαρμόσιμες στις εκάστοτε επιχειρησιακές απαιτήσεις, ενώ θα διαθέτει εξαιρετική ικανότητα διάκρισης και επιλογής στόχων ευρισκόμενων όχι μόνο στη θάλασσα αλλά και επί της ακτογραμμής.

Η προσβολή των επιλεγμένων χερσαίων στόχων από το βλήμα θα εξασφαλίζεται με τη βοήθεια του δέκτη του δορυφορικού συστήματος προσδιορισμού θέσης GPS, που έχει ολοκληρωθεί στο σύστημα καθοδήγησης του Exocet. Την δε τερματική καθοδήγηση και σε αυτή την περίπτωση αναλαμβάνει ο ενεργός ερευνητής ραντάρ του βλήματος.