Διεθνής Ασφάλεια
Η πόλη Μάνμπιτζ έχει αλλάξει χέρια περισσότερες φορές απ’ οποιαδήποτε άλλη περιοχή κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.
Με την επικείμενη αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων, που αποφάσισε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη εβδομάδα, οι κάτοικοι φοβούνται τώρα ότι άλλοι θα σπεύσουν να καλύψουν το «κενό», προκαλώντας νέα αναταραχή: οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις έχουν αναπτυχθεί στην περιφέρειά της ενώ η Τουρκία συγκεντρώνει στρατό στα σύνορα και απειλεί να επιτεθεί στην πόλη.
Το Ισλαμικό Κράτος ηττήθηκε στη Μάνμπιτζ το 2016 και έκτοτε οι αμερικανικές δυνάμεις συνέβαλαν στη σταθερότητα της περιοχής. Η πόλη απέχει περίπου 30 χιλιόμετρα από τα τουρκικά σύνορα και η τοποθεσία της θεωρείται στρατηγικής σημασίας: βρίσκεται πολύ κοντά στο σημείο όπου «διασταυρώνονται» οι τρεις εδαφικοί τομείς υπό την επιρροή της Ρωσίας, της Τουρκίας και (προς το παρόν) των ΗΠΑ.
Αν και οι Αμερικανοί στρατιώτες δεν έχουν φύγει ακόμη, διαφαίνονται ήδη οι συνέπειες από την απόφαση του Τραμπ. Την Παρασκευή, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, οι συριακές κυβερνητικές δυνάμεις που στηρίζονται από τη Ρωσία αναπτύχθηκαν στα περίχωρα, μετά την έκκληση που απηύθυναν οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), η κουρδική οργάνωση που φοβάται ότι με την αποχώρηση των ΗΠΑ οι Κούρδοι της Συρίας θα δεχτούν επίθεση από την Τουρκία.
«Ζούμε με τον φόβο εδώ και μερικές ημέρες και δεν ξέρουμε τι θα συμβεί και ποιος θα μπει στην πόλη. Θα είναι οι Τούρκοι ή οι Σύροι;», διερωτήθηκε ο Ισμαήλ Σααλάν, 41 ετών, ο οποίος κατέφυγε στη Μάνμπιτζ για να γλιτώσει από τις μάχες στο Χαλέπι πριν από δύο χρόνια.
Ο πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει ότι η αποχώρηση των Αμερικανών θα είναι «αργή». Το Σάββατο πάνω από την πόλη πετούσαν αμερικανικά μαχητικά και ελικόπτερα ενώ συνεχίζονταν και οι περιπολίες των ντόπιων μαχητών, με τους κόκκινους μπερέδες και τα AK-47 ανά χείρας.
«Επιβιώσαμε από τον πόλεμο. Δεν θα ζήσουμε ποτέ κάτι χειρότερο από το Ισλαμικό Κράτος», είπε ο 43χρονος Άμπου Χάμζι, πατέρας πέντε παιδιών. «Όμως φοβόμαστε. Η κατάσταση είναι μπερδεμένη», πρόσθεσε.
Από το 2011, όταν ξέσπασε ο πόλεμος στη Συρία, η Μάνμπιτζ έχει αλλάξει χέρια τρεις φορές. Αρχικά την κατέλαβαν οι αντάρτες του Ελεύθερου Συριακού Στρατού. Κατόπιν πέρασε στο Ισλαμικό Κράτος που την ανακήρυξε τμήμα του «χαλιφάτου» του. Το 2016 οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), η αραβοκουρδική οργάνωση που στηρίζεται κυρίως στις YPG, εκδίωξε τους τζιχαντιστές και έκτοτε ελέγχει την περιοχή. Το γεγονός αυτό προκαλεί οργή και ανησυχία στην Τουρκία που θεωρεί ότι η αυξανόμενη επιρροή των YPG στη βόρεια Συρία απειλεί την εθνική ασφάλειά της.
Από τον Νοέμβριο, Τούρκοι και Αμερικανοί πραγματοποιούν κοινές περιπολίες κοντά στη Μάνμπιτζ, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας των δύο πλευρών για να καθησυχαστεί η Άγκυρα.
Την Παρασκευή, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία δεν θα έχει καμία δουλειά στη Μάνμπιτζ αφού φύγουν οι «τρομοκράτες», αναφερόμενος στους Κούρδους. Οι YPG υποστηρίζουν ότι οι δυνάμεις τους έχουν ήδη αποσυρθεί από την πόλη.
Η Άγκυρα δεν κάνει κανένα διαχωρισμό μεταξύ των YPG και του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK) και απειλεί ότι θα συντρίψει τη συριακή κουρδική οργάνωση με τη βοήθεια των Σύρων ανταρτών συμμάχων της. Κάποιοι από τους τελευταίους προέρχονται από περιοχές που έχουν περάσει στον έλεγχο των SDF και διάκεινται εχθρικά απέναντι στους Κούρδους μαχητές.
Οι αντάρτες αυτοί φαίνεται ότι κινητοποιούνται τις τελευταίες ημέρες για να εξαπολύσει επίθεση στη Μάνμπιτζ. Ωστόσο ο Ερντογάν άφησε να εννοηθεί ότι η Τουρκία δεν βιάζεται να πραγματοποιήσει αυτή τη στρατιωτική αποχώρηση.
Για πολλούς κατοίκους της πόλης, είναι κρίσιμο το ερώτημα αν το συριακό καθεστώς θα καταφέρει να την θέσει και πάλι υπό τον έλεγχό του. Μια βασική ανησυχία είναι αν η Δαμασκός θα στρατολογήσει τους άνδρες. Για κάποιους πάντως, είναι προτιμότερος ο Άσαντ παρά η Τουρκία.
«Ο κόσμος φοβάται. Εξαφανίστηκαν όταν άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες ότι θα μπει (στην πόλη) ο συριακός στρατός», είπε ο Χουσέιν Χάλαφ, 30 ετών, πατέρας έξι παιδιών. «Δεν θα μείνω εδώ αν φύγουν οι SDF. Θα τις ακολουθήσω όπου πάνε. Προσαρμοστήκαμε μαζί τους, ήμασταν ασφαλείς υπό τη διοίκησή τους», πρόσθεσε.
Ο Γιάσερ Αμπντουλαζίζ, 31 ετών, που κατέφυγε στη Μάνμπιτζ από το Χαλέπι, τόνισε ότι κουράστηκε από τον πόλεμο και δεν θέλει να ξεριζωθεί και πάλι με τα τέσσερα παιδιά του. «Αν πρέπει να επιλέξω μεταξύ του τουρκικού στρατού και του συριακού στρατού, ασφαλώς θα διαλέξω τον συριακό στρατό. Στο κάτω-κάτω, αυτοί είναι συμπολίτες μας… ενώ οι Τούρκοι είναι δύναμη κατοχής», κατέληξε.
