Η ΕΕ δημιουργεί νέα πλατφόρμα συνεργασίας μυστικών υπηρεσιών – Εκτός η Ελλάδα

21 χώρες της ΕΕ μαζί με τη Βρετανία και τη Νορβηγία δημιούργησαν την Intelligence College of Europe, (ICE) μία νέα πλατφόρμα συνεργασίας μυστικών υπηρεσιών από την οποία θ’απέχει η Ελλάδα.

Τέλη Φεβρουαρίου 23 ευρωπαϊκές χώρες δημιούργησαν την πλατφόρμα Intelligence College of Europe (ICΕ), ένα νέο θεσμό για τη συνεργασία μεταξύ ευρωπαϊκών μυστικών υπηρεσιών. Ποιος όμως είναι ο στόχος του θεσμού και ποιες άλλες παρόμοιες συνεργασίες υπάρχουν εντός της ΕΕ;

Η πρωτοβουλία για το νέο θεσμό προήλθε από τον γάλλο προέδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος σε ομιλία του στη Σορβόνη τον Σεπτέμβριο του 2017 μίλησε για την αναγκαιότητα δημιουργίας νέων ευρωπαϊκών δομών ως προς τις μυστικές υπηρεσίες έτσι ώστε οι Ευρωπαίοι να περιορίσουν την εξάρτησή τους από πληροφορίες αμερικανικών, κινεζικών και ρωσικών υπηρεσιών.

Η ICE ιδρύθηκε επίσημα στις 5 Μαρτίου του 2019 στο Παρίσι, ενώ οι υπογραφές έπεσαν στο Ζάγκρεμπ στις 26 Φεβρουαρίου του 2020. Παρά το γεγονός ότι είχαν προσκληθεί όλες οι χώρες μέλη της ΕΕ, Ελλάδα, Βουλγαρία, Σλοβακία, Πολωνία και Λουξεμβούργο δεν συνυπέγραψαν, προς το παρόν τουλάχιστον, το κείμενο προθέσεων.

Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες οι πέντε αυτές χώρες και η Ελβετία θα αποκτήσουν μεσοπρόθεσμα ένα χαλαρό στάτους εταίρου. Ουδείς γνωρίζει ωστόσο τι ακριβώς σημαίνει αυτό.

Πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα ακόμα και μετά την ίδρυση της νέας πλατφόρμας. Από το κείμενο προθέσεων προκύπτει τουλάχιστον τι δεν θα είναι η ICE: Δεν θα είναι πλατφόρμα ανταλλαγής απόρρητων πληροφοριών ή κέντρο σχεδιασμού επιχειρήσεων. Δεν θα αποκτήσει νομική μορφή, αλλά ούτε και έδρα. Θα διαθέτει ωστόσο προεδρείο και εποπτικό συμβούλιο. Όλες οι ανακοινώσεις και δημοσιεύσεις που θα προέρχονται από τη νέα πλατφόρμα δεν θα έχουν δεσμευτικό χαρακτήρα για τα μέλη.

Η Intelligence College of Europe έχει σχεδιαστεί ως χαλαρή πλατφόρμα, η οποία θα συνεδριάζει τρεις φορές το χρόνο σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες στη μορφή συνεδρίων και σεμιναρίων. Στις εν λόγω διοργανώσεις θα συμμετέχουν συνεργάτες μυστικών υπηρεσιών, εκπρόσωποι δημόσιων υπηρεσιών, πολιτικοί, ειδικοί και επιστήμονες. Σκοπός των συναντήσεων είναι να εντατικοποιηθεί ο διάλογος και η ανταλλαγή απόψεων μεταξύ στελεχών μυστικών υπηρεσιών, ειδικών, αλλά και εκείνων που λαμβάνουν τις πολιτικές αποφάσεις.

Η ICΕ δεν είναι η μόνη ευρωπαϊκή πλατφόρμα μυστικών υπηρεσιών. Ήδη το 1969 ιδρύθηκε το «Κλαμπ της Βέρνης», στο οποίο οι αρχηγοί των μυστικών υπηρεσιών ανταλλάσσουν απόψεις και εκτιμήσεις. Τον περασμένο Μάρτιο ωστόσο αυστριακοί και ελβετοί δημοσιογράφοι αποκάλυψαν ότι τα μέλη του Κλαμπ της Βέρνης συνεργάζονται πολύ στενότερα από ότι υποστήριζαν και ότι η πλατφόρμα διαθέτει βάσεις δεδομένων, στις οποίες αποθηκεύονται και προσωπικά δεδομένα.

Η ΕΕ διαθέτει όμως και άλλους θεσμούς συνεργασίας μυστικών υπηρεσιών, όπως είναι η Europol, αλλά και το κέντρο ανταλλαγής πληροφοριών Intelligence Analysis Centre (INCTEN). Το κέντρο αυτό όμως δεν είναι μυστική υπηρεσία, όπως γράφεται συχνά στο Τύπο. Τα κράτη-μέλη αποστέλλουν στις Βρυξέλλες εκπροσώπους για την ανταλλαγή, αξιολόγηση και ανάλυση πληροφοριών.

Και επειδή το INCTEN δεν συλλέγει το ίδιο πληροφορίες με τις κλασικές μεθόδους των μυστικών υπηρεσιών είναι περισσότερο κέντρο αναλύσεων παρά μυστική υπηρεσία. Επειδή όμως βάσει των ευρωπαϊκών συνθηκών ζητήματα πολιτικής ασφαλείας βρίσκονται στην ευθύνη των χωρών-μελών είναι μάλλον απίθανο η ΕΕ να αποκτήσει κάποτε δική της μυστική υπηρεσία.

Το πώς και το αν η νέα πλατφόρμα ICΕ θα καθιερωθεί μέσα σε μια πληθώρα παρόμοιων θεσμών θα το δείξει το χρόνος. Αναμένεται ότι η Intelligence College of Europe θα αντιμετωπίσει τις ίδιες δυσκολίες, όπως και άλλοι αντίστοιχοι θεσμοί. Πόσο οι διάφορες χώρες-μέλη εμπιστεύονται η μια την άλλη; Τι μπορούν να προσφέρουν οι μικρότερες χώρες στις μεγαλύτερες έτσι ώστε να υπάρξει πραγματική συνεργασία; Ποιός θα ελέγχει και ποιός θα νομιμοποιεί εν τέλει τη νέα πλατφόρμα;