Eπιστολή Ελλάδας-Αιγύπτου-Σ.Αραβίας-Κύπρου & Μπαχρέιν προς ΟΗΕ: «Αίρουμε την αναγνώριση της λιβυκής κυβέρνησης»

Η Ελλάδα αποφάσισε να προχωρήσει στο πιο λογικό βήμα (που έπρεπε να το είχε κάνει από την πρώτη στιγμή της υπογραφής του τουρκολιβυκού μνημονίου) και έμμεσα μαζί με άλλες τέσσερις χώρες αίρει, την αναγνώριση της τουρκόφιλης λιβυκής κυβέρνησης.

Kοινή διπλωματική νότα επέδωσαν στο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες στις 9 Ιουλίου, οι μόνιμες αντιπροσωπείες του Μπαχρέιν, της Κύπρου, της Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Σαουδικής Αραβίας, με την οποία παραθέτουν λεπτομερώς τους λόγους – σύμφωνα με το άρθρο 102 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών – για τους οποίους δεν θα πρέπει να εγγραφεί στον κατάλογο με τις διεθνείς συνθήκες, το Μνημόνιο Συναντίληψης που υπέγραψαν στην Κωνσταντινούπολη, στις 27 Νοεμβρίου 2019, η κυβέρνηση της Τουρκίας και η λεγόμενη «Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης» (GNA) της Λιβύης, για την οριοθέτηση θαλασσίων περιοχών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο.

Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά, οι βασικοί λόγοι για τους οποίου δεν πρέπει να εγγραφεί το τουρκολιβυκό μνημόνιο στον κατάλογο με τις διεθνείς συνθήκες είναι οι εξής δύο: Δεν εγκρίθηκε από το λιβυκό κοινοβούλιο (το οποίο είναι και το μόνο εκλεγμένο από τον λιβυκό λαό) και η νυν κυβέρνηση της Λιβύης επί της ουσίας δεν υφίσταται και δεν είναι πλέον αναγνωρισμένη (ότι απέμεινε από αυτήν) καθότι «η σύσταση του προεδρικού συμβουλίου είναι ατελής και η σύνθεσή δεν είναι πλήρης μετά από παραιτήσεις μελών και δεν είναι αντιπροσωπευτικό της Λιβύης με τις διαφορετικές περιοχές της».

Εν ολίγοις με την νότα αυτή, οι πέντε χώρες αίρουν την αναγνώριση στην τουρκόφιλη λιβυκή κυβέρνηση δίνοντάς της πλέον status περιφερειακής μη εκλεγμένης ηγεσίας.

Είναι σαφές ότι διεξάγονται συντονισμένες προσπάθειες για απονομιμοποίηση της ηγεσίας του δυτικού τμήματος της χώρας, η οποία όμως υπογράφει και για το ανατολικό.

Σημειώνεται ότι η πλευρά του Χαλίφα Χάφταρ που ελέγχει την ανατολική Λιβύη έχει δεσμευτεί ότι θα υπογράψει δική της συμφωνία με την Ελλάδα για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Στην διπλωματική νότα (note verbale) των πέντε μονίμων αντιπροσώπων, επιρρίπτονται ευθύνες ακόμα και στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ενώ αποτελεί συνέχεια του γεύματος το οποίο είχαν στις 16 Ιουνίου, στην κατοικία της Ελληνίδας μονίμου αντιπροσώπου, πρέσβειρας Μαρίας Θεοφίλη, με τον βοηθό Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για νομικές υποθέσεις, Miguel de Serpa Soares. Σύμφωνα με πληροφορίες που είχε μετεδώσει τότε το ΚΥΠΕ, ο ΟΗΕ δεν προτίθετο να εγγράψει το μνημόνιο πριν από το Σεπτέμβριο.

Επικαλούμενοι το ψήφισμα 73/210 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, οι 5 πρέσβεις σημειώνουν ότι η εγγραφή δεν πρέπει να λάβει χώρα, μέχρις ότου η συνθήκη ή η διεθνής συμφωνία έλθει σε ισχύ μεταξύ 2 ή περισσοτέρων μερών, που σημαίνει ότι η επιβεβαίωση ότι είναι σε ισχύ αποτελεί προϋπόθεση εγγραφής. Επίσης να συνοδεύεται με επικυρωμένο αντίγραφό της, μαζί με δήλωση ότι το αντίγραφο είναι αληθές και ολοκληρωμένο, αλλά και τη μέθοδο με την οποία τίθεται σε ισχύ, αναφέρει το Κυπριακό Πρακτορείο σε ανταπόκρισή του από τις ΗΠΑ.

«Είναι προφανές ότι το μνημόνιο δεν πληροί τις διαδικασίες καταχώρισης που ορίζονται στα άρθρα 5/1 και 2 του παραρτήματος και·ιδιαίτερα ότι κάθε συνημμένη δήλωση που πιστοποιεί την ημερομηνία και τη μέθοδο έναρξης ισχύος θα ήταν ψευδής και άκυρη, δεδομένου ότι ο Πρόεδρος της η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης κατέστησε σαφές σε επίσημη επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων δεν επικύρωσε και δεν αποδέχεται το Μνημόνιο.

Η καταχώριση του Μνημονίου παρά την κρίσιμη αυτή προϋπόθεση δεν θα ήταν σύμφωνη με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης Α / RES / 73/210», αναφέρει η διπλωματική νότα.

Ένα ακόμη επιχείρημα αφορά το γεγονός ότι η Κυβέρνηση Εθνικής Συνεννόησης δημιουργήθηκε βάση συμφωνίας που επικυρώθηκε με το ψήφισμα 2259 του ΣΑ και το μνημόνιο παραβιάζει κατάφωρα τους όρους του. «Ιδίως το άρθρο 8/2 (f) που ορίζει ότι οι αρμοδιότητες του Συμβουλίου Προεδρίας του Συμβουλίου Υπουργών (το «Συμβούλιο Προεδρίας») στο σύνολό του, όχι του Προέδρου του ξεχωριστά, περιλαμβάνουν σύναψη «διεθνών» συμφωνιών και συμβάσεων υπό τον όρο ότι εγκρίνονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων”.

“Αυτό το άρθρο αγνοήθηκε εξ ολοκλήρου από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Προεδρίας υπογράφοντας μονομερώς το μνημόνιο συμφωνίας και δεν επιδίωξε την επικύρωσή του από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, επομένως το μνημόνιο δεν τέθηκε σε ισχύ. Αυτό είναι προφανές από την προαναφερθείσα επιστολή που απηύθυνε ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης στον Γενικό Γραμματέα», γράφει η διπλωματική νότα.

Επιπρόσθετα τονίζεται ότι «η απόρριψη του μνημονίου από τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης μπορεί να σημαίνει μόνο ότι δεν έχει τεθεί σε ισχύ βάσει του διεθνούς δικαίου. Ενώ το MOU παρουσιάζεται ως τέτοιο για να αποφύγει την εσωτερική διαδικασία που καθορίζεται στη Λιβυκή Πολιτική Συμφωνία (LPA), εκπονήθηκε σκόπιμα και ταυτόχρονα παρουσιάστηκε με τη μορφή διεθνούς συμφωνίας, προκειμένου να είναι επιλέξιμη για εγγραφή στα Ηνωμένα Έθνη».

Σημειώνει επίσης ότι βάση του άρθρου ¼ του LPA η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφιλίωσης έπαψε να υφίσταται, ενώ βάση του άρθρου 1/3 η σύσταση του προεδρικού συμβουλίου είναι ατελής και η σύνθεσή δεν είναι πλήρης μετά από παραιτήσεις μελών και «δεν είναι αντιπροσωπευτικό της Λιβύης με τις διαφορετικές περιοχές της».

Οι πέντε πρέσβεις επισημαίνουν στο ΓΓ του ΟΗΕ ότι τα Ηνωμένα Έθνη, κατά την επεξεργασία ενός αιτήματος καταχώρησης συνθήκης, θα πρέπει να εξετάσουν μαζί με τις εθνικές διαστάσεις, ορισμένες διεθνείς διαστάσεις.

«Από την άποψη αυτή, η καταχώριση του Μνημονίου Συναντίληψης εγείρει πολύ σοβαρά ζητήματα διεθνούς χαρακτήρα, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου του Οργανισμού. Η Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών, μέσω του Ειδικού Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα, διευκόλυνε και ενέκρινε το LPA και τους όρους του.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας ενέκρινε επίσης το LPA και τους όρους του με την απόφαση 2259 (2015) του Συμβουλίου Ασφαλείας. Κατά συνέπεια, η Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών, καταγράφοντας αυτό το μνημόνιο, θα αγνοούσε τις πράξεις που προφανώς αποσκοπούν στη διακοπή και την παρεμπόδιση της εφαρμογής του LPA, εξελίξεις που, ο Γενικός Γραμματέας έχει ευθύνη, να υποβάλει έκθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας».

Σημειώνουν επίσης ότι το προαναφερθέν μνημόνιο ενίσχυσε τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες αυξήθηκαν ως αποτέλεσμα πρόσφατων παράνομων ενεργειών που προέρχονται από αυτό, οδηγώντας σε περαιτέρω πόλωση και υπονομεύοντας τις προσπάθειες για την επίτευξη της επιζητούμενης κατανόησης μεταξύ γειτονικών εθνών, διακυβεύοντας σοβαρά την ασφάλεια και τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής.

«Κατά συνέπεια, και με βάση τα νομικά επιχειρήματα που περιγράφονται στις παραγράφους 1-9 του παρόντος σημειώματος, οι Μόνιμες Αποστολές στον ΟΗΕ του Βασιλείου του Μπαχρέιν, της Κυπριακής Δημοκρατίας, της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, της Ελληνικής Δημοκρατίας και του Βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας, ζητούν από τη Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών να μην καταγράψει το Μνημόνιο Συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ της Κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Τουρκίας και της Κυβέρνησης της Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης σχετικά με την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο», αναφέρει η διπλωματική νότα.