25ος μεσημβρινός: Το σχέδιο της Άγκυρας για την de facto διχοτόμηση του Αιγαίου

Το σχέδιο της «Γαλάζιας Πατρίδας» από πλευράς Άγκυρας, φαίνεται πως έχει τεθεί σε εφαρμογή, οι ίδιοι οι ηγέτες της Τουρκίας δεν το κρύβουν άλλωστε.

Εδώ και περίπου έναν μήνα υπάρχει έντονη κινητικότητα στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, μάλιστα εκτός από τις έρευνες που πραγματοποιεί το Oruc Reis και τις καθημερινές – πλέον – απειλές των Τούρκων πολιτικών την Παρασκευή Τούρκοι πιλότοι προσπάθησαν να ξεπεράσουν τον 25ο Μεσημβρινό.

Αυτή η προσπάθεια τους έδειξε το πραγματικό σχέδιο της Τουρκίας που υπάρχει εδώ και αρκετά χρόνια. Ποιο είναι αυτό; Όλες οι περιοχές ανατολικά του 25ου Μεσημβρινού είναι υπό αμφισβήτηση.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Την Παρασκευή λοιπόν τέσσερα ελληνικά αεροσκάφη F-16 BLK 52+ συνόδευσαν ένα αμερικανικό στρατηγικό βομβαρδιστικό τύπου Β-52, στο πλαίσιο της δραστηριότητας ALLIED SKY, «επιδεικνύοντας τους ισχυρούς συμμαχικούς δεσμούς των κρατών μελών του ΝΑΤΟ», όπως ανακοινώθηκε από το ΓΕΕΘΑ.

Ειδικότερα, τα ελληνικά μαχητικά συνόδευσαν το αμερικανικό Β-52, πραγματοποιώντας πτήση εντός των FIR Αθηνών, ξεκινώντας την αποστολή τους νότια της Χίου και πετώντας άνωθεν των Κυκλάδων, της Πελοποννήσου, των Επτανήσων, της Ηπείρου, της Στερεάς Ελλάδας, της Εύβοιας, των Σποράδων και της Μακεδονίας.

Πριν την πτήση πάνω από τον ελληνικό ουρανό, το θηριώδες βομβαρδιστικό πέταξε και πάνω από την Τουρκία, με τουρκικά μαχητικά να το συνοδεύουν επίσης. Οι Τούρκοι ωστόσο, δεν σταμάτησαν όταν έφτασαν στο όριο του τουρκικού εναέριου χώρου. Πέρασαν στο FIR Αθηνών καλυπτόμενοι πίσω από τη νατοϊκή πτήση του Β-52 το οποίο αν και έβλεπε τους Τούρκους να παραβιάζουν τον ελληνικό ουρανό δεν έκανε την παραμικρή σύσταση.

Τα τουρκικά μαχητικά είχαν στόχο όχι απλά να πετάξουν πάνω από το ανατολικό Αιγαίο, αλλά να ξεπεράσουν τον 25ο Μεσημβρινό, διχοτομώντας ουσιαστικά το Αιγαίο στις Κυκλάδες.

Δείτε χάρτη:

Η «Γαλάζια Πατρίδα»:

Πάγια θέση του τουρκικού κράτους είναι ότι στο Αιγαίο Πέλαγος δεν μπορούν να ισχύουν οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου, η αιγιαλίτιδα ζώνη, λόγω της νησιωτικότητας της περιοχής αλλά και της «ημιπερίκλειστης» θάλασσας. Σύμφωνα με την τουρκική λογική, το Αιγαίο είναι μία sui generis περίπτωση και πρέπει να συναφθεί μία διακρατική ειδική συμφωνία με την Ελλάδα, μέσω της οποίας θα διασφαλίζονται και τα δικά της δικαιώματα.

Όπως υποστηρίζει η Άγκυρα, η ύπαρξη όλων των νησιών την αποκλείει από την πρόσβαση στη θάλασσα και κυρίως το υπέδαφος της. Ο λόγος είναι η δυνατότητα του κάθε νησιού να έχει τη δική του αιγιαλίτιδα ζώνη και εκεί όπου δεν ισχύει να εφαρμόζεται η αρχή της μέσης γραμμής, της οποίας κάθε σημείο ισαπέχει από τα πλησιέστερα σημεία των γραμμών βάσης. Η Άγκυρα λοιπόν απορρίπτει τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, αλλά μόνο στην περίπτωση του Αιγαίου και εσχάτως και της ανατολικής Μεσογείου.

Για να ενισχύσει σε θεωρητικό επίπεδο τους ισχυρισμούς της, η τουρκική πλευρά, πλαισίωσε την παραπάνω αξίωση με το θεώρημα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Πρόκειται για το σχέδιο του ναυάρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί σύμφωνα με το οποίο, τα κράτη τα οποία βρίσκονται απέναντι από την Τουρκία σε νοητή γραμμή (Αίγυπτος, Λιβύη και Ελλάδα στο Αιγαίο) πρέπει να χωρίσουν ακριβώς στη μέση τον θαλάσσιο χώρο που τους χωρίζει, αγνοώντας τα νησιά που παρεμβάλονται.

Το πρόβλημα, εκτός από τη θεωρητική του φύση, ότι αντιβαίνει σε όλες τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, έχει και μία πρακτική φύση, η οποία επηρεάζει την Ελλάδα. Εκτός από τις αυξανόμενες απειλές της Τουρκίας στη θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου, υφίσταται ακόμα η απειλή πολέμου σε περίπτωση που ασκηθούν τα νόμιμα δικαιώματα της χώρας. Η Τουρκία, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσης από το 1995, μόλις τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας την οποία η ίδια δεν αποδέχεται, εξέδωσε το γνωστό «casus belli» (αιτία πολέμου) την επέκταση στα 12 μίλια των ελληνικών χωρικών υδάτων. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι η Τουρκία, στα βόρεια σύνορά της έχει ασκήσει το δικαίωμα της επέκτασης της Αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια στον Εύξεινο Πόντο.

Σε αυτό το πλαίσιο ήταν και οι πρόσφατες δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου που είχε υποστηρίξει πως τα 12 μίλια στο Αιγαίο είναι αιτία πολέμου.

To ερώτημα είναι η Ελλάδα πως απαντάει στην Άγκυρα; Τώρα που οι προκλήσεις έχουν φύγει από το θεωρητικό επίπεδο, αλλά λαμβάνουν χώρα σε καθημερινή σχεδόν βάση πάνω από τον εθνικό εναέριο χώρο η Αθήνα θα αρκεστεί σε ορισμένες ηχηρές ασκήσεις; Θα παίξει το «παιχνίδι» των Τούρκων, μέσα από το οποίο προσπαθούν να «γκριζάρουν» το Αιγαίο, όπως το έκαναν στα Ίμια; Ή θα υπάρξει μια ηχηρή απάντηση τόσο σε διπλωματικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο;