Π.Χατζηπέρος: Ερώτηση στον ΥΠΕΘΑ για το μουσείο «Αντιτορπιλικό Βέλος»

Ο Παναγιώτης Χατζηπέρος, περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής, με αφορμή την επέτειο του εορτασμού του κινήματος του Ναυτικού και συγκεκριμένα για το μουσείο «Αντιτορπιλικό Βέλος», απευθύνει ερώτηση στον υπουργό Εθνικής Άμυνας, Νίκο Παναγιωτόπουλο.

«Τον Μάιο του 1973 έλαβε χώρα ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του αντιδικτατορικού αγώνα που καθόρισαν την επιστροφή της χώρας στη δημοκρατία. Το αντιτορπιλικό Βέλος με απόφαση του τότε κυβερνήτη, του αείμνηστου Νίκου Παππά, εκ των πρωτεργατών του Κινήματος του Ναυτικού, έκανε ανταρσία κατά της δικτατορίας και έκανε γνωστή σε όλο το κόσμο την αντίθεση του Πολεμικού Ναυτικού και των Ενόπλων Δυνάμεων ευρύτερα, στην δικτατορία των Συνταγματαρχών.[1]

Με την ενέργειά του αυτή ο Κυβερνήτης και το πλήρωμα του Α/Τα Βέλος, έδωσαν ένα αποφασιστικό πλήγμα στο φασιστικό καθεστώς της δικτατορίας. Το δικτατορικό καθεστώς, μόλις συνειδητοποίησε την ουσία και το μέγεθος του εγχειρήματος, αναγκάστηκε να ΚΛΕΙΣΕΙ το ξερονήσια, ν’ ανοίξει τις φυλακές και να εξαγγείλει το «δημοψήφισμα» του ΝΑΙ-ΟΧΙ του Ιουλίου του ’73. Παράλληλα όμως υπήρξε η ακτίδα ελπίδας στον βασανιζόμενο επί 6 χρόνια Ελληνικό Λαό κι έσωσε την τιμή και την υπόληψη των ΕΔ. Ήταν κυριολεκτικά το «ΒΕΛΟΣ στην καρδιά του καθεστώτος την εποχή εκείνη.

Το 1991, 18 χρόνια αργότερα, παροπλίστηκε [2] και στις 9 Φεβρουαρίου 1994, μετά από σχετικό έγγραφο του υφυπουργού Εθνικής Άμυνας (αρ. Φ.: 460/ΑΔ 14326-1-1994), η Νομαρχία Πειραιά, υπό τη προεδρία του τότε Νομάρχη Νικολάου Σχοινά, αποφάσισε ομόφωνα το χαρακτηρισμό του ως «σύμβολο αντιδικτατορικού αγώνα ΜΑΑ [Μουσείο Αντί δικτατορικού Αγώνα] και μνημείο της νεότερης Ελληνικής Ιστορίας.

Να τοποθετηθεί στις Ναυτικές εγκαταστάσεις του Κ.Ε. Πόρος και να γίνει Μουσειακή Αξιοποίηση για πραγματοποίηση πολιτιστικών εκδηλώσεων». [3] Αλλά παράλληλα και χώρος εκπαίδευσης των προπαιδευομένων ναυτών του ΠΝ.

Στις 21 Ιανουαρίου του 2000 και στο πλαίσιο της απόφασης του Υπουργού Εθνικής Άμυνας και του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού με την οποία καθιέρωσαν τον εορτασμό της επετείου του Κινήματος και της «Ανταρσίας του Α/Τα Βέλος» κάθε Μάιο, αποφασίστηκε η μεταφορά του ΜΑΑ Βέλος στο Πάρκο Ναυτική Παράδοσης στο Φλοίσβο του Παλ. Φαλήρου. επί του οποίου θα λάμβανε χώρα ο εορτασμός. Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει η σχετική απόφαση, ο εορτασμός καθιερώθηκε:

«Για την Επέτειο του Κινήματος του Ναυτικού το Μάιο του 1973, προκειμένου να προβληθεί ο αγώνας και η συμβολή των Ε.Δ. στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας και της διαφύλαξης των ελευθεριών και των ιδανικών του Ελληνικού Λαού. Η ανωτέρω τελετή του εορτασμού θα πραγματοποιείται κάθε Μάιο, επί του Α/Τ ΒΕΛΟΣ, η μεταστάθμευση του οποίου στο χώρο του θαλάσσιου πάρκου, πλησίον του Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ να πραγματοποιηθεί εντός του έτους 2000». [4]

Κάτι που συνέβαινε επί σειράν ετών.

Μετά τον θάνατο όμως του ιστορικού Κυβερνήτη Ναυάρχου, Νίκου Παππά τον Απρίλιο του 2014, καταβάλλεται συστηματική προσπάθεια αναιτιολόγητης απαξίωσης του πλοίου-μνημείου (ακόμα και στις προσκλήσεις για την επέτειο του Κινήματος του Ναυτικού έχει αφαιρεθεί και η αναφορά στο Βέλος). Αρχικά, με αφορμή την ανάγκη συντήρησής του, για την οποία παρέμεινε δυσανάλογα μεγάλο χρονικό διάστημα και παρά την χρηματοδότηση με σεβαστό ποσό από μέλος του τότε πληρώματος.

Αντί για δύο μήνες όπως είχε ανακοινωθεί, έμεινε κοντά στα τρία χρόνια στο Ναύσταθμο του Πολεμικού Ναυτικού στη Σαλαμίνα. Στη συνέχεια, τον Σεπτέμβριο του 2019 μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη προκειμένου να γίνει επισκέψιμο στους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας. Αρχικά είχε ανακοινωθεί ότι η παραμονή του θα ήταν για τρεις μήνες. [5]

Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα παραμένει στη Θεσσαλονίκη. Τον Σεπτέμβριο του 2021 θα συμπληρωθούν πέντε χρόνια που το πλοίο είναι μακριά από την ΑΣΦΑΛΗ θέση στην οποία η πολιτεία το τοποθέτησε.

Επιπλέον, ο χώρος της Νέας Παραλίας στην Θεσσαλονίκη στον οποίο μεταφέρθηκε το πλοίο είναι εντελώς ακατάλληλος και δεν πληρούνται οι διεθνείς προβλέψεις ασφαλείας κατά ISPS Code κι επιπλέον γιατί σαν πολεμικό πλοίο δεν έχει την κατάλληλη προστασία. Και αυτό γιατί δεν συνιστά λιμάνι. Αντιθέτως, είναι ανοιχτό στους ανέμους [κυρίως βαρδάρης] και στη θάλασσα με αποτέλεσμα το μνημείο να είναι απολύτως απροστάτευτο από τα καιρικά φαινόμενα. Για ένα πλοίο 80 ετών που χρειάζεται συστηματική και ιδιαίτερη συντήρηση, οι συνθήκες αυτές είναι καταστροφικές.

Το αντιτορπιλικό «Βέλος» αποτελεί ένα πλοίο-μνημείο της δημοκρατίας. Η απαξίωσή του σημαίνει απαξίωση τόσο της δημοκρατικότητας του Πολεμικού Ναυτικού όσο και της ίδιας της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας για την οποία το «Βέλος» και οι αξιωματικοί που συμμετείχαν στο Κίνημα του Ναυτικού αγωνίστηκαν. Σας ενημερώνουμε ότι η κατάσταση του πλοίου είναι ΑΚΡΩΣ ανησυχητική κι επισφαλής και σας καθιστούμε υπεύθυνους για ότι κακό συμβεί σ’ αυτό..

Σημείωση: Σε περίπτωση οικονομικής δυσχέρειας, σύμφωνα με διαβεβαιώσεις του τότε πληρώματος του Α/Τα Βέλος, είναι διατεθειμένοι να καλύψουν και τα έξοδα ρυμούλκησης για την επαναφορά του πλοίου στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης, στον Φλοίσβο του Παλ. Φαλήρου.

Κατόπιν αυτών ερωτάσθε.:

1. Με ποια ουσιαστική αιτιολογία έχει απομακρυνθεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα το πλοίο ΜΑΑ ΒΕΛΟΣ από τον φυσικό του χώρο;

2. Ποιό είναι το χρονοδιάγραμμα κινήσεων του ΜΑΑ ΒΕΛΟΣ;

3.Τι προσωρινά μέτρα προστασίας έχετε προγραμματίσει να πραγματοποιήσετε;

4. Τι μακροχρόνια μέτρα συντήρησης και προστασίας του σκάφους;

5. Πότε τελικά προβλέπεται η μεθόρμηση στον προβλεπόμενο χώρο του «Πάρκου Ναυτικής Παράδοσης»;

[1] Νίκος, Παπαδημητρίου, Το Κίνημα του Π. Ναυτικού. Μάιος 1973. Αθήνα, 1985, Ευρωεκδοτική, σ.σ. 466-467.

[2] Γιάννης, Πολίτης, «Παροπλίστηκε το ιστορικό αντιτορπιλικό «Βέλος», εφ. Τα Νέα, 23 Απριλίου 1991, σ. 18.

[3] Ο Νομάρχης Πειραιά, Νικόλαος Σχοινάς. Νομαρχία Πειραιά, (αρ. πρωτ. 11), 9-2-1994, Προς: Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, Στρ. Γραφείο Υφυπουργού, κ. Μαν. Μπεντενιώτη, Θέμα: «Μουσειακή Αξιοποίηση του Αντιτορπιλλικού “ΒΕΛΟΣ”».

[4] Υπουργός Εθνικής Άμυνας, Απόστολος-Αθανάσιος Τσοχατζόπουλος, Υπουργείο Εθνικής Άμυνας-Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, Διεύθυνση Β1. (αριθ. Φ. 900/ 2/00. Αριθ. Σ. 80), 21 Ιανουαρίου 2000, Προς ΕΓΑ/ΓΕΝ, Θέμα: «Εορτές-Τελετές».

[5] «Στη Θεσσαλονίκη το ιστορικό αντιτορπιλικό «Βέλος», εφ. Καθημερινή, 9.9.2019, Στη Θεσσαλονίκη το ιστορικό αντιτορπιλικό «Βέλος» | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (kathimerini.gr) (τελευταία προσπέλαση, 23.5.2021).