Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: «Στον πυρηνικό ανταγωνισμό δεν θα υπάρξουν νικητές»

Ο πρώτος και τελευταίος πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, σε άρθρο του στην εφημερίδα Vedomosti με τίτλο «στον πυρηνικό ανταγωνισμό δεν θα υπάρξουν νικητές» επικρίνει τις Ηνωμένες Πολιτείες για την απόφαση τους να αποχωρήσουν από τη Συνθήκη για την Κατάργηση των πυρηνικών όπλων Μεσαίου και Μικρού Βεληνεκούς (INF), εκφράζοντας την ανησυχία του για την τύχη που μπορεί να έχει η εν λόγω Συνθήκη. «Κι εγώ ανησυχώ επίσης, όχι μόνο επειδή τον Δεκέμβριο του 1987 υπέγραψα τη Συνθήκη αυτή με τον Αμερικανό πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν. Σε αυτά που συντελούνται , βλέπω μια ακόμη εκδήλωση επικίνδυνων καταστροφικών τάσεων στην παγκόσμια πολιτική».

Αναφερόμενος στην υπογραφή της Συνθήκης το 1987, ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, στο εκτενές του άρθρο, το οποίο έγραψε με παράκληση της εφημερίδας Vedomosti όπως λέει, αποσαφηνίζει ότι «η ιδέα η οποία κυρίως τους προσανατόλιζε στην πορεία προς την Συνθήκη, είχε διατυπωθεί στην κοινή διακήρυξη των ηγετών της ΕΣΣΔ και των ΗΠΑ, που είχε υιοθετηθεί στην πρώτη συνάντηση μας στην Γενεύη και η οποία έλεγε ότι ‘ο πυρηνικός πόλεμος είναι ανεπίτρεπτος, σε έναν τέτοιο πόλεμο δεν μπορούν να υπάρξουν νικητές».

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ επισημαίνει ότι τη Συνθήκη INF ακολούθησαν και άλλες συμφωνίες για τη μείωση των στρατηγικών επιθετικών όπλων (START) και πολλές αμοιβαίες πρωτοβουλίες για την κατάργηση ενός σημαντικού μέρους των τακτικών πυρηνικών όπλων, υπογραμμίζοντας ότι «σε σύγκριση με το απόγειο του ‘ψυχρού πολέμου’ τα πυρηνικά οπλοστάσια της Ρωσίας και των ΗΠΑ μειώθηκαν σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%». «Η διαδικασία που άρχισε τότε δεν αφορούσε μόνο τα πυρηνικά όπλα. Υπογράφηκε η Συνθήκη για την κατάργηση των χημικών όπλων , οι χώρες της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης συμφώνησαν να μειώσουν ριζικά τις ένοπλες δυνάμεις και τους εξοπλισμούς. Αυτό ήταν εκείνο ακριβώς το «ειρηνικό κέρδος» , το οποίο αποκόμισαν όλοι και πρωτίστως οι Ευρωπαίοι μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου», γράφει ο Γκρομπτασόφ, ο οποίος τονίζει ότι «όλα αυτά τα χρόνια η Συνθήκη INF υπηρέτησε την ασφάλεια της χώρας μας, αποκλείοντας το ενδεχόμενο να εμφανισθούν κοντά στα σύνορά της «όπλα καθοριστικού πλήγματος». Παράλληλα όμως αναφέρεται και στις επικρίσεις που δέχθηκε η Συνθήκη INF από υψηλόβαθμους Ρώσους αξιωματούχους. « Είναι αλήθεια, και δεν μπορώ στην περίπτωση αυτή να μην επισημάνω ότι υψηλόβαθμοι Ρώσοι αξιωματούχοι άσκησαν άδικη κριτική στην Συνθήκη, υποστηρίζοντας ότι άδικα καταστρέψαμε αυτούς τους πυραύλους, τους οποίους θα χρειαζόμασταν ακόμη. Αναγκάσθηκα να απαντήσω σ’ αυτούς τους ισχυρισμούς. Όμως το τελευταίο διάστημα η Ρωσία έχει μια κατηγορηματική στάση που προσβλέπει στην διατήρηση της Συνθήκης. Ελπίζω ότι αυτή η στάση εκφράζει μια βαθύτερη κατανόηση της σημασίας της και γενικά του προβληματισμού που αφορά την στρατηγική ασφάλεια»

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ μετά την αναδρομή του αυτή αναφέρεται εκτενώς στην σημερινή στάση των ΗΠΑ σε σχέση με τα όσα επιτεύχθηκαν τότε.

Συγκεκριμένα ο πρώην σοβιετικός ηγέτης γράφει ότι «η απόφαση των ΗΠΑ να αποχωρήσουν από την Συνθήκη INF σχετίζεται με την επιδίωξη αυτής της χώρας να αποκτήσει την απόλυτη στρατιωτική υπεροχή στον κόσμο», ενώ υπογραμμίζει ότι «πίσω από την απόφαση αυτή των ΗΠΑ βρίσκεται η επιδίωξη τους να απαλλαγούν από οποιουσδήποτε περιορισμούς στον τομέα των εξοπλισμών».

Στην κοινοποίηση για την αποχώρηση των ΗΠΑ από την Συνθήκη INF, -γράφει ο Γκορμπατσόφ – έπρεπε να υπάρχει δήλωση για τις ιδιαίτερες περιστάσεις, οι οποίες κατά την άποψη της αμερικανικής πλευράς, θέτουν υπό απειλή τα ύψιστα συμφέροντα της. Ωστόσο τέτοια δήλωση δεν υπήρξε , αναφέρει ο πρώην σοβιετικός ηγέτης, προσθέτοντας ότι αντίθετα εγείρονται αξιώσεις προς την Ρωσία, τις οποίες είναι δύσκολο να αντιληφθούν ακόμη και έμπειροι εμπειρογνώμονες, και μάλιστα οι αξιώσει αυτές διατυπώνονται με την κορφή τελεσιγράφων.

Ο πρώην σοβιετικός πρόεδρος επικεντρώνει την προσοχή του στο ότι οι ΗΠΑ επικαλούνται ως επιχείρημα το γεγονός ότι πυραύλους μέσου βεληνεκούς διαθέτουν και άλλες χώρες , και συγκεκριμένα η Κίνα, το Ιράν και η Βόρεια Κορέα. Όμως το επιχείρημα αυτό δεν είναι πειστικό, ισχυρίζεται ο Γκορμπατσόφ , επισημαίνοντας ότι το 90% των πυρηνικών όπλων στον κόσμο ανήκουν στην Ρωσία και τις ΗΠΑ.

Κατά την άποψη του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ η προσπάθεια των ΗΠΑ να πετύχει την απόλυτη στρατιωτική υπεροχή είναι ένας απατηλός στόχος , καθώς η ηγεμονία μιας χώρας στον σύγχρονο κόσμο είναι αδύνατη. Ο Γκορμπατσόφ χαιρετίζει τις προσπάθειες των χωρών της Ευρώπης για τη διάσωση της Συνθήκης INF και καλεί του αμερικανούς γερουσιαστές να ξεπεράσουν τις κομματικές αντιπαραθέσεις και να ξεκινήσουν έναν σοβαρό διάλογο, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η Ρωσία είναι έτοιμη για κάτι τέτοιο. Καταλήγει μάλιστα λέγοντας ότι το κλειδί για την επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια δεν βρίσκεται στους εξοπλισμούς, αλλά στην πολιτική.

Ο Γκορμπατσόφ και ο Αμερικανός πρόεδρος Ρόναλντ Ρίγκαν υπέγραψαν την Συνθήκη για την Κατάργηση των πυρηνικών όπλων Μεσαίου και Μικρού Βεληνεκούς (INF) στις 8 Δεκεμβρίου του 1987. Ήταν η πρώτη απόπειρα στην ιστορία να καταργηθεί μια ολόκληρη κλάση οπλικών συστημάτων. Τον Οκτώβριο του 2018 ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την πρόθεση της χώρας του να αποχωρήσει από την Συνθήκη. Κατά την άποψη της αμερικανικής κυβέρνησης , η Ρωσία παραβιάζει τους όρους της Συνθήκης. Τον Δεκέμβριο ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο απέστειλε τελεσίγραφο στη Μόσχα απαιτώντας απ΄αυτή να επανέλθει εντός 60 ημερών στην τήρηση των όρων της συμφωνίας. Η ισχύς της τελεσιγραφικής απαίτησης των ΗΠΑ έληγε στις 2 Φεβρουαρίου, και ήδη από την 1η Φεβρουαρίου ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τις δεσμεύσεις της Ουάσιγκτον ως προς την Συνθήκη INF. Στις 2 Φεβρουαρίου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοινώνοντας ότι θα υπάρξει ανάλογη απάντηση, δήλωσε ότι αναστέλλει την συμμετοχή της χώρας του στην Συνθήκη INF.