Παγκόσμιο «Big Brother» εν μέσω πανδημίας – Ανησυχία για την κυβερνητική παράκαμψη προσωπικών δεδομένων

Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, καλούνται, από όλο και περισσότερες κυβερνήσεις να «κατασκοπεύσουν» την κοινωνική δραστηριότητα προκειμένου να ανακοπεί η εξέλιξης της παγκόσμιας πανδημίας.

Η κίνηση αυτή έχει φέρει αποτελέσματα σε χώρες της Άπω Ανατολής, αλλά και από την άλλη πλευρά αρχίζει να υπάρχει όλο και μεγαλύτερη ανησυχία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Τελευταίο παράδειγμα, η Ευρωπαϊκή Ένωση με την Κομισιόν να προχωρά -σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα- σε συνεργασία με τους μεγαλύτερους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους της Γηραιάς Ηπείρου, προκειμένου να δίνουν στοιχεία για τη θέση των χρηστών και να γίνει εφικτή η παρακολούθηση της πορείας εξάπλωσης της πανδημίας.

Στη συμφωνία φέρονται να περιλαμβάνονται όμιλοι όπως είναι η Deutsche Telekom, η Vodafone, η Orange, η Telefonica, η Telecom Italia, η Telenor, η Telia και η Telekom Austria. Πρακτικά, οι όμιλοι αυτοί μαζί με τις ευρωπαϊκές θυγατρικές εξυπηρετούν πάνω από το 905 των Ευρωπαίων χρηστών κινητών τηλεφώνων.

Η Κομισιόν υποστηρίζει πως τα δεδομένα που θα χρησιμοποιεί θα είναι ανώνυμα και θα διαγραφούν μετά το τέλος της κρίσης. Επιπλέον, θα χρησιμοποιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε οι αρμόδιες αρχές να βλέπουν συγκεντρωτικά στοιχεία για το τι γίνεται σε μία περιοχή και όχι τις μετακινήσεις μεμονωμένων πολιτών. Μάλιστα, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα η Κομισιόν πήρε το «πράσινο φως» και από την European Data Protection Supervisor (EDPS), την αρχή που εποπτεύει την προστασία των προσωπικών δεδομένων στην ΕΕ.

Η ΕΕ δεν είναι η πρώτη που προχωρά σε μία τέτοια κίνηση. Σε αντίστοιχες ενέργειες έχουν προχωρήσει η Νότια Κορέα, η Σιγκαπούρη, η Ταϊβάν και το Ισραήλ. Ειδικά οι τρεις πρώτες είναι από αυτές που η πορεία της πανδημίας έχει περιοριστεί σημαντικά και η χρήση των δεδομένων από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας φέρεται να έχει βοηθήσει σημαντικά σε αυτή την προσπάθεια. Ειδικά στην περίπτωση της Νοτίου Κορέας θεωρείται ότι ο συνδυασμός της «παρακολούθησης» με τη διενέργεια τεστ ήταν το κλειδί για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Παράλληλα, αντίστοιχη προσπάθεια φέρεται να έγινε και στο Ιράν, ενώ για την Κίνα δεν υπάρχουν επίσημες ανακοινώσεις, αν και θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι αξιοποιήθηκαν τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας προκειμένου να παρακολουθηθεί η πορεία του κορωνοϊού.

Σε όλες τις χώρες, οι κυβερνήσεις δηλώνουν ότι τα δεδομένα δεν αποθηκεύονται και δεν πρόκειται να συνεχίσουν αυτή την πολιτική όταν περάσει ο κίνδυνος που υπάρχει για τη δημόσια υγεία.

Το παραπάνω πάντως δεν δείχνει να καθησυχάζει όλους όσοι ασχολούνται με το θέμα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων που βρίσκονται σε επιφυλακή, καθώς βλέπουν ότι η αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού οδηγεί σε επιλογές που στο παρελθόν θα έμοιαζαν εξαιρετικά δύσκολες να ληφθούν.

Άρση και της «δικτυακής ουδετερότητας»
Ένα άλλο παράδειγμα έχει να κάνει με την αποκαλούμενη «δικτυακή ουδετερότητα» (net neutrality), βάσει της οποίας όλη η κίνηση στο Διαδίκτυο θα πρέπει να αντιμετωπίζεται το ίδιο από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΕΕ έχει δώσει το «πράσινο φως» στις τοπικές ρυθμιστικές αρχές, σε περίπτωση που κριθεί αυτό απαραίτητο προκειμένου να μην καταρρεύσουν οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές, να επιτρέψουν στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους να περιορίσουν τις ταχύτητες μετάδοσης συγκεκριμένων υπηρεσιών που «επιβαρύνουν» τα δίκτυα. Κάτι που θα αποτελούσε «παράβαση» της διαδικτυακής ουδετερότητας.