Διεθνής Ασφάλεια
Ο πρεσβευτής της Ρωσίας στα Ηνωμένα Έθνη Βασίλι Νεμπένζια χαρακτήρισε χθες Τρίτη «γελοίο» τον ισχυρισμό των ΗΠΑ ότι παραμένουν συμβαλλόμενο μέρος στο Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ), δύο χρόνια αφότου αποχώρησαν από τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν, τον οποίο η Ουάσινγκτον προβάλλει διότι θέλει να ενεργοποιήσει μια ρήτρα του κειμένου που προβλέπει την επαναφορά σε ισχύ κυρώσεων του ΟΗΕ σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η συμφωνία που υπέγραψαν στη Βιένη οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Βρετανία, η Γαλλία, η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση με το Ιράν είχε σκοπό να αποφευχθεί ο κίνδυνος η Τεχεράνη να αναπτύξει πυρηνικά όπλα και προέβλεπε ότι σε αντάλλαγμα για αυτή και μια σειρά άλλων ιρανικών παραχωρήσεων, οι κυρώσεις του ΟΗΕ θα αίρονταν κατά φάσεις.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ επικύρωσε το ΚΟΣΔ με απόφασή του που κατονομάζει πάντα τις ΗΠΑ ως συμβαλλόμενο μέρος — μολονότι η Ουάσινγκτον έπαψε το 2018 να εφαρμόζει τη συμφωνία, που ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήριζε τη «χειρότερη που έχει υπογραφτεί ποτέ» και χαρακτήριζε εγκληματικό λάθος του προκατόχου του Μπαράκ Ομπάμα. Οι ΗΠΑ επανέφεραν σταδιακά σε ισχύ, μετά την αποχώρησή τους από τη συμφωνία, τις κυρώσεις που εφάρμοζαν σε βάρος του Ιράν προτού υπογραφτεί το κείμενο και επέβαλαν νέες.
Μολαταύτα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο είπε τον περασμένο μήνα ότι το κείμενο της απόφασης του ΣΑ του ΟΗΕ δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης του γεγονότος πως η χώρα του παραμένει συμβαλλόμενο μέρος στο ΚΟΣΔ και άρα διατηρεί «πλήρως» τα δικαιώματα που απορρέουν από τις διατάξεις του.
Ήταν σαφές πως αναφερόταν στη δυνατότητα κάθε συμβαλλόμενου μέρους να ζητήσει να επανέλθουν σε ισχύ οι κυρώσεις του ΟΗΕ στο Ιράν, σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων της Τεχεράνης.
«Αυτό είναι γελοίο», αντέτεινε ο Νεμπένζια σε δημοσιογράφους. Οι ΗΠΑ «δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος» τα τελευταία δύο χρόνια, επομένως «δεν έχουν κανένα δικαίωμα να πυροδοτήσουν» την επαναφορά των κυρώσεων σε ισχύ που προβλέπει η συμφωνία, επέμεινε.
Διπλωμάτες επισημαίνουν πως οι ΗΠΑ θα εμπλακούν σε σκληρή, χαοτική διπλωματική μάχη αν αποπειραθούν να πυροδοτήσουν την επαναφορά σε ισχύ των διεθνών κυρώσεων σε βάρος της Τεχεράνης. Δεν είναι πάντως σαφές το πώς, ή το εάν, κάποιο κράτος μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας μπορεί να αποτρέψει μια πρωτοβουλία με αυτόν τον σκοπό.
Ο Νεμπένζια τόνισε ότι η αμερικανική κυβέρνηση πρέπει να σκεφτεί σοβαρά το ζήτημα. «Η επαναφορά των κυρώσεων σε ισχύ θα σήμαινε οπωσδήποτε το τέλος του ΚΟΣΔ (…). Οι πολύ αυστηρές επιθεωρήσεις από τον ΔΟΑΕ (σ.σ. τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας) θα σταμάταγαν. Είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να συμβεί αυτό;», διερωτήθηκε.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει θίξει σε επαφές της με κυβερνήσεις ευρωπαϊκών χωρών που είναι συμβαλλόμενα μέρη στο ΚΟΣΔ την επαναφορά των κυρώσεων σε ισχύ εάν δεν καταφέρει να πείσει το Συμβούλιο Ασφαλείας να μην επιτρέψει να λήξει το εμπάργκο όπλων σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Η ισχύς του διεθνούς εμπάργκο όπλων στο Ιράν τυπικά εκπνέει τον Οκτώβριο.
Για να εγκριθεί οποιαδήποτε απόφαση από το ΣΑ του ΟΗΕ χρειάζονται εννέα ψήφοι και να μην ασκηθεί βέτο από κάποιο από τα πέντε κράτη-μόνιμα μέλη του (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία).
Ερωτηθείς εάν η Μόσχα θα ασκούσε βέτο σε ένα αμερικανικό σχέδιο απόφασης προκειμένου να παραταθεί το εμπάργκο όπλων, ο Νεμπένζια το επιβεβαίωσε εμμέσως πλην σαφώς. «Δεν απαντάω ποτέ σε ερωτήσεις προτού να είναι η στιγμή να απαντηθούν, αλλά θα μπορούσατε κάλλιστα να κάνετε μια υπόθεση εργασίας», είπε. «Δεν βλέπω να υπάρχει κάποιος λόγος που να καθιστά απαραίτητη την επιβολή εμπάργκο όπλων στο Ιράν», ξεκαθάρισε αμέσως μετά.
