Ιnternational Crisis Group: Ο Ερντογάν οραματίζεται μια τουρκική Λιβύη

Η Τουρκία και η Λιβύη ενίσχυσαν περαιτέρω τους διμερείς τους δεσμούς την Πέμπτη στη συνάντηση μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του πρωθυπουργού της Τρίπολης, Φαγιέζ αλ Σάρατζ.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με τον αλ Σάρατζ στην Άγκυρα, ο Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία και η Λιβύη συμφώνησαν να επεκτείνουν τους δεσμούς τους, εντάσσοντας σε αυτούς την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Στα τέλη Μαΐου, οι δυνάμεις της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (GNA) που εδρεύει στην Τρίπολη, με την υποστήριξη της Τουρκίας, σημείωσαν αρκετές προόδους στη Λιβύη ενάντια σε αντίπαλες δυνάμεις με επικεφαλής τον Χαλίφα Χαφτάρ, προτού και οι δύο πλευρές συμφωνήσουν αυτήν την εβδομάδα να επιστρέψουν στις συνομιλίες κατάπαυσης του πυρός.

«Η ιστορία θα κρίνει εκείνους που προκαλούν αιματοχυσία και δάκρυα στη Λιβύη υποστηρίζοντας τον πραξικοπηματία Χαφτάρ», δήλωσε ο Ερντογάν στους δημοσιογράφους στη συνέντευξη Τύπου.

Από την πλευρά του, ο αλ Σάρατζ κήρυξε την τελική νίκη επί των δυνάμεων του Χαφτάρ, λέγοντας «ηττήθηκες στην Τρίπολη, παραδέξου το».

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες αποκαλούν τη σειρά των νικών της GNA ως σημείο καμπής στα έξι χρόνια εμφυλίου πολέμου της Λιβύης, με την Άγκυρα να αναδύεται ως ο πιθανός κυρίαρχος εξωτερικός παίκτης στη χώρα της Βόρειας Αφρικής.

Η Λιβύη του Ερντογάν

Οι ειδικοί λένε ότι ο Ερντογάν ελπίζει να σχηματίσει μια Λιβύη που μπορεί να διατηρήσει την πολιτική και οικονομική κυριαρχία της Τουρκίας στην περιοχή.

«Το κύριο κίνητρο της Τουρκίας ήταν να αποτρέψει τη Λιβύη να πέσει κάτω από τον έλεγχο της Αιγύπτου και των ΗΑΕ, κάτι που θα ήταν ένα πλήγμα για τα γεωστρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα της Άγκυρας όχι μόνο στη Λιβύη αλλά και στην Ανατολική Μεσόγειο», δήλωσε ο Νίγκαρ Γκόκσελ, ειδικός επί των τουρκικών θεμάτων στο «Ιnternational Crisis Group».

Από την επίσημη εμπλοκή της στον πόλεμο τον Ιανουάριο, η Τουρκία έχει αναπτύξει τις στρατιωτικές της δυνάμεις και τις πολιτοφυλακές που μετέφερε από τη Συρία στη Λιβύη.

Παρά το εμπάργκο όπλων στη Λιβύη από τα Ηνωμένα Έθνη, η Άγκυρα προμήθευσε επίσης αεροσκάφη και συστήματα αντιαεροπορικής άμυνας στην αναγνωρισμένη από τα Ηνωμένα Έθνη, κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας.

Η συμμετοχή της καταδικάστηκε έντονα από την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), την Ελλάδα, την Κύπρο και τη Γαλλία. Σε κοινή δήλωση τον Μάιο, οι πέντε χώρες ζήτησαν από την Τουρκία «να σεβαστεί πλήρως το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ και να σταματήσει την εισροή ξένων μαχητών από τη Συρία στη Λιβύη».

Γεωστρατηγικοί λόγοι

Τον Νοέμβριο, η Τουρκία υπέγραψε συμφωνία για την οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο με την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης- GNA.

Η συμφωνία πρόσθεσε περαιτέρω την απογοήτευση των γειτόνων της, κυρίως της Ελλάδας και της Κύπρου, που αμφισβητούν τα δικαιώματα γεώτρησης της Τουρκίας στα ύδατα τους.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε συνέντευξή του με τον τοπικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό 24 TV την Τετάρτη δήλωσε ότι η συμφωνία παρέχει στην Άγκυρα δύο στόχους

«Πρώτον, τη διαφύλαξη των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων και, δεύτερον, την προστασία των συμφερόντων μας στην υφαλοκρηπίδα μας».

Σύμφωνα με τη συμφωνία, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα, ότι η Τουρκία ενδέχεται να ξεκινήσει εξερεύνηση πετρελαίου στην ανατολική Μεσόγειο εντός τριών ή τεσσάρων μηνών.

Σύμφωνα με την αμερικανική γεωλογική έρευνα, η ανατολική Μεσόγειος περιέχει φυσικό αέριο αξίας περίπου 700 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από αυτό το αποθεματικό, η Τουρκία – παρά τη διαμαρτυρία της Ευρώπης – πραγματοποιεί γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στα βόρεια παράλια του διαιρεμένου νησιού της Κύπρου.

Εν τω μεταξύ, η Κύπρος, η Ελλάδα και το Ισραήλ εργάζονται για την ανάπτυξη ενός αγωγού που εκτιμάται από 7 έως 9 δισεκατομμύρια δολάρια για τη μεταφορά φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου στην Ευρώπη.

Η συμφωνία της Τουρκίας με την Τρίπολη, λένε ορισμένοι εμπειρογνώμονες, θα μπορούσε να παρεμποδίσει το σχέδιο αυτό, δεδομένου ότι ο αγωγός θα πρέπει να περάσει στη εικαζόμενη δικαιοδοσία Τουρκίας-Λιβύης.

“Η υπογραφή του μνημονίου συμφωνίας μεταξύ της GNA και της Τουρκίας που αναγνωρίζει την τουρκική ερμηνεία, έχει προκαλέσει οργή και αποτελεί ώθηση στην Τουρκία να προσφέρει στρατιωτική υποστήριξη στην κυβέρνηση της Τρίπολης», δήλωσε ο Τιμ Ίτον Tim, ανώτερος ερευνητής στο Chatham House.

Ιδεολογικοί λόγοι

Σύμφωνα με ορισμένους εμπειρογνώμονες, αξιωματούχοι στην Άγκυρα ελπίζουν ότι ο θρίαμβος της Τρίπολης εναντίον του Χαφτάρ θα μπορούσε να δημιουργήσει μια κυβέρνηση στην Τρίπολη, η οποία θα είναι ιδεολογικά συντηρητική και ευθυγραμμισμένη με το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης της Άγκυρας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Τουρκία έχει υποστηρίξει στο παρελθόν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Κατασκευής, μια ισλαμιστική ομάδα της Λιβύης με στενούς δεσμούς με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου, για να κερδίσει τη θέση της στην κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας- GNA.

Η ιδεολογική φιλοδοξία, λένε αυτοί οι ειδικοί, έχει θέσει την κυβέρνηση του Ερντογάν σε αντίθεση με τους ηγέτες των αραβικών χωρών όπως η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) που βλέπουν την εμφάνιση ισλαμιστικών κομμάτων απειλή για τη δύναμή τους.

«Οι δυνάμεις που ευθυγραμμίζονται με την GNA περιέχουν ορισμένα ισλαμιστικά στοιχεία που έχουν δεσμευτεί να νικήσουν τον Χαφτάρ”, δήλωσε ο Ίτον του Chatham House.

Ο Καρίμ Μεζράν, ανώτερος συνεργάτης του Συμβουλίου Ατλαντικού, τόνισε ότι οι ιδεολογικές διαφορές μεταξύ της Τουρκίας και αρκετών αραβικών χωρών πυροδότησαν εδώ και χρόνια μια μάχη εξωτερικής πολιτικής όχι μόνο στη Λιβύη αλλά και σε άλλες χώρες όπως η Αίγυπτος και το Κατάρ.

Αμφισβητώντας το ιδεολογικό όραμα της Τουρκίας, δήλωσε ο Μεζράν, οι αραβικές χώρες ελπίζουν να αποτρέψουν την εγκαθίδρυση ισλαμιστικών καθεστώτων φιλικών με την Άγκυρα.

«Συνεχίζεται από το 2011 όταν κατάλαβαν (οι αραβικές χώρες) ότι η Αραβική Άνοιξη μπορεί να αλλάξει την πολιτική ισορροπία στην περιοχή και αποφάσισαν να παρέμβουν από πρώτο χέρι για να αποτρέψουν τα ισλαμικά καθεστώτα σε αυτές τις χώρες», δήλωσε ο Μεζράν.

Πηγή: echedoros-a.gr