Αϊτή: Οπλισμένες συμμορίες εξαπλώνουν κι άλλο τον έλεγχό τους στο Πορτ-ο-Πρενς

Ειδική συντονίστρια του ΟΗΕ προειδοποίησε χθες Πέμπτη ότι οπλισμένες συμμορίες εξαπλώνουν κι άλλο τον έλεγχό τους στην πρωτεύουσα Πορτ-ο-Πρενς.

«Τις τελευταίες μέρες, οι συμμορίες εξαπλώθηκαν σε νέες περιοχές της πρωτεύουσας», τόνισε η Ουλρίκα Ρίτσαρντσον, συντονίστρια των Ηνωμένων Εθνών για τις ανθρωπιστικές υποθέσεις στη χώρα της Καραϊβικής, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ψηφιακά, χαρακτηρίζοντας «εξαιρετικά ανησυχητικά» τα πράγματα.

Την καθημερινότητα καθορίζουν «τα οδοφράγματα, οι πυροβολισμοί, η μεγάλη ένταση στους δρόμους», περιέγραψε, επισημαίνοντας πως «πολλοί αναγκάστηκαν να φύγουν από τις γειτονιές τους» καθώς πλέον δρουν σε αυτές κακοποιοί.

Οι συμμορίες έλεγχαν ήδη το 2023 το 80% της Πορτ-ο-Πρενς, κατά τους υπολογισμούς του ΟΗΕ, και κατηγορούνται για σωρεία φρικαλεοτήτων — φόνων, βιασμών, λεηλασιών, απαγωγών για λύτρα…

Ενώ η κατάσταση χθες το πρωί ήταν σχετικά ήρεμη, το απόγευμα ακούγονταν σφοδρά πυρά στο κέντρο της πρωτεύουσας και στο προάστιο Πετιόν-Βιλ, δήλωσαν κάτοικοι.

Το βράδυ, η αστυνομία ανακοίνωσε τον θάνατο του «Τι Γκρεγκ», αρχηγού συμμορίας ο οποίος είχε αποδράσει στις αρχές του μήνα από τη μεγαλύτερη φυλακή της χώρας.

Ο αρχηγός της συμμορίας Delmas 95, το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Ερνστ Ζιλμέ, «τραυματίστηκε θανάσιμα» κατά τη διάρκεια ανταλλαγής πυρών με μονάδες της αστυνομίας «στη συνοικία Ντελμά», κοντά στην πρωτεύουσα, εξήγησε το αρχηγείο της αστυνομίας μέσω Facebook.

Είχε ενταχθεί στη συμμαχία συμμοριών «Viv Ansanm», που σχημάτισε ο επικεφαλής της ισχυρότερης συμμορίας της χώρας, ο Τζίμι Σεριζιέ, ή «Μπάρμπεκιου».

Ο θάνατός του καταγράφηκε την επομένη αυτού άλλου αρχηγού συμμορίας, του λεγόμενου «Μακαντάλ», κατά πληροφορίες από μέλη ομάδας οπλισμένων πολιτών που αυτοδικούν, της «Μπουά Καλέ», σύμφωνα με συγκλίνουσες πηγές.

Εσπευσμένη απομάκρυνση Αμερικανών

Η αρχή της εβδομάδας σημαδεύτηκε από συγκρούσεις στο Πετιόν-Βιλ, προάστιο όπου βρίσκονται ξένες πρεσβείες κι ακριβά ξενοδοχεία. Ένοπλοι προσπάθησαν την Τρίτη και προχθές Τετάρτη να κυριεύσουν τομείς του. Τη Δευτέρα, έγινε γνωστό πως βρέθηκαν εκεί τουλάχιστον δεκατέσσερα πτώματα.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ανακοίνωσε πως απομάκρυνε εσπευσμένα 90 υπηκόους της χώρας χθες Πέμπτη, με πτήσεις μισθωμένου αεροσκάφους, που αναχώρησε από το Καπ Αϊτιάν (βόρεια) για το Μαϊάμι, καθώς και ελικοπτέρου που εκτελεί πτήσεις προς τη γειτονική Δομινικανή Δημοκρατία.

Η Αϊτή, βυθισμένη για χρόνια σε πολυδιάστατη κρίση, κυρίως πολιτική και δημόσιας ασφάλειας, βρέθηκε αντιμέτωπη με ραγδαία κλιμάκωση της βίας από τις αρχές αυτού του μήνα, όταν συμμορίες ένωσαν τις δυνάμεις τους κι εξαπέλυσαν σειρά συντονισμένων επιθέσεων σε στρατηγικές τοποθεσίες της πρωτεύουσας, με διακηρυγμένο στόχο να ανατρέψουν τον de facto πρωθυπουργό Αριέλ Ανρί.

Αμφισβητούμενος ολοένα πιο έντονα, ο τελευταίος δεν μπόρεσε να επιστρέψει στη χώρα του έπειτα από ταξίδι στην Κένυα. Εντέλει δέχθηκε να παραιτηθεί την 11η Μαρτίου.

Εκείνη την ημέρα, κατά τη διάρκεια έκτακτης διεθνούς συνόδου στην Τζαμάικα, με τη συμμετοχή χωρών μελών της κοινότητας της Καραϊβικής (CARICOM), στην οποία ασκεί το τρέχον διάστημα την εναλλασσόμενη προεδρία η Γουιάνα, και παρόντες αντιπροσώπους του ΟΗΕ και άλλων κρατών, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και των ΗΠΑ, ανατέθηκε σε αϊτινές οργανώσεις και πολιτικές παρατάξεις να σχηματίσουν μεταβατικές αρχές.

Αναγγέλθηκε η δημιουργία προεδρικού μεταβατικού συμβουλίου, που θα αποτελείται κυρίως από αντιπροσώπους πολιτικών κομμάτων.

Έπειτα από αρκετές ημέρες θυελλωδών διαπραγματεύσεων, οι παράγοντες που κλήθηκαν να το σχηματίσουν έμοιαζαν χθες να έχουν καταλήξει στα πρόσωπα που θα το στελεχώσουν, ενώ το αριστερό κόμμα Pitit Desalin, το οποίο αρχικά είχε αρνηθεί να αντιπροσωπευτεί, αναθεώρησε την απόφαση αυτή. Ωστόσο δεν έγινε κάποια επίσημη ανακοίνωση.

Ανθρωπιστική κρίση

Το συμβούλιο θα κληθεί να βάλει τη χώρα, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας ελέγχεται από τις πάνοπλες συμμορίες, στον δρόμο προς τη σταθερότητα, να ονομάσει υπηρεσιακό πρωθυπουργό και να οργανώσει τη διεξαγωγή εκλογών.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξήρε το ότι όλα τα εμπλεκόμενα μέρη «επέλεξαν τον αντιπρόσωπό τους», σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του Φαρχάν Χακ.

Ο «Μπάρμπεκιου» έχει απειλήσει με αντίποινα όλους όσοι συμμετάσχουν στο μεταβατικό συμβούλιο και τις οικογένειές τους.

Η Αϊτή δεν έχει εκλεγμένο κοινοβούλιο, ούτε πρόεδρο, μετά τη δολοφονία του Ζοβενέλ Μοΐζ τον Ιούλιο του 2021. Έχουν να διεξαχθούν εκλογές από το 2016. Ο πρωθυπουργός Ανρί, τον οποίο είχε ονομάσει ο πρόεδρος Μοΐζ λίγο πριν από τη δολοφονία του, υποτίθεται πως θα εγκατέλειπε το αξίωμα στις αρχές Φεβρουαρίου δυνάμει συμφωνίας έναν χρόνο νωρίτερα, όμως άλλαξε στάση, αποφασίζοντας να παραμείνει.

Η Κένυα, που σκοπεύει να στείλει περίπου χίλιους αστυνομικούς, στο πλαίσιο διεθνούς αποστολής για την αποκατάσταση της ασφάλειας την ηγεσία της οποίας προσφέρθηκε να αναλάβει, ανακοίνωσε προ ημερών πως αναστέλλει την ανάπτυξή τους, όμως διαβεβαίωσε πως θα προχωρήσει, αφού σχηματιστεί και αναλάβει την εξουσία το προεδρικό μεταβατικό συμβούλιο.

Εν αναμονή πολιτικών εξελίξεων, η ανθρωπιστική κρίση συνεχίζει να έχει πελώριες διαστάσεις.

«Εξαιτίας της εξάπλωσης των συμμοριών, 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι από το σύνολο του πληθυσμού των 11,4 εκατ.», με άλλα λόγια σχεδόν οι μισοί Αϊτινοί, έχουν πλέον ανάγκη ανθρωπιστική βοήθεια, συνόψισε η συντονίστρια των Ηνωμένων Εθνών Ρίτσαρντσον.

Η παράδοση και η διανομή βοήθειας είναι δύσκολη, καθώς το αεροδρόμιο της Πορτ-ο-Πρενς παραμένει κλειστό και τμήματα του μεγαλύτερου λιμένα συνεχίζουν «να υφίστανται επιθέσεις», κατά την ίδια.

«Λιγότερες από τις μισές δομές υγείας της Πορτ-ο-Πρενς λειτουργούν κανονικά», υπογράμμισε εξάλλου χθες ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεέσους, κάνοντας λόγο για ελλείψεις φαρμάκων και αίματος.

«Η επιδημία χολέρας (…) ενδέχεται να αναζωπυρωθεί αν η κρίση συνεχιστεί», προειδοποίησε.

Στα τέλη του 2022, επανεμφανίστηκε στην Αϊτή η χολέρα, επιδημία της οποίας στοίχισε τη ζωή σε πάνω από 10.000 ανθρώπους από το 2010 ως το 2019. Το βακτήριο της χολέρας είχαν μεταφέρει στη χώρα της Καραϊβικής εν αγνοία τους κυανόκρανοι του ΟΗΕ.