Διεθνής Ασφάλεια
Με αφορμή την εκτέλεση του θανατοποινήτη στις ΗΠΑ, Κένεθ Γιουτζίν Σμιθ, που έγινε πριν από μερικές μέρες με εισπνοή αζώτου, ας θυμηθούμε μερικές από τις πιο σοκαριστικές εκτελέσεις θανατοποινιτών στον κόσμο.
Πρόσφατα, ένας Ιάπωνας καταδικάστηκε επίσης σε θάνατο με απαγχονισμό για εμπρηστική επίθεση που σκότωσε 36 άτομα. Ο αριθμός των εκτελέσεων αυξάνεται παγκοσμίως, παρά το γεγονός ότι πολλές χώρες καταργούν τη θανατική ποινή.
Το BBC συγκέντρωσε όλα τα στοιχεία για τη χρήση της εσχάτης των ποινών. Σε πόσες χώρες ισχύει η θανατική ποινή και πόσοι καταδικάζονται σε θάνατο;
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Διεθνούς Αμνηστίας, το 2022:
- Η θανατική ποινή ήταν σε ισχύ σε 55 χώρες
- Σε 9 από αυτές τις χώρες η θανατική ποινή ισχύει μόνο για τα πιο σοβαρά εγκλήματα, όπως πολλαπλούς φόνους ή εγκλήματα πολέμου
- Σε 23 ισχύει η θανατική ποινή, αλλά δεν έχει χρησιμοποιηθεί τα τελευταία 10 χρόνια
Η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει επίσης ότι τουλάχιστον 2.016 θανατικές ποινές επιβλήθηκαν το 2022, σε 52 χώρες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, πιστεύει ότι τουλάχιστον 28.282 άνθρωποι καταδικάζονταν σε θάνατο στα τέλη του 2022.
Πολλοί κρατούμενοι περνούν χρόνια ή και δεκαετίες περιμένοντας την εκτέλεσή τους. Οι χώρες που εκτέλεσαν τους περισσότερους ανθρώπους ήταν το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και οι ΗΠΑ.
Συνολικά 11 χώρες στον κόσμο εκτελούν επίμονα ανθρώπους κάθε χρόνο. Αυτές περιλαμβάνουν την Κίνα, την Αίγυπτο, το Ιράν, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία, τις ΗΠΑ, το Βιετνάμ και την Υεμένη.
Η Διεθνής Αμνηστία πιστεύει επίσης ότι η Βόρεια Κορέα «είναι πιθανό να χρησιμοποιεί τη θανατική ποινή με σταθερό ρυθμό, κάθε χρόνο», αλλά δεν μπορεί να το επαληθεύσει ανεξάρτητα.
Με αφορμή την πρώτη εκτέλεση θανατοποινίτη στις ΗΠΑ με τη χρήση αερίου αζώτου που πραγματοποιήθηκε στην Αλαμπάμα, ας θυμηθούμε μερικές από τις πιο σοκαριστικές εκτελέσεις θανατοποινιτών στον κόσμο:
2022: Υπέφερε επί τρεις ώρες, δεν έβρισκαν φλέβα
O Τζόε Νάθαν Τζέιμς Τζούνιορ υπέφερε σε «τρεις ώρες πόνου» κατά την εκτέλεση που ενδέχεται να είναι η μεγαλύτερης διάρκειας όλων των εποχών στις ΗΠΑ.
Καταδικάστηκε σε θάνατο για τη δολοφονία της πρώην κοπέλας του, της 26χρονης Φέιθ Χολ, όταν την πυροβόλησε στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα το 1994.
Ο ίδιος εκτελέστηκε με θανατηφόρο ένεση στις 28 Ιουλίου 2022 μετά από ασυνήθιστα μεγάλη αναμονή.
Η εκτέλεση ήταν να πραγματοποιηθεί στις 6μμ, αλλά υποτίθεται ότι δεν προχώρησε μέχρι τις 9μμ και επίσημα κηρύχθηκε νεκρός στις 9:27 μμ
Αν και οι υπάλληλοι του σωφρονιστικού ιδρύματος William C. Holman στην περιοχή Άτμορ είχαν αρχικά δηλώσει ότι δεν συνέβη τίποτα το ασυνήθιστο κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης, αργότερα το Τμήμα Σωφρονιστικών Ιδρυμάτων της Αλαμπάμα θα παραδεχθεί ότι φρν έβρισκαν φλέβα.
Μάλιστα, η αυτοψία αποκάλυψε αρκετές πληγές από τρυπήματα και κοψίματα, καθώς ο Τζέιμς «πάλευε και έπρεπε να τον ναρκώσουν».
«Ο Τζέιμς, όπως φάνηκε, είχε υποστεί έναν αργό θάνατο», ανέφερε ένα άρθρο της ιστοσελίδας «The Atlantic», το οποίο επικαλέστηκε ειδικούς.
2014: Θανατοποινίτης πεθαίνει από φρικτούς πόνους
Τον Απρίλιο του 2014, φρικτό θάνατο βρήκε ένας θανατοποινίτης στις ΗΠΑ, όταν έσπασε η φλέβα του κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης. Το περιστατικό οδήγησε στην αναβολή της εκτέλεσης ενός ακόμη θανατοποινίτη.
Συγκεκριμένα, οι δυο αφροαμερικανοί θανατοποινίτες Τσαρλς Ουόρνερ και Κλέιτον Λόκετ επρόκειτο να εκτελεστούν με θανατηφόρα ένεση, όμως η διπλή εκτέλεση κατέληξε σε φιάσκο.
Η εκτέλεση θα γινόταν με βάση ένα νέο πρωτόκολλο που αφορούσε θανατηφόρο ένεση από τρία συστατικά, ένα ηρεμιστικό, ένα αναισθητικό και την τελική φονική δόση από χλωριούχο κάλιο.
Αυτό όμως που δεν προέβλεψαν ήταν ότι ο Λόκετ θα παρουσίαζε πρόβλημα με την φλέβα η οποία έσπασε, κάτι που απέτρεψε το θανατηφόρο υγρό να λειτουργήσει σωστά.
Τα επόμενα 20 λεπτά της εκτέλεσης ήταν φρικτά, καθώς ο 38χρονος είχε συνεχείς και έντονες συσπάσεις ενώ κατέληξε λίγο αργότερα από καρδιακή προσβολή.
«Πιστεύουμε ότι μια φλέβα έσπασε και το κοκτέιλ των φαρμάκων δεν λειτούργησε όπως ήταν σχεδιασμένο να λειτουργήσει. Ο διευθυντής διέταξε να σταματήσει η εκτέλεση» είπε ο εκπρόσωπος του πολιτειακού σωφρονιστικού συστήματος Τζέρι Μάσι, αλλά ήταν ήδη αργά.
Ο 46χρονος Γουόρνερ, που θα είχε την ίδια τύχη δύο ώρες αργότερα, την γλίτωσε τότε μετά το τραγικό συμβάν.
Ο Κλέιτον Λόκετ είχε καταδικαστεί σε θάνατο το 2000 για το βιασμό και τη δολοφονία μιας νεαρής γυναίκας την οποία απήγαγε, ξυλοκόπησε και κατόπιν την έθαψε ζωντανή. Ο Τσαρλς Ουόρνερ είχε καταδικαστεί το 1997 για το βιασμό και τη δολοφονία μιας κοπέλας.
2019: Εκτέλεση τυφλού θανατοποινίτη με ηλεκτροπληξία και όχι ένεση
Οι αρχές της Πολιτείας του Τενεσί εκτέλεσαν με ηλεκτροπληξία έναν τυφλό θανατοποινίτη, που είχε καταδικαστεί στην εσχάτη των ποινών για τη δολοφονία της πρώην συντρόφου του με φρικιαστικό τρόπο, καθώς την είχε κάψει ζωντανή πριν από σχεδόν 30 χρόνια, το 1991, λούζοντας με βενζίνη την ίδια και το αυτοκίνητό της.
Ο 54χρονος Λι Χολ, οδηγήθηκε στην ηλεκτρική καρέκλα στη φυλακή υψίστης ασφαλείας Ρίβερμπεντ στο Νάσβιλ. Ήταν ο 21ος θανατοποινίτης που εκτελέστηκε στις ΗΠΑ από την αρχή του 2019.
Ο Λιρόι Χολ επέλεξε την ηλεκτρική καρέκλα αντί της χορήγησης με ενδοφλέβια ένεση θανατηφόρου κοκτέιλ φαρμακευτικών ουσιών, καθώς ο νόμος στο Τενεσί δίνει τη διακριτική ευχέρεια στους θανατοποινίτες να διαλέξουν τον τρόπο εκτέλεσής τους από το 1999.
Οι συνήγοροι του Χολ έκαναν πολλαπλές προσφυγές στην πολιτειακή και την ομοσπονδιακή δικαιοσύνη για να αναθεωρηθεί η ποινή του, ειδικά αφού τυφλώθηκε στη φυλακή, επειδή δεν του προσφέρθηκε επαρκής θεραπεία για το γλαύκωμα από το οποίο έπασχε. Όλες οι εφέσεις τους όμως απορρίφθηκαν.
2014: Θανατοποινίτης βασανίστηκε για περίπου 2 ώρες πριν καταλήξει
Ένας θανατοποινίτης σε φυλακή της Αριζόνας των Ηνωμένων Πολιτειών πέθανε περίπου δυο ώρες μετά, αφότου του χορηγήθηκε το θανατηφόρο κοκτέιλ, αντί για το σύνηθες των 10 λεπτών.
Ο Τζόσεφ Γουντ καταδικάστηκε σε θάνατο το 1989 για τη δολοφονία την πρώην φίλης του και του πατέρα της.
Kηρύχθηκε επισήμως νεκρός στις 15:49 (τοπική ώρα), ενώ η θανατηφόρος ένεση του είχε χορηγηθεί στις 13:52 τοπική ώρα.
«Οι αρχές των φυλακών της Αριζόνα χορήγησαν την ένεση στις 13:52. Στη 13:57 οι αρχές ανέφεραν ότι ο Γουντ έπεσε σε κώμα αλλά στις 14:02 άρχισε να αναπνέει. Στη 14:03 το στόμα του στράβωσε και συνέχιζε να αναπνέει. Λαχάνιαζε και βογκούσε για περισσότερο από μία ώρα» ανέφεραν σε γραπτή τους δήλωση οι δικηγόροι του.
«Ο Τζόσεφ Γουντ πέθανε περίπου μετά από δυο ώρες και ενώ ένοιωθε και προσπαθούσε να αναπνεύσει για περίπου μία ώρα και σαράντα λεπτά» κατήγγειλε ο δικηγόρος του Ντελ Μπαιτς.
Στην περίπτωση του Γουντς, που εκτελέστηκε στις 23 Ιουλίου 2014, η πολιτεία της Αριζόνας του χορήγησε το αναισθητικό μιδαζολάμη σε συνδυασμό με την υδρομορφόνη, ένα παράγωγο της μορφίνης.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 24 ωρών ο Γουντς είχε καταθέσει αλλεπάλληλες προσφυγές στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών επικαλούμενος αντισυνταγματικότητα στην εκτέλεσή του εξαιτίας του πέπλου μυστηρίου που περιβάλλει τη θανατηφόρο ένεση στην πολιτεία της Αριζόνας.
1960: Το τέλος του θανατοποινίτη Κάρυλ Τσέσμαν σε θάλαμο αερίων
Στις 2 Μαΐου του 1960, ο 39χρονος εγκληματίας Κάρυλ Τσέσμαν οδηγήθηκε στον θάλαμο αερίων της φυλακής Σαν Κουέντιν της Καλιφόρνιας.
Εκτελέστηκε για 18 συνολικά κακουργήματα, μεταξύ των οποίων απαγωγή και βιασμός. Ο ίδιος δεν είχε αφαιρέσει ανθρώπινη ζωή.
Ο Τσέσμαν κατάφερε με τη βοήθεια του δικηγόρου του να αναβάλλει την θανατική ποινή 8 φορές. Στα σχεδόν 12 χρόνια που έμεινε στην φυλακή, συνέχισε να δηλώνει αθώος, αλλά τελικά εκτελέστηκε.
Ο ίδιος «ταυτίστηκε» με τον λεγόμενο «ληστή με το κόκκινο φανάρι», έναν δράστη που στις αρχές Μαρτίου του 1948, ξεκίνησε σωρεία εγκλημάτων στο κέντρο της πόλης του Λος Άντζελες της Καλιφόρνια.
Ο κακοποιός γυρνούσε σε μέρη της Καλιφόρνια, όπου στάθμευαν αυτοκίνητα με ερωτευμένα ζευγάρια. Προσποιούμενος ότι είναι αστυνομικός, τοποθετούσε ένα κόκκινο φανάρι στην οροφή του αυτοκινήτου και έκανε νόημα στα ζευγάρια να βγουν από το αμάξι.
Στην συνέχεια τους λήστευε και ορισμένες φορές ανάγκαζε την κοπέλα, που ήταν στο αμάξι, να εκτελέσει σεξουαλικές πράξεις.
Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε πλήρης ταύτιση των εξωτερικών χαρακτηριστικών του Τσέσμαν με αυτά του ληστή από ομολογίες των θυμάτων, δύο κοπέλες «αναγνώρισαν» τον ληστή στο πρόσωπό του.
Ο Τσέσμαν υπερασπίστηκε μόνος τον εαυτό του στην δίκη. Αποδέχτηκε τις κατηγορίες για ένοπλη ληστεία, αλλά αποποιήθηκε τις κατηγορίες για απαγωγή και βιασμό και δήλωσε αθώος.
Στην προφυλακιστέα ομολογία του είπε πως ήταν «ο ληστής με το κόκκινο φανάρι» αλλά αποκάλυψε πως η ομολογία του ήταν αποτέλεσμα του εξαναγκασμού και των βασανιστηρίων που υπέστη από τους αστυνομικούς που τον ενέκριναν.
Η υπόθεση έγινε ακόμη πιο ύποπτη, όταν ο στενογράφος της δίκης πέθανε ξαφνικά και χρέη στενογράφου ανέλαβε ένας χρόνια αλκοολικός συγγενής του κατήγορου της δίκης, που έγραφε τα μισά από όσα λεγόντουσαν. Ο Τσέσμαν παραπονέθηκε, ο στενογράφος δεν άλλαξε και ο Κάρυλ καταδικάστηκε σε θάνατο σε θάλαμο αερίων…
Στις 10 το πρωί ο Ντέιβις πέτυχε την 8η και τελευταία αναστολή της εκτέλεσης της ποινής. Όμως θα σταθεί άτυχος.
Η γραμματέας του γραφείου πήγε να τηλεφωνήσει στις φυλακές για να ενημερώσει τον υπεύθυνο για την αλλαγή των δεδομένων, αλλά πάνω στη βιασύνη της μπέρδεψε το νούμερο τηλεφώνου, πήρε λάθος κι όταν κατάφερε να πάρει το σωστό νούμερο, ήταν πολύ αργά. Ο Τσέσμαν βρισκόταν ήδη στο θάλαμο των αερίων.
1944: Η ιστορία του νεότερου Αμερικανού που καταδικάστηκε σε θάνατο
Ο Τζορτζ Στίνεϊ ήταν μόλις 14 ετών όταν εκτελέστηκε στις 16.06.1944 στην ηλεκτρική καρέκλα. 70 χρόνια μετά, αθωώθηκε.
Ήταν ο νεαρότερος άνθρωπος που εκτελέστηκε στις ΗΠΑ τον 20ο αιώνα, με μία δίκη-εξπρές, χωρίς κανένα στοιχείο εις βάρος του και με μία υποτιθέμενη «ομολογία» που δεν εμφανίστηκε γραπτώς ποτέ και πουθενά.
Η υπόθεσή του άνοιξε εκ νέου 70 χρόνια μετά και η αρχική καταδίκη του ανακλήθηκε αλλά ήταν πια πολύ αργά για το αγόρι που ήταν πλέον νεκρό.
Ο Στίνεϊ καταδικάστηκε σε λιγότερο από 10 λεπτά, σε δίκη που κράτησε μία μέρα και με ενόρκους μόνο λευκούς, για τον φόνο των δύο λευκών κοριτσιών, 7 και 11 ετών, που έτυχε να τον συναντήσουν έξω από το σπίτι του, περνώντας με τα ποδήλατά τους, και να τον ρωτήσουν πού θα βρουν λουλούδια.
Αυτή ήταν η μοναδική αποδεδειγμένη επαφή του Τζορτζ με τα δύο κορίτσια, που στάθηκε όμως αρκετή για να καταδικαστεί.
Παρά την αναφορά περί ομολογίας, δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο γραπτά. Επίσης δεν κρατήθηκαν πρακτικά. Δεν του δόθηκε το δικαίωμα έφεσης, καταδικάστηκε σε θάνατο και δόθηκε εντολή να οδηγηθεί στην ηλεκτρική καρέκλα.
Η ταινία «Carolina Skeletons» του 1991 βασίστηκε στην ιστορία του Στίνεϊ, αποτυπώνοντας με τρόπο ρεαλιστικό και σκληρό την εκτέλεση και τις τελευταίες του στιγμές.
Ομάδα δικηγόρων και ακτιβιστών εξέτασε την υπόθεση για λογαριασμό της οικογένειάς του και το 2013 η οικογένειά του ζήτησε να γίνει νέα δίκη.
Εβδομήντα χρόνια μετά, τον Δεκέμβριο του 2014, η καταδίκη του αναιρέθηκε, καθώς κρίθηκε πως δεν του είχε προσφερθεί δίκαιη δίκη, δεν είχε υπεράσπιση και παραβιάστηκαν συνταγματικά δικαιώματά του.
Η δικαστής, που κλήθηκε να επανεξετάσει την υπόθεση, χαρακτήρισε την εκτέλεση ενός 14χρονου παιδιού «σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία».
Ο 14χρονος Τζορτζ Στίνεϊ εκτελέστηκε το απόγευμα της 16ης Ιουνίου 1944. Με ύψος 1,55 και βάρος 40 κιλά, ήταν τόσο μικρόσωμος που οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι δυσκολεύτηκαν να τον βάλουν στην ηλεκτρική καρέκλα και να τοποθετήσουν τα καλώδια.
Η μάσκα, που προοριζόταν για ενηλίκους, δεν του έκανε. Μόλις χτυπήθηκε από τα πρώτα βολτ, η μάσκα έπεσε από το πρόσωπό του και ο Στίνεϊ ήταν νεκρός έπειτα από τέσσερα λεπτά.
