Αμάλ Κλούνεϊ: Η σύζυγος του Τ.Κλούνεϊ στην επιτροπή του ΔΠΔ για τα εντάλματα σύλληψης σε Χαμάς, Μ.Νετανιάχου και Γ.Γκάλαντ

Οι Financial Times δημοσίευσαν μια επιστολή στην οποία νομικοί, ανάμεσά τους και η Αμάλ Κλούνεϊ, σύζυγος του διάσημου ηθοποιού, αναλύουν τους λόγους που υποστηρίζουν τη δίωξη ορισμένων ατόμων για εγκλήματα πολέμου και εναντίον της ανθρωπότητας, στα πλαίσια του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Γάζα.

Η δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων έγραψε για τη συμμετοχή της σε επιστολή που αναρτήθηκε τη Δευτέρα στον ιστότοπο του Ιδρύματος Κλούνεϊ για τη Δικαιοσύνη. Είπε ότι η ίδια και άλλοι εμπειρογνώμονες του διεθνούς δικαίου συμφώνησαν ομόφωνα να συστήσουν στον επικεφαλής εισαγγελέα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Καρίμ Χαν να ζητήσει τα εντάλματα.

Ο εισαγγελέας Χαν ανακοίνωσε την πρόθεσή του να το πράξει τη Δευτέρα, λέγοντας ότι οι ενέργειες στις οποίες προέβησαν τόσο οι Ισραηλινοί ηγέτες όσο και η Χαμάς κατά τον επτάμηνο πόλεμο στη Γάζα ισοδυναμούν με εγκλήματα πολέμου.

 «Υπηρέτησα σε αυτή την επιτροπή επειδή πιστεύω στο κράτος δικαίου και στην ανάγκη προστασίας των ζωών των πολιτών», έγραψε η Αμάλ Κλούνεϊ. «Ο νόμος που προστατεύει τους αμάχους στον πόλεμο αναπτύχθηκε πριν από περισσότερα από 100 χρόνια και ισχύει σε κάθε χώρα του κόσμου, ανεξάρτητα από τους λόγους μιας σύγκρουσης».

Αναλυτικά η επιστολή:

«Οι επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου και η στρατιωτική απάντηση των ισραηλινών δυνάμεων στη Γάζα έχουν θέσει σε δοκιμασία το σύστημα του Διεθνούς Δικαίου, φτάνοντάς το στα όριά του. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, ως διεθνείς δικηγόροι, αισθανθήκαμε υποχρεωμένοι να βοηθήσουμε όταν ο εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Καρίμ Χαν, μας ζήτησε να συμβουλεύσουμε εάν υπήρχαν επαρκή στοιχεία για να απαγγείλουμε κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Σήμερα, ο εισαγγελέας έκανε ένα ιστορικό βήμα για τη διασφάλιση της δικαιοσύνης για τα θύματα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη, εκδίδοντας αιτήσεις για πέντε εντάλματα σύλληψης για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από ανώτερους ηγέτες της Χαμάς και του Ισραήλ. Αυτές περιλαμβάνουν αιτήσεις για ένταλμα σύλληψης κατά των πολιτικών και στρατιωτικών διοικητών της Χαμάς και του Ισραηλινού πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου.

Για μήνες, έχουμε εμπλακεί σε μια εκτεταμένη διαδικασία αναθεώρησης και ανάλυσης. Εξετάσαμε προσεκτικά καθεμία από τις αιτήσεις για εντάλματα σύλληψης, καθώς και το υποκείμενο υλικό που παρήγαγε η εισαγγελική ομάδα για την υποστήριξη των αιτήσεων. Αυτό περιλαμβάνει καταθέσεις μαρτύρων, πραγματογνωμοσύνη, επίσημες ανακοινώσεις, βίντεο και φωτογραφίες. Στη νομική μας έκθεση που δημοσιεύτηκε σήμερα, συμφωνούμε ομόφωνα ότι το έργο του εισαγγελέα ήταν αυστηρό, δίκαιο και θεμελιωμένο στο νόμο και τα γεγονότα. Και συμφωνούμε ομόφωνα ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι οι ύποπτοι που προσδιορίζει έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας εντός της δικαιοδοσίας του ΔΠΔ.

Δεν είναι ασυνήθιστο για τον εισαγγελέα να καλεί εξωτερικούς εμπειρογνώμονες να συμμετάσχουν σε έλεγχο αποδεικτικών στοιχείων, υπό κατάλληλες ρυθμίσεις εμπιστευτικότητας, κατά τη διάρκεια μιας έρευνας ή δίκης. Και δεν είναι η πρώτη φορά που διεθνής εισαγγελέας συγκροτεί Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για να συμβουλεύει για πιθανές κατηγορίες που σχετίζονται με μια σύγκρουση. Αλλά αυτή η σύγκρουση είναι ίσως άνευ προηγουμένου στον βαθμό στον οποίο έχει προκαλέσει παρεξηγήσεις σχετικά με τον ρόλο και τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ, έναν ιδιαίτερα διχασμένο λόγο και, σε ορισμένα πλαίσια, ακόμη και τον αντισημιτισμό και την ισλαμοφοβία. 

Σε αυτό το πλαίσιο, ως δικηγόροι ειδικευμένοι στο διεθνές δίκαιο που προέρχονται από διαφορετικά προσωπικά υπόβαθρα, θεωρήσαμε ότι είχαμε καθήκον να αποδεχτούμε την πρόσκληση να παράσχουμε μια αμερόληπτη και ανεξάρτητη νομική γνώμη βασισμένη σε στοιχεία. Επιλεχτήκαμε λόγω της εξειδίκευσής μας στο δημόσιο διεθνές δίκαιο, το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και το διεθνές ποινικό δίκαιο, και, στην περίπτωση δύο από εμάς, την εμπειρία μας ως πρώην δικαστές διεθνών ποινικών δικαστηρίων. Κοινός μας στόχος είναι η προώθηση της λογοδότησης και καταλήξαμε στα συμπεράσματά μας με βάση την αξιολόγηση των αιτήσεων εντάλματος με βάση ένα αντικειμενικό νομικό πρότυπο. Καταλήξαμε σε αυτά τα συμπεράσματα ομόφωνα. Και πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να τα δημοσιεύσουμε, δεδομένου του βαθμού στον οποίο ο λόγος έχει πολιτικοποιηθεί, η παραπληροφόρηση ήταν διαδεδομένη και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν έχουν πρόσβαση στην πρώτη γραμμή.

Η επιτροπή συμφωνεί ομόφωνα με το συμπέρασμα του εισαγγελέα ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύεται ότι τρεις από τους υψηλότερους ηγέτες της Χαμάς – Γιάχια Σινουάρ, Μοχάμεντ Ντεΐφ και Ισμαήλ Χανίγε – έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για τη δολοφονία εκατοντάδων αμάχων· τουλάχιστον 245 ομήρων και πράξεις σεξουαλικής βίας που διαπράχθηκαν εναντίον Ισραηλινών ομήρων. Η επιτροπή συμφωνεί επίσης ομόφωνα ότι τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσίασε ο εισαγγελέας παρέχουν λόγους να πιστεύουμε ότι ο Νετανιάχου και ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Γιόαβ Γκάλαντ, έχουν διαπράξει εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Αυτό περιλαμβάνει το έγκλημα πολέμου της σκόπιμης χρήσης της μεθόδου λιμοκτονίας αμάχων ως μεθόδου πολέμου και τη δολοφονία και δίωξη Παλαιστινίων ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι λόγοι για τους οποίους καταλήξαμε σε αυτά τα συμπεράσματα παρατίθενται στη νομική μας έκθεση.

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι οι κατηγορίες δεν έχουν καμία σχέση με τους λόγους της σύγκρουσης. Οι κατηγορίες αφορούν τη διεξαγωγή πολέμου με τρόπο που παραβιάζει τους καθιερωμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου που ισχύουν για τις ένοπλες ομάδες και τις ένοπλες δυνάμεις σε κάθε κράτος στον κόσμο. Και, φυσικά, οι αιτήσεις εντάλματος που ανακοινώθηκαν σήμερα είναι μόνο το πρώτο βήμα. Ελπίζουμε ότι ο εισαγγελέας θα συνεχίσει να διεξάγει εστιασμένες έρευνες, συμπεριλαμβανομένων των εκτεταμένων ζημιών που υπέστησαν οι άμαχοι ως αποτέλεσμα της εκστρατείας βομβαρδισμών στη Γάζα και των στοιχείων σεξουαλικής βίας που διαπράχθηκε εναντίον Ισραηλινών στις 7 Οκτωβρίου. 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το βήμα που έκανε σήμερα ο εισαγγελέας αποτελεί ορόσημο στην ιστορία του διεθνούς ποινικού δικαίου. Δεν υπάρχει καμία σύγκρουση που θα πρέπει να αποκλειστεί από την εμβέλεια του νόμου· η ζωή κανενός παιδιού δεν εκτιμάται λιγότερο από τη ζωή ενός άλλου. Ο νόμος που εφαρμόζουμε είναι νόμος της ανθρωπότητας, όχι νόμος οποιασδήποτε δεδομένης πλευράς. Πρέπει να προστατεύσει όλα τα θύματα αυτής της σύγκρουσης και όλους τους αμάχους στις επόμενες συγκρούσεις.

Οι δικαστές του ΔΠΔ θα καθορίσουν τελικά ποια εντάλματα, εάν υπάρχουν, θα πρέπει να εκδοθούν. Και καθώς οι έρευνες συνεχίζονται, ελπίζουμε ότι οι κρατικές αρχές, οι μάρτυρες και οι επιζώντες θα συμμετάσχουν στη δικαστική διαδικασία. Τελικά, ελπίζουμε ότι αυτή η διαδικασία θα συμβάλει στην αύξηση της προστασίας των αμάχων και στη βιώσιμη ειρήνη σε μια περιοχή που έχει ήδη αντέξει πάρα πολλά».

Οι δικηγόροι που υπογράφουν την επιστολή και οι οποίοι γνωμοδότησαν υπέρ της έκδοσης ενταλμάτων σύλληψης για τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, τον υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ, Γιόαβ Γκάλαντ, τον στρατιωτικό ηγέτη της Χαμάς, Γιάχια Σινουάρ, τον πολιτικό ηγέτη της οργάνωσης Ισμαήλ Χανίγε και τον τρίτο ηγέτη της Χαμάς Μοχάμεντ Ντεΐφ, από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, είναι οι εξής:

Λόρδος Τζάστις Φούλφορντ, συνταξιούχος λόρδος εφετείου, πρώην αντιπρόεδρος του Εφετείου της Αγγλίας και της Ουαλίας και πρώην δικαστής στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο

Δικαστής Θίοντορ Μέρον CMG, επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, επίτιμος συνεργάτης του Trinity College και πρώην δικαστής και πρώην πρόεδρος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για την πρώην Γιουγκοσλαβία

Αμάλ Κλούνεϊ, δικηγόρος, επίκουρος καθηγητής στη Νομική Σχολή της Κολούμπια και συνιδρυτής του Ιδρύματος Κλούνεϊ για τη Δικαιοσύνη

Ντάνι Φριντμαν KC, δικηγόρος, ειδικός στο ποινικό δίκαιο, το διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα

Βαρόνη Έλενα Κένεντι LT KC, δικηγόρος, μέλος της Βουλής των Λόρδων και διευθύντρια του Ινστιτούτου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Διεθνούς Δικηγορικού Συλλόγου

Ελίζαμπεθ Γουίλμσχερστ CMG KC, πρώην αναπληρώτρια νομική σύμβουλος στο Υπουργείο Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας του Ηνωμένου Βασιλείου και διακεκριμένη συνεργάτης διεθνούς δικαίου στο Chatham House