«Μεγάλη Γάζα»: Το σχέδιο του 1950 στο Σινά

Από τις 7 Οκτωβρίου και την έναρξη των συγκρούσεων μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ, η ισραηλινή κυβέρνηση έχει εκφράσει πολλές φορές την πρόθεσή της να εκκενώσει την Λωρίδα της Γάζας.

Ήδη έχει εκδώσει πολλά τελεσίγραφα ζητώντας από τους Παλαιστίνιους να μετακινηθούν νότια της Λωρίδας της Γάζας για να προχωρήσει στη χερσαία επιχείρηση, που πολύ ακούγεται αλλά ακόμα, για διάφορους λόγους, δεν έχει ξεκινήσει.

Αρκετοί αναλυτές θεωρούν ότι το πραγματικό σχέδιο του Ισραήλ είναι να εγκαταστήσει του Παλαιστινίους στο Σινά χωρίζοντας τη Γάζα σε Βορρά και Νότο, ώστε να είναι πιο εύκολος ο τρόπος αντιμετώπισης της Χαμάς και των υπόλοιπων ισλαμικών ένοπλων ομάδων.

Η ιδέα της εγκατάστασης Παλαιστινίων στη χερσόνησο του Σινά βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη από τη δεκαετία του 1950. Η συζήτηση αυτή άλλοτε φουντώνει και άλλοτε καταλαγιάζει, όμως συχνά βρίσκεται στις κύριες ατζέντες των κλειστών συνεδριάσεων.

Οι συζητήσεις για τη χερσόνησο του Σινά και την Παλαιστίνη πρωτοεμφανίστηκαν κατά την εποχή του Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, ενός από τους πιο ισχυρούς προέδρους της Αιγύπτου.

Στην πραγματικότητα, μετά τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948, οι Παλαιστίνιοι, που ήταν η ηττημένη πλευρά, υποβλήθηκαν σε μαζικό εκτοπισμό από τις εστίες τους, η γνωστή Νάκμπα, η ημέρα της καταστροφής.

Την περίοδο αυτή, μεταξύ 1953 και 1955, συζητήθηκε η ιδέα της εγκατάστασης 50 έως 60 χιλιάδων Παλαιστινίων στη χερσόνησο του Σινά. Ωστόσο, η αντίσταση του πληθυσμού, ιδίως στη Γάζα και γύρω από αυτήν, εμπόδισε την υλοποίηση του σχεδίου.

Το θέμα ξεχάστηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα στη συνέχεια και ήταν οι Ισραηλινοί που το επανέφεραν στο προσκήνιο.

Η Γάζα είναι μια μικρή χερσαία λωρίδα που κατοικείται από περισσότερους από 2 εκατομμύρια ανθρώπους και θεωρείται ο δεύτερος πιο πυκνοκατοικημένος οικισμός στον κόσμο. Επιπλέον, ο πληθυσμός αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς.

Αυτή η ταχεία αύξηση του πληθυσμού σε μια τόσο μικρή λωρίδα γης, προκαλεί ερωτηματικά στους ισραηλινούς αξιωματούχους εδώ και αρκετά χρόνια.

Τι είδους σύρραξη θα προκαλούσε στην περιοχή μια Γάζα με, για παράδειγμα, 4 εκατομμύρια κατοίκους τα επόμενα χρόνια; Ή πόσο εύκολο θα ήταν για το Ισραήλ να αντιμετωπίσει τις απειλές που θα απευθύνονται προς αυτό από την πόλη που αποκαλεί εξώπορτά του; Ή τέλος είναι βιώσιμο για το Ισραήλ να ζει με τη Γάζα είναι μερικά από το ερωτήματα που ζητούν απάντηση.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Ισραηλινός πρόεδρος Αριέλ Σαρόν χαρακτήρισε τη Γάζα «βάλτο» και διέταξε την αποχώρησή της το 2005.

Στην πραγματικότητα, η ιδέα ενός παλαιστινιακού κράτους εκτός της ιστορικής Παλαιστίνης (στην Ιορδανία ή στο Σινά) έχει μακρά ιστορία στην ισραηλινή σκέψη. «Η Ιορδανία είναι η Παλαιστίνη» ήταν το σύνθημα της ισραηλινής δεξιάς για δεκαετίες. Υπάρχουν παράλληλες προτάσεις για το Σινά.

Η επιλογή του Σινά ήρθε στο προσκήνιο ιδιαίτερα μετά τη δεύτερη Ιντιφάντα το 2001. Στην πραγματικότητα, το Σινά έγινε το επίκεντρο της Διάσκεψης της Χερτσλιγιά το 2004, η οποία οργανώθηκε για να μοιραστούν και να αναπτύξουν τις πολιτικές ιδέες της ελίτ των πολιτικών, ακαδημαϊκών και δυνάμεων ασφαλείας του Ισραήλ.

Αργότερα το υποστήριξε ο Ούζι Αράντ, ιδρυτής της διάσκεψης και επί μακρόν σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Ουράντ πρότεινε μια τριμερή ανταλλαγή στην οποία οι Παλαιστίνιοι θα έπαιρναν μέρος του Σινά, σε αντάλλαγμα το Ισραήλ θα έπαιρνε το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης και η Αίγυπτος θα έπαιρνε μια χερσαία διάβαση μέσω της ερήμου Νεγκέβ για να συνδεθεί με την Ιορδανία.

Φυσικά, αυτό δεν ήταν το μοναδικό σχέδιο. Το σχέδιο του Γκιόρα Εϊλάντ, ο οποίος διετέλεσε σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Ισραήλ από το 2004 έως το 2006, βασιζόταν σε ένα είδος ανταλλαγής γης.

Σύμφωνα με τους όρους του Εϊλάντ, η Αίγυπτος θα συμφωνούσε να επεκτείνει τη Γάζα στο Σινά με αντάλλαγμα το Ισραήλ να δώσει στην Αίγυπτο γη στη Νεγκέβ.

Μια έκθεση του 2015 στην εφημερίδα Shark al-Awsat που εδρεύει στο Λονδίνο υποστήριξε ότι ο πρώην πρόεδρος της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ δέχθηκε σκόπιμη και συνεχή πίεση από τις Ηνωμένες Πολιτείες να παραχωρήσει γη στο Σινά στους Παλαιστίνιους για να τους βοηθήσει να ιδρύσουν κράτος.

Η έκθεση, η οποία βασίζεται σε πληροφορίες που παρείχε ανώνυμος αξιωματούχος της εποχής Μουμπάρακ, ανέφερε ότι η πίεση προς την Αίγυπτο άρχισε το 2007.

Η αιγυπτιακή πηγή ανέφερε ότι ο Μουμπάρακ είχε πει τότε: «Αγωνιζόμαστε τόσο κατά των ΗΠΑ όσο και κατά του Ισραήλ. Υπάρχει πίεση προς εμάς να ανοίξουμε το πέρασμα της Ράφα στους Παλαιστίνιους και να τους δώσουμε την ελευθερία να ζήσουν, ειδικά στο Σινά.

Σε ένα ή δύο χρόνια, το ζήτημα των παλαιστινιακών προσφυγικών καταυλισμών στο Σινά θα διεθνοποιηθεί».

Όταν η διαμάχη αναζωπυρώθηκε ξανά, αυτή τη φορά στην Αίγυπτο, ο πρόεδρος Σίσι ήταν στην εξουσία. Το 2015, τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Αιγύπτιος πρόεδρος Σίσι είχε προσφέρει στην παλαιστινιακή ηγεσία την ευκαιρία να προσαρτήσει 1.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα του Σινά στη Γάζα.

Εκείνη την εποχή, Ισραηλινοί αξιωματούχοι θεωρήθηκαν ως η κύρια πηγή των διαρροών στα μέσα ενημέρωσης. Το έδαφος που θα δωριζόταν υποτίθεται ότι θα πενταπλασίαζε τη Γάζα και το σχέδιο είχε την έγκριση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Το Σινά υποτίθεται ότι θα γινόταν ένα αποστρατιωτικοποιημένο παλαιστινιακό κράτος που θα ονομαζόταν «Μεγάλη Γάζα», όπου θα επανεγκαθίσταντο οι Παλαιστίνιοι πρόσφυγες που θα επέστρεφαν.

Η Παλαιστινιακή Αρχή θα είχε αυτόνομη κυριαρχία σε πόλεις της Δυτικής Όχθης, που θα κάλυπταν περίπου το ένα πέμπτο της επικράτειας, αλλά σε αντάλλαγμα ο Αμπάς θα έπρεπε να παραιτηθεί από το δικαίωμά του για κρατική υπόσταση στη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Το σχέδιο, το οποίο πιθανότατα θα είχε ως αποτέλεσμα τη μετακίνηση σημαντικού αριθμού Παλαιστινίων εκτός των ιστορικών παλαιστινιακών συνόρων, απορρίφθηκε αμέσως από Αιγύπτιους και Παλαιστίνιους αξιωματούχους ως «κατασκευασμένο και αβάσιμο».

Οι τελευταίες συζητήσεις σχετικά με την επανεγκατάσταση Παλαιστινίων στο Σινά πραγματοποιήθηκαν το 2017. Ο τότε ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Αγιούπ Καρά ισχυρίστηκε ότι ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου σχεδίαζε να παρουσιάσει στον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ένα σχέδιο σχετικά με «το σχέδιο εγκατάστασης Παλαιστινίων στη χερσόνησο του Σινά αντί της λύσης των δύο κρατών».

Ωστόσο, οι ισχυρισμοί αυτοί διαψεύστηκαν σύντομα τόσο από το Ισραήλ όσο και από την Παλαιστινιακή Αρχή.

Ωστόσο, στις 19 Φεβρουαρίου 2017, η εφημερίδα Haaretz αποκάλυψε ότι στις 21 Φεβρουαρίου 2016 πραγματοποιήθηκε μυστική διάσκεψη στην Άκαμπα της Ιορδανίας με τον Νετανιάχου, τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι και τον βασιλιά Αμπντάλα.

Αμερικανοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν αργότερα ότι έγιναν συζητήσεις για το ίδιο θέμα.

Ιστορικά, η ιδέα της εγκατάστασης Παλαιστινίων στη χερσόνησο του Σινά παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα συνθήματα της ισραηλινής δεξιάς ειδικότερα.

Ωστόσο, αναγνωρίζεται ευρέως ότι η λογική της επιλογής του Σινά είναι να απομακρυνθούν οι Παλαιστίνιοι από αυτό που η ισραηλινή δεξιά θεωρεί ως Μεγάλο Ισραήλ.

Δεδομένου ότι ένα τέτοιο σχέδιο βρίσκει σθεναρή αντίθεση σε όλες τις παλαιστινιακές παρατάξεις, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς, μπορεί κανείς να κατανοήσει καλύτερα τη μαζική σπείρα βίας του Ισραήλ για την εκκένωση της Γάζας.