Διεθνής Ασφάλεια
Ύστερα από έναν μήνα πολέμου ανάμεσα στις δυνάμεις δύο στρατηγών που πολεμούν για την εξουσία στο Σουδάν, η χώρα αυτή, μια από τις φτωχότερες του πλανήτη, διατρέχει τον κίνδυνο κατάρρευσης και η σύγκρουση προκαλεί ανησυχίες στις γειτονικές χώρες.
Στο Χαρτούμ, πόλη πέντε εκατομμυρίων κατοίκων, και στο Νταρφούρ, στο δυτικό τμήμα, οι άνθρωποι ζουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, ενώ κάθε έξοδός τους για την αγορά τροφίμων γίνεται υπό το κράτος του φόβου των αδέσποτων σφαιρών.
Ο πόλεμος που ξέσπασε ακριβώς πριν από έναν μήνα, στις 15 Απριλίου, ανάμεσα στον στρατό του στρατηγού Άμπντελ Φάταχ Αλ Μπουρχάν και τους παραστρατιωτικούς των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ/ FSR) που διοικούνται από τον στρατηγό Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκλό, έχει στοιχίσει τη ζωή σε 750 ανθρώπους, προκαλέσει τον τραυματισμό χιλιάδων και αναγκάσει σχεδόν ένα εκατομμύριο ανθρώπους να εκτοπιστούν ή να φύγουν πρόσφυγες σε άλλες χώρες.
Χωρίς νερό ή ηλεκτρικό ρεύμα, οι κάτοικοι της πρωτεύουσας περιμένουν μια υποτιθέμενη εκεχειρία εν μέσω αεροπορικών επιδρομών, μαχών με βαρέα όπλα και πυρά πυροβολικού.
Στη χώρα αυτή των 45 εκατομμυρίων κατοίκων, το ένα τρίτο του πληθυσμού που εξαρτιόταν από την διεθνή ανθρωπιστική βοήθεια πλέον την στερείται: αυτή λεηλατήθηκε ή διακόπηκε μετά τον θάνατο 18 εργαζομένων σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Επίσης υπάρχει έλλειψη χρημάτων καθώς οι τράπεζες, οι οποίες κατά κάποιους λεηλατήθηκαν, είναι κλειστές εδώ και έναν μήνα, ενώ οι τιμές των αγαθών έχουν εκτιναχθεί: οι τιμές των τροφίμων έχουν τετραπλασιαστεί και οι τιμές της βενζίνης εικοσαπλασιαστεί.
Στην Τζέντα, στη Σαουδική Αραβία, οι δύο πλευρές διαπραγματεύονται μια «ανθρωπιστική εκεχειρία» για να επιτραπεί η έξοδος αμάχων και η είσοδος βοήθειας.
Ωστόσο συμφώνησαν μόνον επί της αρχής για τον σεβασμό των κανόνων του πολέμου, μεταθέτοντας για μεταγενέστερες «διευρυμένες συνομιλίες» το ζήτημα της διακοπής των εχθροπραξιών.
Σύμφωνα με τον ερευνητή Άλι Βερτζί, «αν τα δύο στρατόπεδα δεν αλλάξουν τρόπο σκέψης, είναι δύσκολο να φανταστούμε μια μεταφορά στο πεδίο (των μαχών) των δεσμεύσεων στο χαρτί».
Σύμφωνα με τους ειδικούς και τους διπλωμάτες, καθένας από τους δύο στρατηγούς πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει στρατιωτικά, χάρη στις σημαντικές δυνάμεις και την ξένη υποστήριξη. Ο στρατηγός Νταγκλό είναι σύμμαχος των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων όπως και, σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών, των Ρώσων μισθοφόρων της Wagner, ενώ η Αίγυπτος ρίχνει όλο της το βάρος στον Μπουρχάν.
Οι δύο στρατηγοί δείχνουν ως εκ τούτου να ενδιαφέρονται περισσότερο για μια μακρά σύγκρουση παρά για παραχωρήσεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
«Ο στρατός και οι FSR παραβιάζουν τις εκεχειρίες τόσο τακτικά κάτι το οποίο δείχνει έναν βαθμό ατιμωρησίας που ξεπερνά τα πάντα, ακόμη και βάσει των σουδανικών προτύπων των συγκρούσεων», δηλώνει, εκφράζοντας ανησυχία, ο Άλεξ Ρόντος, πρώην εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Κέρας της Αφρικής.
Στο Νταρφούρ, «μας αναφέρουν ότι ελεύθεροι σκοπευτές ανοίγουν πυρ σε οποιονδήποτε βγαίνει από το σπίτι του», σημειώνει ο Μοχάμεντ Οσμάν του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW). Καθώς είναι παγιδευμένοι, «άνθρωποι που τραυματίστηκαν από μάχες πριν από δύο εβδομάδες πεθαίνουν στα σπίτια τους», προσθέτει.
Στην περιοχή αυτή, η καταστολή υπό την δικτατορία του Όμαρ αλ Μπασίρ (1989-2019) εθνοτικών μειονοτήτων από τους στρατιωτικούς και τους παραστρατιωτικούς που πολεμούν σήμερα μεταξύ τους προκάλεσε 300.000 νεκρούς τα χρόνια του 2000.
Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (MSF) υπογραμμίζουν ότι στους καταυλισμούς των εκτοπισμένων του πολέμου του Νταρφούρ «ο κόσμος έχει μειώσει τα τρία γεύματα ημερησίως σε ένα μόνο».
Χιλιάδες πρόσφυγες εισέρχονται καθημερινά στην Αίγυπτο, το Τσαντ, την Αιθιοπία ή το Νότιο Σουδάν. Η Αίγυπτος, που διέρχεται την χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας της, ανησυχεί. Οι άλλες γειτονικές χώρες φοβούνται μια μετάδοση.
Στο Χαρτούμ, το αεροδρόμιο δεν λειτουργεί πια, τα εμπορικά κέντρα έχουν λεηλατηθεί και οι διοικητικές υπηρεσίες έχουν κλείσει «μέχρι νεωτέρας». Οι ξένοι απομακρύνθηκαν τις πρώτες μέρες του πολέμου.
Οι δύο στρατηγοί, που έγιναν αντίπαλοι αφού από κοινού πραγματοποιήσαν το πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 2021 με το οποίο τερματίστηκαν δύο χρόνια σκληρής δημοκρατικής μετάβασης, μιλούν μόνον ο ένας εναντίον του άλλου μέσω των μέσων ενημέρωσης.
Στη διάρκεια της νύχτας που πέρασε, ο στρατηγός Νταγκλό δημοσιοποίησε διαδικτυακά ηχητικό μήνυμά του στο οποίο υπόσχεται στον αντίπαλό του ότι «θα δικαστεί γρήγορα και θα απαγχονιστεί δημοσίως».
Λίγο νωρίτερα ο επικεφαλής του στρατού είχε διατάξει το πάγωμα των λογαριασμών και των περιουσιακών στοιχείων των FSR.
Ό,τι έχει απομείνει από διοικητικές υπηρεσίες έχει αναδιπλωθεί στο Πορτ Σουντάν, 850 χιλιόμετρα ανατολικά του Χαρτούμ, το οποίο έχει γλιτώσει από τη βία και όπου μια περιορισμένη ομάδα του ΟΗΕ προσπαθεί να διαπραγματευτεί την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
«Καταστρέφοντας τα αγροδιατροφικά εργοστάσια ή τις μικρές βιομηχανίες, ο πόλεμος αυτός προκάλεσε μερική αποβιομηχάνιση του Σουδάν», σημειώνει ο Βερτζί στο AFP. «Το μελλοντικό Σουδάν θα είναι ακόμη φτωχότερο και για καιρό», καταλήγει.
