Σουδάν: Πώς ξέσπασαν οι μάχες για την εξουσία μεταξύ των δύο στρατηγών;

Η μάχη για την εξουσία στο πολύπαθο Σουδάν με εμπλεκόμενους δύο στρατηγούς που από συνοδοιπόροι έγιναν θανάσιμοι εχθροί, έχει θέσει σε κίνδυνο εκατομμύρια ανθρώπους, εν μέσω κύματος βίας που έχει εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα.

Όλες οι προσπάθειες εκεχειρίας πέφτουν στο κενό, και οι συγκρούσεις στην αφρικανική χώρα έχουν προκαλέσει παγκόσμια ανησυχία , ενώ ξένα κράτη- και η Ελλάδα- επιχειρούν για τον απεγκλωβισμό των υπηκόων τους.

Η βία όμως έχει απλώνεται σε όλη τη χώρα. Εγκλωβισμένοι στα σπίτια τους, χωρίς ρεύμα και πόσιμο νερό και σε ακραίες καιρικές συνθήκες εκατομμύρια άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν. Το Χαρτούμ είναι το επίκεντρο των πιο σκληρών μαχών, με αεροπορικές επιδρομές, άρματα μάχης στους δρόμους και πυρά στις πυκνοκατοικημένες συνοικίες.

Ο τελευταίος απολογισμός που έδωσε χθες στη δημοσιότητα ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κάνει λόγο για 413 νεκρούς και 3.551 τραυματίες, ένας αριθμός που αυξάνεται συνεχώς εν μέσω των συνεχιζόμενων εχθροπραξιών.

Πώς ξέσπασαν οι μάχες στο Σουδάν;

Οι συγκρούσεις ξέσπασαν στις 15 Απριλίου μεταξύ του στρατού υπό τον στρατηγό Άμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, ντε φάκτο ηγέτη του Σουδάν μετά το πραξικόπημα του 2021, και του πρώην αναπληρωτή του, του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκαλό «Χεμέντι», επικεφαλής της παραστρατιωτικής Δύναμης Ταχείας Υποστήριξης ( RSF).

Ακτιβιστές στο Σουδάν φοβούνταν ότι ήταν αναπόφευκτη μια μάχη εξουσίας μεταξύ του στρατού και της RSF που ηγήθηκαν πραξικοπήματος κατά της μεταβατικής κυβέρνησης που τέθηκε σε ισχύ μετά την απομάκρυνση του Ομάρ αλ Μπασίρ από την προεδρία το 2019. «Ο Μπουρχάν και ο Χέμενtι είναι και οι δύο γενοκτόνοι», είπε ένας ακτιβιστής στον Guardian.

Οι συγκρούσεις που ξέσπασαν στην πρωτεύουσα του Σουδάν, Χαρτούμ, και σε άλλες περιοχές της χώρας είναι το άμεσο αποτέλεσμα ενός άγριου αγώνα εξουσίας στο εσωτερικό της στρατιωτικής ηγεσίας της χώρας, σημειώνει το BBC σε δημοσίευμά του.

Το Σουδάν βρίσκεται στη βορειοανατολική Αφρική και είναι μία από τις μεγαλύτερες χώρες της ηπείρου, με έκταση 1,9 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Είναι επίσης μία από τις φτωχότερες χώρες στον κόσμο, με τα 46 εκατομμύρια κατοίκους του να ζουν με μέσο ετήσιο εισόδημα 750 δολάρια (606 λίρες Αγγλίας) το κεφάλι.

Ο πληθυσμός του Σουδάν είναι κυρίως μουσουλμανικός και οι επίσημες γλώσσες της χώρας είναι τα αραβικά και τα αγγλικά.

Η μάχη για την εξουσία στο Σουδάν;

Από το πραξικόπημα του 2021, το Σουδάν διοικείται από ένα συμβούλιο στρατηγών, με επικεφαλής τους δύο στρατιωτικούς που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της διαμάχης, τον Μπουχράν και τον Χεμέντι.

Η σχέσεις των δύο ανδρών έχουν μακρά ιστορία. Και οι δύο έπαιξαν βασικό ρόλο στην αντεπίθεση κατά των ανταρτών, στον εμφύλιο πόλεμο στη δυτική περιοχή του Σουδάν που ξεκίνησε το 2003, ενω ηγήθηκαν και του αγώνα για την ανατροπή του προηγούμενου καθεστώτος .

Ο στρατηγός Μπουρχάν ανέβηκε στον έλεγχο του σουδανικού στρατού στο Νταρφούρ. Ο Χεμέντι ήταν διοικητής μιας από τις πολλές αραβικές πολιτοφυλακές, συλλογικά γνωστές ως Janjaweed.

Το ρήγμα

Ο στρατηγός Χεμέντι, επικεφαλής του RSF, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που έχουν διαφωνήσει σχετικά με την κατεύθυνση προς την οποία κινείται η χώρα και την προτεινόμενη μετάβαση προς την δημοκρατική διακυβέρνηση.

Το ρήγμα μεταξύ των δύο ανδρών για την εξουσία προκλήθηκε στην κοινοποίηση των σχεδίων για την ενσωμάτωση των 100.000 ανδρών της RSF στον εθνικό στρατό, θέτοντας το ερώτημα ποιος θα ηγείται στη συνέχεια της νέας στρατιωτικής δύναμης.

Υπήρχε κάποια ελπίδα ότι οι συνομιλίες θα μπορούσαν να επιλύσουν την κατάσταση, αλλά αυτές δεν έγιναν ποτέ.

Η εμπλοκή αμάχων

Παρόλο που η σύγκρουση φαίνεται να γίνεται γύρω από τον έλεγχο βασικών εγκαταστάσεων, μεγάλο μέρος της διεξάγεταi σε αστικές περιοχές και οι άμαχοι έχουν γίνει τα άθελά τους μέρος αυτής της σύγκρουσης.

Δεν είναι ακριβώς σαφές πού βρίσκονται οι βάσεις των RSF, αλλά φαίνεται ότι οι μαχητές τους έχουν μετακινηθεί σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, προκειμένου να αναζητήσουν μαζική στήριξη και για να αξιοποιήσουν το αστικό περιβάλλον για την προστασία τους.

Η πολεμική αεροπορία του Σουδάν έχει πραγματοποιήσει αεροπορικές επιδρομές στην πρωτεύουσα, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε απώλειες αμάχων.

Υπήρξε μια πρώτη απόπειρα σύντομης παύσης των εχθροπραξιών την περασμένη Κυριακή που συμφωνήθηκε και από τις δύο πλευρές, για να επιτραπεί στον κόσμο να διαφύγει από τις συγκρούσεις αλλά οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν.

Τι είναι οι Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης;

Οι RSF σχηματίστηκαν το 2013 και έχουν τις ρίζες τους στην πολιτοφυλακή Janjaweed που πολέμησε βάναυσα τους αντάρτες στο Νταρφούρ, όπου κατηγορήθηκαν για εθνοκάθαρση.

Έκτοτε, ο στρατηγός Χεμέντι δημιούργησε μια ισχυρή δύναμη που έχει παρέμβει σε συγκρούσεις στην Υεμένη και τη Λιβύη. Έχει επίσης αναπτύξει οικονομικά δραστηριότητα συμπεριλαμβανομένου του ελέγχου ορισμένων από τα ορυχεία χρυσού του Σουδάν.

Η RSF έχει κατηγορηθεί για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της σφαγής περισσότερων από 120 διαδηλωτών τον Ιούνιο του 2019.

Μια τόσο ισχυρή δύναμη εκτός του στρατού έχει θεωρηθεί ως πηγή αστάθειας στη χώρα, επισημαίνει το BBC.

Οι μάχες αυτές είναι το τελευταίο επεισόδιο στις εξάρσεις έντασης που ακολούθησαν την απομάκρυνση του επί μακρόν υπηρετούντος προέδρου Ομάρ αλ Μπασίρ το 2019.

Υπήρξαν τεράστιες διαδηλώσεις στους δρόμους που ζητούσαν τον τερματισμό της σχεδόν τριετούς διακυβέρνησής του και ο στρατός πραγματοποίησε πραξικόπημα για να τον ξεφορτωθεί to 202 με νέο πραξικόπημα τον Οκτώβριο του 2021, όταν ανέλαβε ο στρατηγός Μπουρχάν.

Ο Μπουχράν θεωρείται ένας εκ των δημοφιλέστερων και ισχυρότερων προσώπων στη χώρα. Μετά το επιτυχημένο πραξικόπημα του 2021 οι σχέσεις μεταξύ του Μπουχράν και του στρατηγού Χεμέντι εισήλθαν σε περίοδο έντασης και αντιπαλότητας.

Τον περασμένο Δεκέμβριο συμφωνήθηκε μια συμφωνία-πλαίσιο για την επιστροφή της εξουσίας στα χέρια των πολιτών, αλλά οι συνομιλίες για την οριστικοποίηση των λεπτομερειών απέτυχαν.

Τι ζητούν οι δύο πλευρές;

Ο στρατηγός Χεμέντι έχει πει ότι το πραξικόπημα του 2021 ήταν λάθος και έχει προσπαθήσει να παρουσιάσει τον εαυτό του και την RSF ως μέρος του λαού, ενάντια στις ελίτ του Χαρτούμ. Ενώ έχει κάποια υποστήριξη, πολλοί δυσκολεύονται να πιστέψουν τη συγκεκριμένη θέση, δεδομένου του βάναυσου ιστορικού της παραστρατιωτικής δύναμης, σχολιάζει το βρετανικό μέσο.

Εν τω μεταξύ, ο στρατηγός Μπουρχάν δήλωσε ότι ο στρατός θα παραδώσει πλήρως την εξουσία μόνο σε μια εκλεγμένη κυβέρνηση, παραγκωνίζοντας περαιτέρω τους πολιτικούς εκπροσώπους που αναμένεται να αποτελέσουν μέρος μιας συμφωνίας για τον καταμερισμό της εξουσίας.

Υπάρχουν όμως υποψίες ότι και οι δύο στρατιωτικοί και οι υποστηρικτές τους ανησυχούν για το τι μπορεί να συμβεί στον πλούτο και την επιρροή που έχουν έκαστος εάν απομακρυνθούν από τις ισχυρές τους θέσεις.