Σουηδία: Ιρανός αξιωματούχος καταδικάστηκε σε ισόβια για βασανιστήρια πολιτικών κρατουμένων

Σουηδικό δικαστήριο καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη έναν πρώην Ιρανό αξιωματούχο, υψηλόβαθμο στέλεχος σε μια ιρανική φυλακή, για τον ρόλο που διαδραμάτισε στις μαζικές εκτελέσεις και τα βασανιστήρια σε βάρος χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων το 1988.

Ο Χαμίντ Νουρί, 61 ετών, συνελήφθη στο αεροδρόμιο της Στοκχόλμης το 2019 και κατηγορήθηκε για εγκλήματα πολέμου για τις εκτελέσεις και τα βασανιστήρια στη φυλακή Γκοχαρντάστ. Τη δεκαετία του 1980 ο Νουρί ήταν βοηθός εισαγγελέας στη φυλακή αυτήν.

Το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο για «εγκλήματα κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου» και για «δολοφονίες». «Από κοινού και σε συνεργασία με άλλους, ενεπλάκη στις εκτελέσεις που έγιναν μετά την έκδοση μιας φάτουα του τότε ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν, του αγιατολάχ Χομεϊνί», σύμφωνα με την ετυμηγορία.

Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν, που είχε επικρίνει πολλές φορές τη δίκη και ζητούσε την απελευθέρωση του Νουρί, έκανε λόγο για «πολιτική απόφαση» και για «αβάσιμες και κατασκευασμένες κατηγορίες».

Μολονότι ο Νουρί έπαιζε δευτερεύοντα ρόλο, είναι η πρώτη φορά που Ιρανός αξιωματούχος δικάζεται και καταδικάζεται για αυτές τις διώξεις, στόχος των οποίων ήταν κατά κύριο λόγο τα μέλη του ένοπλου αντιπολιτευόμενου κινήματος των Μουτζαχεντίν του Λαού.

Σύμφωνα με το δικαστήριο, ο Χαμίντ Νουρί «έψαχνε τους κρατούμενους, τους οδηγούσε στην επιτροπή» που τους καταδίκαζε σε θάνατο και «τους συνόδευε μέχρι τον τόπο της εκτέλεσής τους».

Οι δικαστές έκαναν δεκτή την πρόταση της εισαγγελίας και τον καταδίκασαν σε ισόβια κάθειρξη, μια ποινή που στη Σουηδία ισοδυναμεί συνήθως με 15 χρόνια στη φυλακή.

Η δίκη ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2021 και στάθηκε αφορμή για την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της Σουηδίας και του Ιράν. Εκφράστηκαν επίσης φόβοι ότι η Τεχεράνη θα προχωρούσε σε αντίποινα, στοχεύοντας τους Δυτικούς κρατούμενους, όπως τον Ιρανοσουηδό καθηγητή Αχμεντρεζά Τζαλαλί.

Ο ίδιος ο Χαμίντ Νουρί, απέρριψε τις μαρτυρίες των πρώην κρατουμένων που τον κατηγορούσαν για τη συμμετοχή του στις εκτελέσεις. Υποστήριζε ότι διώκεται στο πλαίσιο μιας «συνωμοσίας» των Μουτζαχεντίν του Λαού που έχει ως στόχο να δυσφημίσει το καθεστώς της Τεχεράνης, ότι την εποχή των γεγονότων ήταν σε άδεια ή ότι εργαζόταν σε άλλη φυλακή.

Ένας από τους συνηγόρους του, ο Τόμας Σέντερκβιστ, είπε ότι θα ασκήσει έφεση στην απόφαση.

Οργανώσεις για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκτιμούν ότι τουλάχιστον 5.000 κρατούμενοι εκτελέστηκαν το καλοκαίρι του 1988 αφού καταδικάστηκαν από τις «επιτροπές του θανάτου». Οι Μουτζαχεντίν του Λαού λένε ότι τα θύματα ανέρχονται σε 30.000.

Οι εκκαθαρίσεις διατάχθηκαν μετά τις επιθέσεις που εξαπέλυσε η ένοπλη οργάνωση, που τότε ήταν σύμμαχος του ιρακινού καθεστώτος του Σαντάμ Χουσέιν.

Σήμερα, περίπου 300 άνθρωποι περίμεναν στο δικαστήριο να ακούσουν την απόφαση και ξέσπασαν σε κραυγές χαράς όταν αναγνώστηκε η ετυμηγορία.

«Είμαι πολύ χαρούμενη. Είναι μια ιστορική ημέρα», είπε η Μεχρί Εμρανί, 61 ετών, η οποία έμεινε οκτώ χρόνια στη φυλακή και ο σύζυγός της κατέθεσε εναντίον του Νουρί. «Έκλαιγα, σκεφτόμουν τις συντρόφισσές μου στο κελί, τη Σιρίν και τη Σαμσί», είπε.

«Ευχαριστούμε, Σουηδία», φώναζε στα περσικά το πλήθος που είχε συγκεντρωθεί στο δικαστήριο.