Διεθνής Ασφάλεια
Ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απαίτησε από τις ευρωπαϊκές χώρες μέλη του NATO να υπερδιπλασιάσουν τις αμυντικές δαπάνες τους, επενδύοντας σε αυτές τουλάχιστον το 5% του ΑΕΠ τους, ένας στόχος πολύ μεγαλύτερος από το σημερινό όριο της Συμμαχίας, που θεωρείται μη ρεαλιστικός.
Ο Τραμπ, που θα ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου, δεν έκρυψε ποτέ ότι δεν τον ενθουσιάζει και πολύ η Βορειοατλαντική Συμμαχία, ο στυλοβάτης της ευρωπαϊκής άμυνας εδώ και δεκαετίες. Για τον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει απλούστατα να πληρώνουν περισσότερα, αν θέλουν να συνεχίσουν να επωφελούνται από την αμερικανική προστασία.
«Έχουμε κάτι που αποκαλείται ωκεανός ανάμεσά μας, έτσι δεν είναι; Γιατί να πληρώνουμε δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια περισσότερα από την Ευρώπη;» διερωτήθηκε χθες, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.
Και οι Ευρωπαίοι «μπορούν όλοι τους να αντέξουν» την αύξηση αυτή. Ο αμυντικός προϋπολογισμός τους θα έπρεπε να είναι «στο 5%, όχι στο 2%» του ΑΕΠ, πρόσθεσε.
Οι χώρες του NATO δεσμεύτηκαν πριν από μια δεκαετία να επενδύσουν τουλάχιστον το 2% του ΑΕΠ τους στις αμυντικές δαπάνες. Τότε, μόνο 6 χώρες πληρούσαν αυτόν τον όρο, σήμερα οι 23 από τις 32, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, τηρούν αυτήν τη δέσμευση.
Απέναντι στη ρωσική απειλή, ο γενικός γραμματέας του NATO Μαρκ Ρούτε κάλεσε τους συμμάχους «να δαπανήσουν περισσότερα», χωρίς ωστόσο να προτείνει ένα νέο στόχο. «Μπορώ να σας πω ότι θα χρειαστούμε πολύ περισσότερα από το 2%», δήλωσε τον Δεκέμβριο.
Μη ρεαλιστικός ο στόχος, λένε οι αναλυτές
Ορισμένες χώρες του NATO θεωρούν αναγκαίο να ανέβει ο στόχος στο 3%, αλλά οι υπόλοιπες είναι διχασμένες. Δεν ξεκινούν επίσης όλες από την ίδια αφετηρία. Ο «καλύτερος μαθητής» στην Ευρώπη είναι η Πολωνία, που επενδύει το 4,12% του ΑΕΠ της στις στρατιωτικές δαπάνες. Ο «χειρότερος» είναι η Ισπανία, με μόλις 1,28% και ακολουθούν η Σλοβενία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και η Ιταλία.
Η δημοσιονομική προσπάθεια που θα καταβάλουν επομένως δεν είναι ίδια για τις 32 χώρες. «Ορισμένες θα πρέπει να διπλασιάσουν» ή και να τριπλασιάσουν τις δαπάνες τους, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο, εκτίμησε ένας διπλωμάτης της Συμμαχίας, ζητώντας να μην κατονομαστεί.
«Απόλυτη ανοησία» σχολίασε σήμερα ο Γερμανός Ραλφ Στέγκνερ, βουλευτής των Σοσιαλδημοκρατών, του ίδιου κόμματος από το οποίο προέρχεται ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς.
Η αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού είναι αναπόφευκτη το 2025, διότι δεν υπάρχει «δίοδος διαφυγής» εκτιμά ο Καμίλ Γκραν, εμπειρογνώμονας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Διεθνείς Σχέσεις και πρώην αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Εάν ο Τραμπ ζητάει 5%, «θα πρέπει να βρούμε μια λύση που θα βολεύει όλον τον κόσμο», έκρινε από την πλευρά του ο προαναφερόμενος διπλωμάτης.
Το ποσοστό του 5% είναι «προφανώς, εντελώς μη ρεαλιστικός» στόχος, σύμφωνα με τον Ίαν Λέσερ, αναλυτή στο αμερικανικό κέντρο μελετών German Marshall Fund που εδρεύει στις Βρυξέλλες. Κάτι τέτοιο θα συνεπαγόταν μαζική αύξηση δαπανών και είναι δύσκολο ακόμη και να το φανταστούμε υπό αυτές τις δημοσιονομικές συνθήκες, ακόμη και για τις ΗΠΑ, πρόσθεσε, υπενθυμίζοντας ότι ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ουάσινγκτον ανέρχεται στο 3,38% του ΑΕΠ.
Συμβιβασμός στο 3,5%;
Για τις χώρες της ΕΕ, οι 23 από τις οποίες είναι επίσης και μέλη του ΝΑΤΟ, κάθε πρόσθετη μονάδα του ΑΕΠ ισοδυναμεί με περίπου 200 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επί του παρόντος «δεν υπάρχει πολιτική βούληση, ούτε καν για να φτάσουμε στο 3%», είπε ένας άλλος διπλωμάτης της Συμμαχίας που ρωτήθηκε από το Γαλλικό Πρακτορείο. Εξαιρούνται λίγες χώρες, όπως αυτές της Βαλτικής.
Οι πηγές συμφώνησαν πάντως ότι θα πρέπει να βρεθεί μια συμβιβαστική λύση μέχρι την επόμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, που θα διεξαχθεί στη Χάγη τον Ιούνιο. «Θα είναι στο 3, ή στο 3,5%; Κανείς δεν το ξέρει ακόμη. Αλλά δεν μπορώ να φανταστώ κάποιο ποσοστό μεγαλύτερο του 3%», διαβεβαίωσε ο ίδιος διπλωμάτης.
Ο Ντόναλντ Τραμπ «θα μπορούσε να δεχτεί ένα ποσοστό πολύ κάτω του 5%, εφόσον το μεγαλύτερο μέρος δαπανάται στις ΗΠΑ», στην αμερικανική αμυντική βιομηχανία, εκτίμησε ο Ίαν Λέσερ. Μια τέτοια λύση όμως είναι «κόκκινο πανί» για τη Γαλλία, που ζητά διαρκώς οι ευρωπαϊκές χώρες να επενδύουν στην ευρωπαϊκή βιομηχανία για τις αμυντικές δαπάνες τους.
Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα που στέλνει ο εκλεγμένος πρόεδρος στους Ευρωπαίους είναι σαφές, σύμφωνα με τον Καμίλ Γκραν: «Εσείς, οι Ευρωπαίοι, θα πρέπει να μάθετε να αμύνεστε με λιγότερη βοήθεια από την Αμερική».
