Subic Bay όπως «Suda Bay»: Ο φόβος της Κίνας φέρνει τις ΗΠΑ πίσω στις Φιλιππίνες

Η ιστορία της Ναυτικής Βάσης στο Subic Bay ξεκινά από το 1885 όταν το ισπανικό Ναυτικό ξεκίνησε την κατασκευή ενός ναυτικού πυροβολείου και λιµενικών εγκαταστάσεων.

Οι Ισπανοί χρησιµοποίησαν την βάση έως το 1898 όταν έχασαν την κυριαρχία της από τις ΗΠΑ κατά την διάρκεια του αµερικανο-ισπανικού πολέµου.

Στη συνέχεια η βάση χρησιµοποιήθηκε από το αµερικανικό Ναυτικό έως το Μάιο του 1942 όταν οι Φιλιππίνες καταλήφθηκαν από τα ισπανικά στρατεύµατα.

Το 1945 µε την ήττα της Ισπανίας στον Β΄ΠΠ η βάση πέρασε ξανά στην κυριότητα των ΗΠΑ, µέχρι το 1992 όταν και εγκαταλείφτηκε, περνώντας στην κυριαρχία της κυβέρνησης των Φιλιππίνων η οποία δηµιούργησε στη θέση της µια ζώνη ελεύθερου εµπορίου.

Η βάση κατά την δεκαετία του ΄70 είχε φτάσει να καλύπτει  µια τεράστια περιοχή έκτασης 420 τ.χλµ. κάτι που την έκανε την  δεύτερη µεγαλύτερη υπερπόντια στρατιωτική εγκατάσταση των ΗΠΑ, µετά την αεροπορική βάση Clark η οποία βρισκόταν επίσης στις Φιλιππίνες.

Από το 1988 έως το 1992, η κυβέρνηση των ΗΠΑ και η κυβέρνηση των Φιλιππίνων προσπάθησαν να επαναδιαπραγµατευτούν τους όρους επέκτασης των στρατιωτικών βάσεων στο Subic και στο Clark.

Αυτό αναφερόταν στη Συµφωνία Στρατιωτικών Βάσεων του 1947, η οποία επρόκειτο να λήξει.

Έτσι ξεκίνησαν έντονες διαπραγµατεύσεις µεταξύ των κυβερνήσεων των δύο χωρών.

Οι διαπραγµατεύσεις αυτές κατέληξαν στην υπογραφή της «Συνθήκη Φιλίας, Ειρήνης και Συνεργασίας».

Η συνθήκη αυτή θα επέκτεινε τη µίσθωση των αµερικανικών βάσεων στις Φιλιππίνες.

Ωστόσο, «µήλο της έριδος» παρέµεινε το χρηµατικό ποσό που θα κατέβαλλε η κυβέρνηση των ΗΠΑ στην κυβέρνηση των Φιλιππίνων για τη µίσθωση και τη χρήση των βάσεων.

Σύµφωνα µε τον C.R. Anderegg, τον υποδιοικητή της αεροπορικής βάσης Clark, η κυβέρνηση των Φιλιππίνων ήθελαν 825 εκατ. $ ετησίως για µια περίοδο επτά ετών, αλλά η κυβέρνηση των ΗΠΑ επέµενα στα 360 εκατ. $ ετησίως για 10 χρόνια.

Έτσι στις 13 Σεπτεµβρίου 1991, η Γερουσία των Φιλιππίνων απέρριψε την επικύρωση της συνθήκης.

Τον ∆εκέµβριο του 1991, οι δύο κυβερνήσεις ήρθαν και πάλι σε συνοµιλίες για την παράταση της αποχώρησης των αµερικανικών δυνάµεων για τρία χρόνια, αλλά και αυτή η συµφωνία δεν προχώρησε καθώς οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να δώσουν ασφαλές χρονοδιάγραµµα της απόσυρσής τους από εκεί ή να απαντήσουν εάν διατηρούσαν πυρηνικά όπλα στην βάση.

Επιπλέον, οι ΗΠΑ πρόσφεραν µόνο το ένα τέταρτο του ενοικίου των 825 εκατ. $  που ζητούσε η κυβέρνηση των Φιλιππίνων.

Τελικά, στις 27 ∆εκεµβρίου, ο πρόεδρος Corazon Aquino, ο οποίος αν και είχε προσπαθήσει προηγουµένως για να καθυστερήσει την αποχώρηση των ΗΠΑ για να µετριαστούν οι επιπτώσεις στην ταλαιπωρηµένη οικονοµία της χώρας, εξέδωσε επίσηµη ανακοίνωση για την αποχώρηση των ΗΠΑ µέχρι το τέλος του 1992, όπως και τελικά έγινε.

Οι ΗΠΑ επιστρέφουν µετά από 30 χρόνια

Στα τέλη του 2022, προέκυψαν σχέδια για να ανοίξει ξανά η βάση στο πλαίσιο της προϋπάρχουσας  «Συµφωνίας Ενισχυµένης Αµυντικής Συνεργασίας» (EDCA) αφού το Ναυτικό των Φιλιππίνων ανέλαβε εκ νέου τον έλεγχο ενός τµήµατος της πρώην βάσης και µια αµερικανική επενδυτική εταιρεία αγόρασε το υπόλοιπο λιµάνι.

Όπως δήλωσε ανώτατος αξιωµατούχος των Φιλιππίνων που ελέγχει την ελεύθερη εµπορική ζώνη στο Subic το Ναυτικό των ΗΠΑ πιθανότατα θα επιστρέψει στον κόλπο 30 χρόνια µετά την εγκατάλειψη της κάποτε µεγαλύτερης στρατιωτικής τους βάσης στην Ασία λόγω ανησυχιών για την αυξανόµενη ναυτική δραστηριότητα της Κίνας και της στρατηγικής της θέσης καθώς ουσιαστικά επιβλέπει τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

∆εν είναι όµως µόνο η βάση στο Subic.

Η Μανίλα και η Ουάσιγκτον βρίσκονται σε διαπραγµατεύσεις για την κατασκευή πέντε ακόµη τοποθεσιών στην ασιατική χώρα για την κατασκευή στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο πλαίσιο της Συµφωνίας Ενισχυµένης Αµυντικής Συνεργασίας.

Ο Rolen Paulino, πρόεδρος του οργανισµού που επιβλέπει τη λειτουργία των λιµενικών εγκαταστάσεων, δήλωσε στο Kyodo News µια µέρα πριν από την 30ή επέτειο της αποχώρησης των ΗΠΑ από το λιµάνι που ήλεγχαν για σχεδόν 94 χρόνια, ότι θα ήταν «πολύ έκπληκτος» εάν η Subic Bay δεν γίνει ξανά αµερικανική ναυτική βάση, καθώς «κατά τη διάρκεια ενός πολέµου στην Ασία, ο χρόνος είναι πολύ σηµαντικός παράγοντας».

Ο ίδιος συµπλήρωσε ότι οι εντάσεις για τα στενά της Ταϊβάν και η αυξανόµενη εχθρότητα µεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας προκαλούν γενικότερη ανησυχία και για τις Φιλιππίνες.

Η EDCA που υπογράφηκε το 2014, και είναι δεκαετούς διάρκειας είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα επεκταθεί για ακόµη 10 χρόνια µετά το 2024 όπως φαίνεται από το ανανεωµένο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για τη δηµιουργία νέων βάσεων στις Φιλιππίνες και τη νέα χρηµατοδότηση για την δηµιουργία νέων βάσεων.

Στις 9 Νοεµβρίου, η πρέσβειρα των ΗΠΑ στις Φιλιππίνες Mary Kay Carlson επισκέφθηκε το Subic Bay και το ναυπηγείο που απέκτησε φέτος η αµερικανική εταιρεία  Cerberus Capital Management LP.

Ανώτερος Φιλιππινέζος αξιωµατούχος είπε ότι δύο κινεζικές εταιρείες ήθελαν να πάρουν τον έλεγχο του ναυπηγείου στο Subic Bay, αλλά οι Ηνωµένες Πολιτείες είχαν παρέµβει µε αποτέλεσµα να µην προχωρήσει ο σχεδιασµός. ∆εν είναι όµως µόνο οι ΗΠΑ που διατηρούν ανησυχίες αναφορικά µε την κινεζική επέκταση.

Φιλιππίνες και η Κίνα έχουν αλληλεπικαλυπτόµενες αξιώσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, µια πλούσια σε ορυκτά και ζωτικής σηµασίας ναυτιλιακή οδό µέσω της οποίας διέρχονται αγαθά αξίας 3 τρισ.$ ετησίως.

Ο πρόεδρος των Φιλιππίνων Ferdinand «Bongbong» Marcos Jr. έδωσε εντολή για να προχωρήσει η Μανίλα σε διπλωµατικό διάβηµα στο Πεκίνο ζητώντας «διευκρινίσεις» σχετικά µε ναυτικό επεισόδιο στις 20 Νοεµβρίου µεταξύ του Ναυτικού των Φιλιππίνων και της κινεζικής Ακτοφυλακής κοντά στην κατεχόµενη από τις Φιλιππίνες νησίδα Thitu η στρατηγική θέση της οποίας προκαλεί συχνά εντάσεις µεταξύ των δύο χωρών.

Οι αρχές των Φιλιππίνων δήλωσαν ότι η κινεζική Ακτοφυλακή άρπαξε «βίαια» συντρίµµια που µοιάζουν µε κινεζικό πύραυλο που είχε εκτοξευθεί τον Οκτώβριο και κατέπεσε στην θαλάσσια περιοχή.

Ένα φουσκωτό σκάφος της κινεζικής Ακτοφυλακής πλησίασε ένα πλοίο του Ναυτικού των Φιλιππίνων που ρυµουλκούσε τα συντρίµµια στο Thitu και δύο φορές προσπάθησε να το εµποδίσει προτού το πλήρωµα του κινεζικού σκάφους κόψει τη γραµµή ρυµούλκησης και πάρει τα αντικείµενα που ρυµουλκούνταν!