Ελληνικός Στρατός: Η εισαγωγή των αρμάτων μάχης στο οπλοστάσιό του

Ο ΕΣ άρχισε να παραλαμβάνει τα πρώτα του άρματα μάχης στα τέλη της δεκαετίας του ‘40. Επρόκειτο για βρετανικά υποδείγματα τα οποία δεν παρέμειναν για μεγάλο διάστημα σε υπηρεσία.

Στη συνέχεια τον εξοπλισμό του σε άρματα μάχης ανέλαβαν εξ ολοκλήρου οι ΗΠΑ, οι οποίες στο πλαίσιο της στρατιωτικής βοήθειας σε χώρες του ΝΑΤΟ πρόσφεραν σειρά μεταχειρισμένων αρμάτων αρχής γενομένης από τα M18 Hellcat και M24 Chaffee για να ακολουθήσουν τα M47 Patton.

Η ιστορία των αρμάτων μάχης στον Ελληνικό Στρατό ξεκινά με την ίδρυση του Όπλου του Ιππικού-Τεθωρακισμένων την 21η Φεβρουαρίου 1946. Το νέο Όπλο αποτέλεσε συνέχεια του Ιππικού και άρχισε να αναπτύσσεται οργανωτικά από τον Ιούνιο του ίδιου έτους. Συγκροτήθηκε από μόνιμο και έφεδρο προσωπικό που ανήκε στο όπλο του Ιππικού, καθώς και κατώτερους αξιωματικούς άλλων όπλων.

Τα πρώτα σύγχρονα άρματα που έφτασαν στην Ελλάδα το 1946 ήταν το βρετανικό άρμα ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ (Centaur IΙΙ). Επρόκειτο για ένα ελαφρύ άρμα των 28 τόνων με πυροβόλο ROQF Mk V των 75 χλστ.

Το πυροβόλο χρησιμοποιούσε τα αμερικανικά βλήματα HE M46, ή το διατρητικό APC M61 ή τέλος το AP M72. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν την παραχώρηση και αριθμού αρμάτων με οβιδοβόλο QF 95 των 95 χλστ. βλήμα βάρους 11 χλστ. αναχορηγία 51 βλημάτων και μέγιστου ρυθμού βολής 7 β.α.λ. Το μέγιστο βεληνεκές του οβιδοβόλου ανερχόταν στα 7.315 μ.

Πάντως το πιθανότερο είναι να μην παραχωρήθηκε η συγκεκριμένη έκδοση (Centaur ΙV). Το Centaur ήταν μια έκδοση που αναπτύχθηκε προερχόμενη από το άλλο βρετανικό άρμα μάχης το Cromwell.

Τα δύο άρματα ήταν πανομοιότυπα διέφεραν όμως στον κινητήρα. Το Centaur χρησιμοποιούσε τον κινητήρα Liberty των 410 ίππων, ενώ το Cromwell τον κινητήρα Meteor των 600 ίππων. Συνολικά ο ΕΣ παρέλαβε 52 άρματα Centaur IV τα οποία αρχικά αποθηκεύτηκαν στο ΚΕΤ και για πάνω από 15 μήνες έμειναν αναξιοποίητα.

Τελικά το 1947 στάλθηκαν Έλληνες αξιωματικοί για εκπαίδευση στην Αγγλική Σχολή Τεθωρακισμένων, οι οποίοι με την επιστροφή τους ενεργοποίησαν και τα άρματα και με τη σειρά τους άρχισαν να εκπαιδεύουν πληρώματα. Τα Centaur δεν έμειναν όμως λίγο καιρό σε υπηρεσία που δεν υπεραίμει την δεκαετία.

M18 Hellcat & M24 Chaffee

Το επόμενο άρμα μάχης του ΕΣ ήταν ο αμερικανικός καταστροφέας (ή κυνηγός) αρμάτων M18 Hellcat.

Τα άρματα αποκτήθηκαν την περίοδο 1952-54 και εξόπλισαν τα νεοσύστατα 397, 398 και 399 Συντάγματα Καταστροφέων Αρμάτων. Το 1959 τα Συντάγματα μετονομάστηκαν σε Επιλαρχίες με την ίδια αρίθμηση.

Συνολικά παραδόθηκαν 127 καταστροφείς το μεγαλύτερο μέρος των οποίων είχε αποσυρθεί μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ΄60 αν και ορισμένα παρέμειναν σε υπηρεσία μέχρι τα μέσα του ΄70 κυρίως για λόγους εκπαίδευσης.

Το κύριο χαρακτηριστικό του Μ18 ήταν η ελαφρά θωράκιση και η υψηλή του ταχύτητα η οποία ανερχόταν στα 89 χ.α.ω. σε οδόστρωμα και στα 42 χλμ. εκτός οδοστρώματος.

Ο κύριος οπλισμός του ήταν ένα πυροβόλο των 76 χλστ. με αναχορηγια 45 βλημάτων. Ακόμη υπήρχε ένα πολυβόλο των .50 (12,7 χλστ.) με αναχορηγία των 800 βλημάτων.

Ο κινητήρας του ερπυστριοφόρου ήταν ένας Continental R975-C4 των 400 ίππων. Περί τα τέλη του 1950 το Όπλο των Τεθωρακισμένων παρέλαβε νέα άρματα από τις Η.Π.Α. Επρόκειτο για 206 ελαφρά άρματα M24 Chaffee που εξόπλισαν τα 392 και 393 Συντάγματα αρμάτων (Διοίκηση – Ίλη Διοικήσεως – Τρεις Ίλες αρμάτων – 55 άρματα έκαστο).

Οι παραδόσεις των αρμάτων έγιναν σταδιακά από τις ΗΠΑ για τουλάχιστον 3 δεκαετίες (΄50, ΄60 και ΄70), ενώ το 1975 παρέλαβε 121 πλεονάζοντα Μ24 από τον ιταλικό Στρατό. Τα άρματα άρχισαν να αποσύρονται από την ΑΣΔΕΝ μόλις την δεκαετία του ΄80 όταν πλέον ήταν εντελώς παρωχημένα. Το άρμα προσφέρθηκε σε ένα μεγάλο αριθμό χωρών στο πλαίσιο της αμερικανικής βοήθειας ή που το παράγγειλαν από τη γραμμή παραγωγής.

Στις 30 χώρες που το παρέλαβαν συνολικά συμπεριλαμβάνεται και η ΕΣΣΔ η οποία απέκτησε δύο κατά τη διάρκεια του Β΄ΠΠ μέσω του προγράμματος στρατιωτικής βοήθειας Lend-Lease.

Το άρμα είχε βάρος 20 τόνων περίπου, πενταμελές πλήρωμα (διοικητής, πυροβολητής, γεμιστής, οδηγός και χειριστής ασυρμάτου) ελαφρά θωράκιση η οποία δεν υπερέβαινε τα 38 χλστ. και πυροβόλο Μ6 των 76 χλστ. με αναχορηγία 48 βλημάτων. Ως δευτερεύοντα οπλισμό το άρμα διέθετε ένα πολυβόλο των .50 cal Browning M2HB και δύο πολυβόλα των .30 (7,62 χλστ.) Browning M1919A4.

Ο κινητήρας του άρματος ήταν ένας Cadillac Series 44T24 των 220 ίππων, ο οποίος έδινε μέγιστη ταχύτητα 56 χ.α.ω.

Η έλευση των Patton Σ τα τέλη της δεκαετίας του ’50 και τις αρχές του ’60 ο ΕΣ απέκτησε το νεότερο και το πρώτο βαρύ άρμα το M47 Patton των 48 τόνων εξοπλίζοντας με τα πρώτα άρματα τις 21 και 22 ΕΜΑ.

Συνολικά αποκτήθηκαν 396 (423 κατ΄άλλες πηγές) άρματα μάχης τα οποία παραλαμβάνονταν για σχεδόν μια 20ετία μεταξύ του 1957 και του 1977.

Το άρμα διέθετε πυροβόλο Μ36 των 90 χλστ. ικανό να χρησιμοποιεί βλήματα των τύπων HEAT και APFSDS με αναχορηγία 71 βλημάτων. Το άρμα είχε ικανοποιητική θωράκιση -για την εποχή και το επίπεδο των απειλών- η οποία ήταν από 12,7 έως 115 χιλιοστά στο εμπρόσθιο τόξο.

Ο δευτερεύων οπλισμός αποτελείτο από ένα συζυγές πολυβόλο Μ1919Α4Ε1 των 0,30 in, το πολυβόλο του αρχηγού Μ2 των 0.50 in και το πολυβόλο γεμιστή Μ1919Α4Ε1των 0,30 in.

Ο κινητήρας του άρματος ήταν ένας βενζινοκινητήρας Continental AV-1790-5B V12, αερόψυκτος που απέδιδε 810 ίππους και έδινε στο άρμα μέγιστη ταχύτητα 48 χ.α.ω. σε ομαλό δρόμο.

Η σχεδίαση του άρματος ξεκίνησε τοποθετώντας τον πύργο του πειραματικού άρματος Τ42, στο σκάφος του ήδη υπάρχοντος Μ26 Pershing. Το νέο άρμα αν και χαρακτηρίστηκε ως προσωρινή λύση, ονομάστηκε Μ47 Patton και μεταξύ 1950-53, κατασκευάστηκαν 8.676 οχήματα.

Ο οδηγός βρίσκεται στα αριστερά του σκάφους και στα δεξιά του ένας πολυβολητής/χειριστής ασυρμάτου.

Τα υπόλοιπα 3 μέλη του πληρώματος αποτελούν το σύνηθες πλήρωμα ενός άρματος (αρχηγός, πυροβολητής, γεμιστής).

Ο αμερικανικός Στρατός μετέφερε σε κατάσταση εφεδρείας αυτό το τύπο άρματος μετά από λίγα μόλις χρόνια, αλλά αρκετά παραχωρήθηκαν σε χώρες μέλη του NATO.

Εκτός του ΕΣ το άρμα προμηθεύτηκαν οι: Τουρκία (523), Ιταλία (313), Ιράν (100), Ιορδανία (260), Ισπανία (375), Πακιστάν (300), Νότια Κορέα (300) και Σομαλία (120).

Στον ΕΣ το άρμα υπηρέτησε μέχρι τις αρχές του ’90, μάλιστα συμμετείχε σε άσκηση του ΕΣ στη Μακεδονία το 1992.

Άρχισε να αποσύρεται και να οδηγείται στα διαλυτήρια στο πλαίσιο της συνθήκης CFE (Συνθήκη Μείωσης Συμβατικών Όπλων στην Ευρώπη) μεταξύ του 1992-95 για να αντικατασταθεί από τα ολλανδικά LEO1V, τα οποία και αυτά αποσύρθηκαν μέχρι το 2004.