Al Jazeera: «Η έλλειψη διπλωματίας επιδεινώνει τη διαμάχη Ελλάδας-Τουρκίας για τα νησιά του Αιγαίου»

Σε άρθρο του στο Al Jazeera (σ.σ. έδρα του δικτύου το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους συμμάχους της Τουρκίας) ο Thomas O Falk αναφέρεται στα ελληνοτουρκικά, για τα οποία συμπεραίνει πως η κλιμάκωση της έντασης για τα νησιά του Αιγαίου, οφείλεται στην… έλλειψη διπλωματίας και χαρακτηρίζει το ζήτημα «πολύπλοκο» καθώς «αλληλοεπικαλύπτονται οι ελληνικές και τουρκικές διεκδικήσεις»!

Το άρθρο:

Η Ανατολική Μεσόγειος και τα νησιά του Αιγαίου, όπου αλληλοεπικαλύπτονται οι ελληνικές και τουρκικές διεκδικήσεις, βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο εν μέσω της τελευταίας διαμάχης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η πολυπλοκότητα του ζητήματος βάσει του διεθνούς δικαίου επιδεινώνεται τώρα περαιτέρω από την έλλειψη διπλωματίας.

Οι δύο σύμμαχοι του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να βρίσκονται σε διαμάχη για νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος. Συγκεκριμένα, η Τουρκία απορρίπτει αυτό που αποκαλεί «στρατιωτικοποίηση» ορισμένων νησιών από την Ελλάδα.

Ο Χασάν Γκόγκους, πρώην πρεσβευτής της Τουρκίας στην Ελλάδα και την Αυστρία, είπε στο Al Jazeera ότι η στάση της Τουρκίας είναι νόμιμη.

«Έχουμε αρκετές διαφωνίες με την Ελλάδα στο Αιγαίο, όπως το πλάτος των χωρικών υδάτων, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, η αποστρατιωτικοποίηση νησιών ή το μήκος του εναέριου χώρου. Ενώ όλα τα θέματα είναι αλληλένδετα, η Ελλάδα αναγνωρίζει μόνο την ύπαρξη της διαφοράς για την υφαλοκρηπίδα», είπε.

«Τα περισσότερα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος βρίσκονται σε κοντινή απόσταση από την τουρκική ενδοχώρα, όπως το Καστελόριζο ή η Κως. Τα νησιά αυτά δόθηκαν στην Ελλάδα [σύμφωνα με τη Συνθήκη Ειρήνης του Παρισιού του 1947] υπό τον όρο της αποστρατικοποίησης. Ωστόσο, η Ελλάδα παραβιάζει αυτή τη διάταξη», είπε ο Γκόγκους.

Εν τω μεταξύ, από την ελληνική οπτική γωνία, η Τουρκία προβάλλει ισχυρισμούς που δεν υποστηρίζονται ούτε από το status quo ούτε από το διεθνές δίκαιο.

«Η Ελλάδα θεωρεί το Αιγαίο ένα θεμελιώδες τμήμα της ελληνικής επικράτειας δεδομένων των χιλιάδων νησιών και Ελλήνων που ζουν εκεί», δήλωσε στο Al Jazeera ο Σωτήριος Ζαρταλούδης, αναπληρωτής καθηγητής συγκριτικής ευρωπαϊκής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ.

«Επιπλέον, το Αιγαίο Πέλαγος είναι για την Ελλάδα μεγάλης γεωπολιτικής και στρατηγικής σημασίας ως το νοτιοανατολικό σύνορο της Ευρώπης προς τα ανατολικά και τη Μέση Ανατολή μαζί με τη Μαύρη Θάλασσα», είπε.

Οι νομικές βάσεις βρίσκονται στις συνθήκες της Λωζάνης (1923), του Μοντρέ (1936) και του Παρισιού (1947), όπου οι συνθήκες που υπογράφηκαν στη Λωζάνη και το Παρίσι ρυθμίζουν ποιο νησί ανήκει σε ποια χώρα.

Ωστόσο, η συνθήκη του Μοντρέ προοριζόταν να αντικαταστήσει εν μέρει τη συνθήκη της Λωζάνης και η Τουρκία βασικά αντλούσε τις αξιώσεις της από την τελευταία.

Ως εκ τούτου, η ερμηνεία της Άγκυρας δημιουργεί μια περίπλοκη κατάσταση σχετικά με τα κυριαρχικά δικαιώματα στο Ανατολικό Αιγαίο, δήλωσε στο Al Jazeera ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, καθηγητής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.

«Το καθεστώς των νησιών του Αιγαίου σχετικά με την «αποστρατικοποίησή» τους είναι ένα σύνθετο νομικό ζήτημα και οι δύο πλευρές έχουν πολύ διαφορετικές ερμηνείες σχετικά με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτές τις συνθήκες. Δεδομένου του σημερινού κλίματος δυσπιστίας, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς θα μπορούσε να πετύχει μια διμερής διαπραγμάτευση για την εξεύρεση κοινού εδάφους», είπε.

Στο χείλος της ένοπλης σύγκρουσης

Πριν από δύο χρόνια, οι πλευρές έφτασαν στα πρόθυρα στρατιωτικής σύγκρουσης καθώς αυξήθηκαν οι εντάσεις σχετικά με τους ενεργειακούς πόρους στην ανατολική Μεσόγειο. Έκτοτε, ακόμη και η διπλωματική προσέγγιση φαινόταν πιθανή.

Ωστόσο, η ρητορική της Άγκυρας άλλαξε άρδην μετά την επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη στις Ηνωμένες Πολιτείες τον περασμένο μήνα όπου κάλεσε την Ουάσιγκτον να επανεξετάσει τις πωλήσεις όπλων στην Τουρκία.

Μια προσβολή, κατά την άποψη του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Ο Τούρκος ηγέτης ανακοίνωσε ότι δεν θα συναντήσει ξανά την ελληνική πλευρά μέχρι να βρεθεί μπροστά του ένας «τίμιος πολιτικός».

Έκτοτε, η διαμάχη έχει ξεσπάσει, συμπεριλαμβανομένου ενός τουρκικού στρατιωτικού ελιγμού μεγάλης κλίμακας, στον οποίο παρευρέθηκε ο Ερντογάν. Μάλιστα, η εμφάνισή του έγινε παγκόσμιο πρωτοσέλιδο όταν απείλησε έμμεσα με πόλεμο.

Ο Ερντογάν όχι μόνο προειδοποίησε την Ελλάδα για «καταστροφικές συνέπειες», αλλά προέτρεψε τον γείτονά του «να αποφύγει όνειρα, δηλώσεις και πράξεις για τις οποίες θα μετανιώσει».

«Δεν αστειεύομαι», είπε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Παρά τη ρητορική από την Άγκυρα, η Ελλάδα, μέχρι στιγμής, δεν έχει σταματήσει ακόμη τις διπλωματικές προσπάθειες.

«Αν και ο γενικός λόγος των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα παραμένει πολύ εχθρικός προς την Τουρκία, η απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν σχετικά σιωπηλή», είπε ο Παπαδημητρίου.

Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας τόνισε στη Σύνοδο Κορυφής των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης την περασμένη εβδομάδα ότι η Ελλάδα δεν θα συμβάλει στην κλιμάκωση συμμετέχοντας σε «υβριστικές δηλώσεις, παράνομες και ακατάλληλες απαιτήσεις και κατηγορίες».

Ταυτόχρονα, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών δημοσίευσε 16 χάρτες που είχαν σκοπό να τεκμηριώσουν την «έκταση του τουρκικού ρεβιζιονισμού», με σκοπό να απεικονίσουν τις τουρκικές εδαφικές διεκδικήσεις από το 1923 μέχρι σήμερα.

«Οι Έλληνες κυβερνητικοί αξιωματούχοι συνεχίζουν να κατηγορούν την Τουρκία ότι υποφέρει από «παραισθήσεις ιμπεριαλιστικού μεγαλείου»», είπε ο Παπαδημητρίου.

«Ο Μητσοτάκης, όταν ρωτήθηκε αν θα συναντηθεί ξανά με τον Πρόεδρο Ερντογάν, απάντησε: «Φυσικά και θα το έκανα». Το χάσμα μεταξύ των δύο χωρών παραμένει τεράστιο», είπε.

Ωστόσο, δεδομένης της ρητορικής του Ερντογάν, η Αθήνα θα είναι ακόμη λιγότερο διατεθειμένη να αποστρατικοποιήσει τα νησιά.

«Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία/εξοπλισμός στα νησιά υπάρχει για λόγους εκπαίδευσης και αποτροπής/άμυνας. Η Ελλάδα υποστηρίζει επίσης ότι οποιαδήποτε στρατιωτική παρουσία στα ελληνικά νησιά δεν στοχεύει προς/κατά της Τουρκίας εκτός εάν η Τουρκία επιτεθεί στην Ελλάδα», είπε ο Ζαρταλούδης.

Η Ελλάδα θεωρεί ότι η στρατιωτική παρουσία της είναι δικαίωμά της στην αυτοάμυνα, παραπέμποντας στα πολυάριθμα αποβατικά σκάφη στη δυτική ακτή της Τουρκίας και τις τακτικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τουρκικά μαχητικά.

«Οι ελληνικές κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι ανησυχούν για τη βαριά στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας κοντά στα ελληνικά σύνορα και στα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο Πέλαγος, για τα οποία η Ελλάδα υποστηρίζει ότι είναι εκστρατευτική δύναμη σε επιφυλακή. Ένας συμβιβασμός θα μπορούσε να είναι μια αμοιβαία αποδεκτή αποκλιμάκωση – απίθανο κατά τη γνώμη μου», είπε ο Ζαρταλούδης.