Για ποιο λόγο οι Χούθι της Υεμένης είναι χειρότερη απειλή για την παγκόσμια τάξη από τη Χαμάς

Ένα εκτενές ρεπορτάζ του Aljazeera αναφέρει ότι οι Χούθι της Υεμένης, η σκληροπυρηνική ομάδα που έκανε την εμφάνισή της αρκετά έντονα στον εν εξελίξει πόλεμο στο Ισραήλ, μπορεί να είναι χειρότερη απειλή για την παγκόσμια τάξη από τη Χαμάς.

Ο Ζόραν Κούσοβατς, αναλύει όλους εκείνους τους λόγους για τους οποίους η παγκόσμια τάξη μπορεί να μπει σε μπελάδες αν δεν η διεθνής κοινότητα «προσέξει» τους Χούτι και τις κινήσεις τους.

Αναλυτικά

Ο πόλεμος στη Γάζα δεν αποτελεί σημαντική απειλή για την παγκόσμια ειρήνη και τη διεθνή ασφάλεια, όσο ψυχρό και κυνικό αν ακούγεται, ωστόσο δεν παύει να είναι αλήθεια, αναφέρει ξεκινώντας την ανάλυσή του ο Κούσοβατς, σημειώνοντας όμως πως υπάρχει ένα τμήμα έκτος της περιοχής σύγκρουσης που μπορεί να το κάνει σημαντικό για τις τσέπες του κόσμου.

«Σε επίπεδο ασφάλειας, παρά την ένταση, τη σκληρότητα και τον αριθμό των θυμάτων αμάχων, ο πόλεμος στη Γάζα αφορά σε μία «κλειστή» περιφερειακή υπόθεση με μόνο δύο μέρη να πολεμούν σοβαρά, κυρίως στη Λωρίδα της Γάζας. Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η Δυτική Όχθη γίνεται ολοένα και περισσότερο πεδίο μάχης, αλλά εξακολουθεί να είναι ένα βήμα κάτω από την πλήρη κλιμάκωση.

Χώρες που συνορεύουν με το Ισραήλ και το παλαιστινιακό έδαφος: Λίβανος, Συρία, Ιορδανία και Αίγυπτος, εξισορροπούν τη ρητορική τους για να δείξουν ότι υποστηρίζουν τους Παλαιστίνιους και τον σκοπό τους, αλλά σκοπεύουν να μείνουν μακριά από τη σύγκρουση.

Τούτου λεχθέντος, η Χεζμπολάχ του Λιβάνου φιλομαχεί με το Ισραήλ σε προσεκτικά σταθμισμένη και περιορισμένη κλίμακα, όπως και πολλές κατά πολύ μικρότερες ομάδες στη Συρία, αλλά όλες επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση και απροθυμία να επιτρέψουν στις μάχες στη Γάζα να ξεσπάσουν σε έναν ευρύτερο περιφερειακό πόλεμο. Η Ιορδανία και η Αίγυπτος μένουν στη θέση τους και θα χρειαζόταν μια πολύ μεγάλη κλιμάκωση για να παρασυρθούν σε κάθε είδους ένοπλη δράση.

Πιο μακρινές δυνάμεις που έχουν συμφέροντα και επιρροή στην περιοχή, από τη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία μέχρι το Ιράν και τις Ηνωμένες Πολιτείες και μια διχασμένη Ευρώπη, κινούνται επίσης προσεκτικά, απρόθυμες να επεκτείνουν τις μάχες είτε σε ένταση, είτε σε έκταση.

Σε οικονομικό επίπεδο, ο ίδιος ο πόλεμος στη Γάζα δεν επηρεάζει την παγκόσμια οικονομία. Οι βομβαρδισμοί, η αδιάκριτη στόχευση άοπλων πολιτών και πολιτικών υποδομών, ο ανθρώπινος πόνος, η δυστυχία, ο εκτοπισμός, η πείνα και οι ασθένειες προκαλούν διεθνή συμπόνια, αλλά, ακόμη κι αν επιδεινωθεί, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι μάχες θα παραμείνουν περιορισμένες στη Γάζα, επειδή οι δουλειές θα συνεχίσουν ως συνήθως αλλού-κάπου αλλού.

Μικρό αλλά αποφασιστικό

Αυτή η επισφαλής άτυπη ισορροπία συμφερόντων μπορεί να διαταραχθεί από τις ενέργειες μιας μικρής αλλά αποφασιστικής ομάδας: των Χούθι της Υεμένης που θέτουν σε κίνδυνο τη ναυτιλία μέσω του στρατηγικού Μπαμπ ελ-Μαντέμπ μεταξύ της Ερυθράς Θάλασσας και του Ινδικού Ωκεανού – ένα στενό πέρασμα που είναι το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο σημείο πνιγμού για αποστολές πετρελαίου μετά τα στενά του Ορμούζ και της Μαλάκα. Πάνω από έξι εκατομμύρια βαρέλια περνούν από αυτό καθημερινά, κυρίως στο δρόμο τους προς την Ευρώπη.

Για ένα μέσο πλοίο που ταξιδεύει με 30 χλμ/ώρα, η διέλευση από το Μπαμπ ελ-Μαντέμπ και το Σουέζ χρειάζεται εννέα ημέρες λιγότερες από το να ταξιδέψει στην Αφρική. Είναι επίσης φθηνότερο: Οι ειδικοί στη ναυτιλία εκτιμούν ότι η συντομότερη διαδρομή εξοικονομεί τουλάχιστον 15% εκατό στις μεταφορές.

Υπάρχουν όμως έμμεσες δαπάνες: οι επιθέσεις στη θαλάσσια κυκλοφορία αυξάνουν τα ποσοστά ασφάλισης, τις αποζημιώσεις κινδύνου για τα πληρώματα και άλλα κόστη.

Εβδομάδα στη Μέση Ανατολή

Έτσι, ενώ ο πόλεμος στη Γάζα δεν κοστίζει τίποτα στους πολίτες ουδέτερων χωρών, η στάση των Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσε να εκτινάξει τις τιμές στα ύψη, πρώτα του πετρελαίου, κι εν συνεχεία όλων των άλλων.

Μπορούν να σταματήσουν οι επιθέσεις των Χούθι;

Το πρώτο βήμα είναι πάντα η διπλωματία, αλλά σχεδόν καμία δύναμη δεν αναγνωρίζει τους Χούθι ή συνομιλεί μαζί τους, πόσο μάλλον δεν έχει καμία επιρροή. Η μόνη εξαίρεση είναι το Ιράν, το οποίο υποστηρίζει κατ’ αρχήν τους Χούθι, αλλά δεν τους ελέγχει. Κανείς δεν γνωρίζει τις τρέχουσες σχέσεις τους, αλλά εάν το Ιράν δεν θέλει πράγματι να κλιμακωθεί η σύγκρουση, τότε οι Χούθι μπορεί να ενεργούν ενάντια στις καλύτερες συμβουλές του. Έτσι, ακόμη και το Ιράν μπορεί να μην είναι σε θέση να κάνει πολλά.

Οι κυρώσεις δεν θα λειτουργούσαν, καθώς διάφορες κυρώσεις που επιβλήθηκαν στην Υεμένη απέτυχαν να σταματήσουν τις μάχες εκεί την τελευταία δεκαετία περίπου.

Οι επιθέσεις στη διεθνή ναυτιλία που κλιμακώθηκαν με την απαγωγή του Galaxy Leader τον Νοέμβριο και στη συνέχεια κατέληξαν σε επιθέσεις με ρουκέτες και drone εναντίον εμπορικών φορτηγών πλοίων και βαριά οπλισμένων ναυτικών πλοίων πολλών χωρών δεν είναι κάτι νέο για τους Χούθι.

Έχουν ιστορικό επιθέσεων σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Κατά τη διάρκεια της σύγκρουσής τους με έναν αραβικό συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας, τον Ιανουάριο του 2017, επιτέθηκαν στη φρεγάτα Al Madinah χρησιμοποιώντας τρία τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα εκρηκτικά σκάφη, αναγκάζοντας το Βασιλικό Ναυτικό της Σαουδικής Αραβίας να αποσυρθεί από τα ύδατα της Υεμένης.

Ενθαρρυμένοι από την επιτυχία τους, τον Μάιο και τον Ιούλιο του 2018, επιτέθηκαν σε δύο τεράστια σαουδαραβικά πετρελαιοφόρα με πυραύλους κρουζ (ιρανικής κατασκευής), παρόμοιους με αυτούς που χρησιμοποιήθηκαν σε πρόσφατες επιθέσεις. Την ίδια περίοδο επιτέθηκαν και πλοία υπό ουδέτερη σημαία. Για να περιπλέξει περαιτέρω τα πράγματα, το 2021, το Ιράν και το Ισραήλ συμμετείχαν σε μια αδήλωτη ναυτική σύγκρουση στην Ερυθρά Θάλασσα παράλληλα με τις ακτές της Υεμένης.

Μετά την κατάληψη του Galaxy Leader, οι ΗΠΑ αναφέρθηκαν ότι εξετάζουν το ενδεχόμενο να χαρακτηρίσουν το Ansar Allah, το επίσημο όνομα του κινήματος των Χούθι, ως μια «τρομοκρατική ομάδα» για συμμετοχή σε «πειρατεία ενός πλοίου σε διεθνή ύδατα». Ωστόσο, οι ΗΠΑ προχώρησαν προσεκτικά, φέρεται να διαβουλεύονται με άλλες χώρες και να αποφάσισαν να μην κάνουν (ακόμα) επίσημο τον χαρακτηρισμό. Δεν υπήρξαν αναφορές για συνομιλίες με την Τεχεράνη, αλλά δεν μπορούν να αποκλειστούν, καθώς η Ουάσιγκτον σίγουρα δεν ήθελε να διακινδυνεύσει να ωθήσει τον μεγάλο αδερφό των Χούθι ή τους αντιπροσώπους της, όπως η Χεζμπολάχ σε έναν πλήρη πόλεμο γύρω από τη Γάζα.

Ωστόσο, μετά τις τελευταίες πυραυλικές επιθέσεις εναντίον εμπορικών πλοίων, η Ουάσιγκτον φέρεται να προσπαθεί να συγκροτήσει έναν συνασπισμό 12 εθνών για να αντιμετωπίσει την απειλή των Χούθι για τη ναυτιλία.

Πολεμικά πλοία από ναυτικά τουλάχιστον τεσσάρων εθνών: ΗΠΑ, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ισραήλ δραστηριοποιούνται ήδη στην Ερυθρά Θάλασσα και ορισμένα έχουν αποτρέψει επιτυχώς επιθέσεις εναντίον τους και εναντίον χερσαίων στόχων στο Ισραήλ.

Με έναν συνασπισμό, ο αριθμός των πολεμικών πλοίων θα αυξανόταν και θα μπορούσαν να επιτεθούν σε στόχους εντός της Υεμένης, όπως θέσεις εκτόξευσης, εγκαταστάσεις διοίκησης και χώρους αποθήκευσης πυραύλων.

Εκτός από τα πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα, οι Χούθι συνέχισαν να στοχεύουν το Ισραήλ, απτόητοι από την έλλειψη απτών αποτελεσμάτων. Το Ισραήλ αναχαίτισε έναν αριθμό πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς, μερικούς από επίγειες αντιπυραυλικές άμυνες, άλλους πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα νότια του Εϊλάτ από ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση, χρησιμοποιήθηκε το πιο σύγχρονο αεροπλάνο του Ισραήλ, το F-35.

Έχοντας πλήρη επίγνωση της δημιουργίας του συνασπισμού, οι Χούιθι θέλουν να τον αποτρέψουν από το να γίνει ενεργός και λειτουργικός. Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο Μοχάμεντ αλ Μπουχάιτι, μέλος του πολιτικού γραφείου των Χούθι, προειδοποίησε τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ότι εάν ενταχθούν σε έναν τέτοιο συνασπισμό, οι Χούθι θα στοχοποιήσουν τις εξέδρες πετρελαίου και τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης τους. Η απειλή είναι ρεαλιστική, οι πετρελαϊκές υποδομές και των δύο χωρών βρίσκονται πολύ εντός εμβέλειας των πυραύλων Χούθι.

Οποιαδήποτε μεγάλη επίθεση σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στην Αραβική Χερσόνησο θα ήταν ξεκάθαρη κλιμάκωση και μάλιστα παγκόσμια, καθώς θα ανέβαζε τις τιμές του πετρελαίου και θα αύξανε τα ποσοστά ασφάλισης για τα διεθνή δεξαμενόπλοια που φορτώνουν κατά μήκος των ακτών της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ.

Θα ήταν παράδοξο και κυνικό αν η σύγκρουση με τόσα δεινά και καταστροφές που δεν κατάφερε να συγκινήσει τον κόσμο κλιμακωθεί μέσω επιθέσεων σε ουδέτερα πλοία».