Διπλάσια η χρήση παράνομων ουσιών στα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια σύμφωνα με έρευνα

Ενθαρυντικές είναι οι διαπιστώσεις του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών & Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ) για τη χρήση ναρκωτικών ουσιών από παιδιά και εφήβους στην Ελλάδα.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών (26/6), το ΕΠΙΨΥ δίνει στοιχεία από την πιο πρόσφατη «Πανελλήνια έρευνα στο σχολικό πληθυσμό για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συμπεριφορές» σύμφωνα με την οποία η συντριπτική πλειονότητα των έφηβων-μαθητών στην Ελλάδα δεν έχει κάνει ποτέ χρήση ουσιών.

Αν και κυρίαρχη ψυχοδραστική ουσία είναι η ινδική κάνναβη μεταξύ των μαθητών, με τα ποσοστά χρήσης της να αυξάνουν σημαντικά από τη μια τάξη του Λυκείου στην άλλη, προβληματίζει τους ειδικούς και η χρήση εισπνεόμενων ουσιών. Πάντως, τα ποσοστά χρήσης ινδικής κάνναβης στους 16χρονους στην Ελλάδα είναι χαμηλότερα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Γενικά η χρήση ουσιών είναι υψηλότερη μεταξύ των μαθητών με χαμηλό και με υψηλό οικονομικό επίπεδο, με σημαντικές διαφορές μεταξύ κοριτσιών και αγοριών.

Η πανελλήνια έρευνα του ΕΠΙΨΥ πραγματοποιήθηκε σε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 17.733 μαθητών Λυκείου, ηλικίας 16-18 ετών, από 351 Ενιαία Λύκεια και ΕΠΑΛ με έμφαση στον εντοπισμό εφήβων που έχουν κάνει χρήση ουσιών. Ωστόσο, από τα στοιχεία προκύπτει ότι το 84% των έφηβων-μαθητών στην Ελλάδα δεν έχουν κάνει ποτέ χρήση κάποιας παράνομης ουσίας.

Η ερευνητική ομάδα του ΕΠΙΨΥ θεωρεί ότι το εύρημα αυτό θα πρέπει να αναδειχθεί και να διαδοθεί στην σχολική κοινότητα καθώς μπορεί να βοηθήσει στη διαμόρφωση μιας αντίληψης στους μαθητές σύμφωνα με τη οποία «κανονική» θεωρείται η μη-χρήση, κι όχι η χρήση ουσιών!

Κυρίαρχη η ινδική κάνναβη

Μεταξύ όσων μαθητών έχουν κάνει χρήση παράνομης ουσίας, δηλαδή έναν στους 6 μαθητές Λυκείου, το 15% αυτών έχει κάνει χρήση κάνναβης. Ένας στους 10 (10%) μαθητές του Λυκείου έχει κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον 3 φορές σε όλη του τη ζωή. Ένας στους 23 (4,3%) έχει κάνει το ίδιο πολύ πρόσφατα, δηλαδή κατά τη διάρκεια των 30 τελευταίων ημερών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που βρίσκονται στην ιστοσελίδα του ΕΠΙΨΥ, ένας στους 3 μαθητές που έχει κάνει χρήση κάνναβης κατά τη διάρκεια των 12 τελευταίων μηνών διατρέχει -βάσει ειδικής κλίμακας- αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης προβλημάτων από τη χρήση της ουσίας. Αναγάγοντας το παραπάνω στο μαθητικό πληθυσμό της χώρας, η υψηλού κινδύνου χρήση κάνναβης αφορά τουλάχιστον 13.000 μαθητές Λυκείου (ως επί το πλείστον αγόρια), για τους οποίους θα πρέπει να εφαρμοστούν ειδικά προγράμματα πρόληψης.

Ποσοστό 5% των μαθητών Λυκείου έχουν κάνει χρήση κάποιας ουσίας εκτός κάνναβης. Ωστόσο, εκτός των παράνομων ουσιών, ένας στους 8 (13%) αναφέρει χρήση κάποιας εισπνεόμενης ουσίας (π.χ., βενζίνη, κόλλες, καθαριστικά, διαλυτικά, κλπ.) έστω και μια φορά σε όλη του τη ζωή -το 5% πολύ πρόσφατα. Το τελευταίο αποτελεί υπενθύμιση για το γεγονός ότι ο πειραματισμός με τις ψυχότροπες ουσίες εκτείνεται για τους εφήβους και σε προϊόντα τα οποία βρίσκονται νόμιμα στο εμπόριο και στα οποία οι έφηβοι έχουν εύκολη πρόσβαση.

Τα ποσοστά χρήσης αυξάνονται από τάξη σε τάξη

Τα ποσοστά της πολύ πρόσφατης χρήσης κάνναβης είναι σημαντικά υψηλότερα στη Β’ Λυκείου (8%), συγκριτικά με την Α’ Λυκείου (5%) και, ακολούθως, ακόμα υψηλότερα στη Γ’ Λυκείου (11%), ενδεικτικό της σημαντικής αύξησης του αριθμού των μαθητών που ξεκινούν τη χρήση κάνναβης από τη μία τάξη στην άλλη και συνεπώς της ανάγκης για εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης που θα αναπτύσσονται σε όλες τις τάξεις του Λυκείου, συμπεριλαμβανομένης της Γ’ Λυκείου.

Σε ό,τι αφορά ειδικά την ευαίσθητη ηλικία των 16, την τελευταία 8ετία δεν έχουν αυξηθεί τα ποσοστά της χρήσης (έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή) των παράνομων ουσιών -συμπεριλαμβανομένης της κάνναβης αλλά και οποιασδήποτε άλλης παράνομης ουσίας ξεχωριστά. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την επανάληψη της χρήσης κάνναβης (3 και περισσότερες φορές κατά τους τελευταίους 12 μήνες), το ποσοστό των 16χρονων που αναφέρουν χρήση σε αυτήν την συχνότητα, αν και χαμηλό, παρουσιάζεται σήμερα αυξημένο (5%), συγκριτικά με πριν από μία 8ετία (3%). Αυτό, σε συνδυασμό με το ότι αυξάνεται διαχρονικά το ποσοστό των 16χρονων που θεωρούν «εύκολη» την πρόσβαση- και «ακίνδυνη» τη χρήση κάνναβης, αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για αύξηση τα επόμενα χρόνια της μερίδας εκείνης των νεαρών ενηλίκων στη χώρα μας που θα αντιμετωπίζουν προβλήματα από τη χρήση κάνναβης.

Διπλάσια η χρήση ουσιών στα αγόρια

H χρήση ουσιών αναφέρεται σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά (σε πολλές περιπτώσεις, διπλάσια) στα αγόρια, συγκριτικά με τα κορίτσια. Επίσης η δοκιμή, η περιστασιακή και η συστηματική χρήση της κάνναβης θεωρείται «ακίνδυνη» από σημαντικά υψηλότερα ποσοστά αγοριών απ’ ότι κοριτσιών.

Οι μαθητές του Λυκείου που κάνουν χρήση κάνναβης είναι σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από οικογένειες είτε με αναλογικά «υψηλό» είτε αναλογικά «χαμηλό» οικονομικό επίπεδο (συγκριτικά με εκείνους από οικογένειες «μέσου» οικονομικού επιπέδου) -ενδεικτικό του ότι κάποιοι από τους παράγοντες οι οποίοι αυξάνουν την πιθανότητα χρήσης ουσιών στους εφήβους έχουν να κάνουν με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας.