Σεξουαλική παρενόχληση παιδιών στο διαδίκτυο: Οδηγίες πρόληψης και προστασίας που πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς

Η σεξουαλική παρενόχληση των παιδιών στο διαδίκτυο είναι μια νέα πραγματικότητα που μας απασχολεί όλους έντονα, αλλά περισσότερο τους γονείς, καθώς αφορά απόλυτα την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών και των εφήβων.

Στις μέρες μας, η έντονη χρήση του διαδικτύου δημιουργεί νέες συνθήκες για την εκδήλωση κακοποιητικών συμπεριφορών, μεταξύ άλλων και η σεξουαλική παρενόχληση. Το διαδίκτυο προσφέρεται ως ένα πιο ασφαλές πεδίο για τον δράστη, καθώς η έλλειψη άμεσης επαφής με το θύμα και η ανωνυμία διευκολύνει σε πολλές περιπτώσεις την προσέγγιση του θύματος και τη σεξουαλική παρενόχληση του με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

Ενημέρωση και συμβουλές από την ψυχολόγο-ψυχοθεραπεύτρια, δρ. Βάνα Παπακίτσου.

Μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης στο διαδίκτυο

Η σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο συμβαίνει συχνά με τη μορφή της λεκτικής σεξουαλικής παρενόχλησης, η οποία περιλαμβάνει προσβλητικά σεξουαλικά μηνύματα, τα οποία είναι συστηματικά από έναν παρενοχλητή προς ένα θύμα. Επίσης με τη χρήση φωτογραφικού υλικού, βίντεο ερωτικού περιεχομένου και πορνογραφικού υλικού.

Πιο συγκεκριμένα οι μορφές της σεξουαλικής παρενόχλησης είναι:

• Η εσκεμμένη αποστολή ερωτικών εικόνων, βίντεο ή πορνογραφικού υλικού
• Προσωπικές φωτογραφίες και βίντεο που δημοσιεύονται σε ιστοσελίδες συχνά εν αγνοία του θύματος ή και μέσω απειλών
• Αποστολή μηνυμάτων μέσω social media που καλούν το θύμα να μοιραστεί προσωπικές στιγμές, γυμνές φωτογραφίες ή να συνευρεθεί σεξουαλικά με τον δράστη κλπ.
• Απειλές για βιασμό
• Κυκλοφορία επεξεργασμένων φωτογραφιών παιδιών να υφίστανται βία
• Δημοσίευση στο διαδίκτυο της διεύθυνσης ή άλλων προσωπικών στοιχείων των παιδιών με την πληροφορία ότι ενδιαφέρονται για σεξουαλικές συνευρέσεις

Σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο: Συχνότητα του φαινομένου

Οι έφηβοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο καθημερινά και σχεδόν όλοι έχουν κινητό τηλέφωνο. Ο αριθμός των εφήβων που έχουν δηλώσει ότι έχουν υπάρξει θύματα εκφοβισμού και σεξουαλικών επιθέσεων στο διαδίκτυο έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Τα κορίτσια είναι συχνότερα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός διαδικτύου.

Δεδομένα ερευνών αναφέρουν ότι η σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο σχετίζεται με υψηλότερο επίπεδο καταθλιπτικών συμπτωμάτων στα κορίτσια. Επίσης, συσχετίστηκε θετικά με τα συμπτώματα ψυχικής ασθένειας για τα κορίτσια αλλά δεν ήταν σημαντική για τα αγόρια (Stahl, 2020).

Οι δράστες της σεξουαλικής παρενόχλησης στο διαδίκτυο

Το διαδίκτυο είναι ένας ασφαλής χώρος για τους δράστες καθώς πολλές φορές είναι δύσκολο να εντοπιστεί η διεύθυνση IP των σεξουαλικών δραστών. Επίσης, οι δράστες μπορούν να χρησιμοποιούν κρυπτογραφημένα στοιχεία.

Μεγάλο ποσοστό των δραστών των σεξουαλικών αδικημάτων χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του θύματος για να αποκτήσουν πληροφορίες για το σπίτι και το σχολείο, τις δραστηριότητές του και τις συνήθειες του.

Συνέπειες σεξουαλικής παρενόχλησης στο θύμα

Οι συνέπειες της σεξουαλικής παρενόχλησης στο διαδίκτυο είναι παρόμοιες και εξίσου σημαντικές για το άτομο, όπως και με αυτές της παρενόχλησης στο φυσικό κόσμο.

Πιο συγκεκριμένα το άτομο μπορεί να παρουσιάσει κάποιες από τις παρακάτω συμπεριφορές ή και συνδυασμό αυτών:

• Άγχος, φόβο, ανασφάλεια, κατάθλιψη
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)
• Θυμός
• Απομόνωση, κοινωνική απόσυρση
• Συναισθηματική εξάντληση
• Κρίσεις πανικού
• Ανεξέλεγκτο κλάμα ή εκρήξεις θυμού
• Αδυναμία ελέγχου της ζωής τους – διαδικτυακά και μη
• Πλήττεται η αξιοπρέπεια των θυμάτων και επηρεάζεται η αυτοπεποίθησή τους
• Έχει αρνητικό αντίκτυπο στη σωματική και τη συναισθηματική τους κατάσταση

Οδηγίες προς τους γονείς για τη σεξουαλική παρενόχληση στο διαδίκτυο

• Πρέπει να έχετε πρόσβαση στο διαδίκτυο στο σπίτι, ώστε να μπορείτε να ελέγχετε τις ηλεκτρονικές δραστηριότητες του παιδιού.
• Επικοινωνήστε με το παιδί, μιλήστε του για το διαδίκτυο και τους κινδύνους, ρωτήστε το ποιες ιστοσελίδες επισκέπτεται και μάθετε για τα ενδιαφέροντά του, χωρίς όμως να απαγορεύετε τη χρήση του.
• Είναι καλό ο υπολογιστής να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο εντός σπιτιού, ώστε το παιδί να μην απομονώνεται.
• Μιλήστε στα παιδιά σας, κερδίστε την εμπιστοσύνη τους. Πρέπει να ξέρουν ότι μπορούν να σας πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται και ότι θα τα βοηθήσετε οποιοδήποτε πρόβλημα και αν έχουν.
• Αναφερθείτε σε συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους άλλους ενήλικες, αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους, αλλά και σε όσες είναι μη αποδεκτές και απαγορευτικές από άλλους ενήλικες προς τα παιδιά.