Τι είναι η αιγιαλίτιδα ζώνη που βρέθηκε στο επίκεντρο;

Η αιγιαλίτιδα ζώνη (γνωστή και ως χωρικά ύδατα) αφορά την θαλάσσια ζώνη που εκτείνεται μέχρι και τα 12 ναυτικά μίλια από την ακτογραμμή των ηπειρωτικών και νησιώτικων χώρων, στην οποία το παράκτιο κράτος έχει πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα και δικαιοδοσία.

Το 1936 η Ελλάδα καθόρισε το εύρος των χωρικών της υδάτων στα έξι ναυτικά μίλια από τις ακτές. Σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνών Σχέσεων, Αντώνη Στυλιανού, ο λόγος που η Ελλάδα καθόρισε τότε τα χωρικά της ύδατα στα έξι ναυτικά μίλια οφειλόταν στο γεγονός ότι την εποχή εκείνη δεν υπήρχε επ’ ακριβώς καθορισμένο το εύρος των χωρικών υδάτων.

Μετά το 1982 υπογράφηκε η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και καθορίστηκε ότι το εύρος των χωρικών υδάτων εκτείνεται μέχρι και τα 12 ναυτικά μίλια. Επίσης καθορίστηκε ότι τα χωρικά ύδατα και το εύρος τους αποτελούν κανόνα του εθιμικού Διεθνούς Δικαίου.

Ως εκ τούτου, σημειώνει ο κ. Στυλιανού, δεσμεύει και τα μη συμβαλλόμενα μέρη στη σύμβαση (βλ. Τουρκία). Η Ελλάδα υπέγραψε τη σύμβαση το 1982 και την επικύρωσε το 1995 δηλώνοντας ότι επιφυλάσσει το δικαίωμα στο μέλλον για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.

Το καλοκαίρι του 1995, ανέφερε ο κ. Στυλιανού, η Τουρκική Εθνοσυνέλευσή υιοθέτησε ψήφισμα με το οποίο έλεγε ότι η επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδος στο Αιγαίο από τα έξι ναυτικά μιλιά στα δώδεκα αποτελεί casus belli (αιτία πολέμου).

Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι στην αιγιαλίτιδα ζώνη ή χωρικά ύδατα το παράκτιο κράτος έχει απόλυτη κυριαρχία και δικαιοδοσία. Εφαρμόζονται δηλαδή οι νόμοι του παράκτιου κράτους όπως εφαρμόζονται στην εδαφική του επικράτεια (ξηρά).

Τι είναι η ΑΟΖ;

Η επόμενη θαλάσσια ζώνη είναι ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) η οποία επεκτείνεται σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας μέχρι και τα 200 ναυτικά μίλια.

Στην ΑΟΖ το παράκτιο κράτος έχει αποκλειστικό δικαίωμα για την οικονομική εκμετάλλευση των ζώντων και μη ζώντων οργανισμών.

Η ΑΟΖ του κράτους ανακηρύσσεται μονομερώς και οριοθετείται ξεχωριστά με τα παράκτια κράτη που επηρεάζονται.

Στην Μεσόγειο όπως και σε άλλες περιοχές του πλανήτη όπου δεν υπάρχουν οι αποστάσεις των 200 ναυτικών μιλίων τα κράτη συμφωνούν μεταξύ τους για την οριοθέτηση των ΑΟΖ τους συνήθως στη βάση της μέσης γραμμής.

Η Τουρκία και η Ελλάδα σε αντίθεση με την Κυπριακή Δημοκρατία δεν έχουν ανακηρύξει ούτε έχουν οριοθετήσει ΑΟΖ.

Στην ΑΟΖ το μόνο απόλυτα κυριαρχικό δικαίωμα είναι η εκμετάλλευση των ζώντων (αλιεία) και μη ζώντων φυσικών πόρων (φυσικό αέριο, πετρέλαιο).

Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη αποτελεί μέρος των διεθνών υδάτων και υπάρχει το δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας.

Τι είναι υφαλοκρηπίδα;

Η υφαλοκρηπίδα σύμφωνα με τον κ. Στυλιανού έχει δυο ορισμούς. Έναν νομικό και ένα γωολογικό.

Ο γωολογικός ορισμός τη υφαλοκρηπίδας είναι ότι αποτελεί την φυσική προέκταση της στεριάς στην θάλασσα.

Ο νομικός ορισμός, αναφέρει ότι η υφαλοκρηπίδα εκτείνεται μέχρι και τα 200 ναυτικά μίλια όπως και στην ΑΟΖ. Στην υφαλοκρηπίδα το παράκτιο έχει δικαίωμα εκμετάλλευσης των μη ζώντων οργανισμών (υδρογονανθράκων).

Η Τουρκία, όπως υπογραμμίζει, ο κ. Στυλιανού, δεν αναγνωρίζει ότι τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα κάτι που δεν συνάδει με το Δίκαιο της Θάλασσας.

Τι είναι ο Εθνικός εναέριος χώρος;

Ο εθνικός εναέριος χώρος είναι ο χώρος πάνω από την επικράτεια του κράτους και πάνω από τα χωρικά του ύδατα μέχρι τα δώδεκα μίλια. Το κράτος έχει αποκλειστική δικαιοδοσία και ευθύνη στον εναέριο χώρο. Εντός του εναέριου χώρου απαγορεύονται οι υπερπτήσεις χωρίς την άδεια του κράτος.

Τι είναι το FIR;

Το FIR είναι ο χώρος ελέγχου πτήσεων όπου δεν πρέπει να αμφισβητείται καθότι έχει καθοριστεί διεθνώς στη βάση της σύμβασης του Σικάγο για την διεθνή αεροπλοΐα.

Η Κύπρος, σύμφωνα με τον κ. Στυλιανού έχει ένα από τα μεγαλύτερα FIR σε σχέση με το μέγεθος της και καθορίστηκε το 1958 επί Αγγλοκρατίας.

Το FIR της Κύπρου φτάνει μέχρι τα παράλια της Συρίας, του Λιβάνου και της Αιγύπτου και αποτελεί χώρο ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας.

Για την είσοδο στο FIR χρειάζεται η υποβολή σχεδίου πτήσεως προς τις κυπριακές Αρχές όπου πρέπει να εγκριθεί από την Λευκωσία