Οι υπόγειες στοές της Γάζας: Το στρατηγικό όπλο της Χαμάς (φωτό)

Στην Μέση Ανατολή, αλλά και στα διεθνή μέσα ενημέρωσης είναι γνωστό με τον ευφημισμό «το Μετρό». Για τους κατοίκους της Γάζας όμως, αλλά και για τους Ισραηλινούς, το δαιδαλώδες δίκτυο υπόγειων στοών κάτω από την Λωρίδα της Γάζας που εκτιμάται ότι έχει μήκος περίπου 500 χιλιόμετρα, δεν είναι αστείο.

Είναι ένα στρατηγικό πλεονέκτημα για την Χαμάς που το ελέγχει και ένας στρατηγικός στόχος για τις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ (IDF). Είναι ένα ζήτημα ζωής και θανάτου για τρομοκράτες, στρατιώτες και αμάχους εκατέρωθεν του φράχτη επιτήρησης.

Το δίκτυο των στοών κάτω από την Γάζα, επιτρέπει στην Χαμάς να ανεφοδιάζεται με όπλα, τρόφιμα και άλλες προμήθειες από την Αίγυπτο (και ποιος ξέρει από πού αλλού), ενώ την ίδια στιγμή μπορεί να προσφέρει καταφύγιο σε περιόδους εναέριων βομβαρδισμών, αλλά και να χρησιμοποιηθεί ως χώρος κράτησης σε περίπτωση, όπως τώρα, που υπάρχουν όμηροι- αιχμάλωτοι.

Οι άνθρωποι της Χαμάς τα χρησιμοποιούν επίσης για μετακινήσεις που δεν θέλουν να γίνουν γνωστές, ενώ σίγουρα κάπου κάτω από την Γάζα υπάρχουν και χώροι ειδικά διαμορφωμένοι και για άλλες λειτουργίες.

Είναι γνωστό πως οι άνδρες της Χαμάς σκάβουν συνεχώς και προς την πλευρά του Ισραήλ, κάτω από τον φράχτη επιτήρησης για να μπορούν να αποκτήσουν ανέλεγκτη πρόσβαση στα εδάφη και σε πόλεις του εβραϊκού κράτους, με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει σε περιόδους «ειρήνης» ή σε περιόδους επίθεσης ή πολέμου.

Επί παραδείγματι σχετικά με την τελευταία επίθεση που άνοιξε το νέο κύκλο βίας στο Παλαιστινιακό, υπάρχουν αναφορές ότι εκτός από τους αλεξιπτωτιστές, η Χαμάς έστειλε εντός του Ισραήλ και ομάδες από μυστικά υπόγεια περάσματα τα οποία είχαν σκαφτεί ειδικά για την επιχείρηση «Πλημμύρα του Αλ Ακσά».

Αντίστοιχα για την περίφημη αρπαγή του στρατιώτη των IDF Γκιλάντ Σαλίτ το μακρινό 2006 είχε χρησιμοποιηθεί μια τέτοια σήραγγα.

Σύμφωνα με ειδικούς και εμπειρογνώμονες του Ισραήλ που τα έχουν μελετήσει, τα τούνελ του δικτύου έχουν συγκεκριμένες προδιαγραφές κατασκευής.

Έχουν ένα μέτρο πλάτος και το ύψος τους δεν μπορεί να ξεπερνάει τα 2,5 μέτρα. Οι στοές δεν βρίσκονται όλες στο ίδιο βάθος κάτω από την επιφάνεια. Υπάρχουν διαστρωματώσεις και κάποια από τα τούνελ αυτά έχουν διανοιχθεί σε βάθος μέχρι 30 μέτρα, μπορεί και παραπάνω.

Επιπλέον υπάρχουν διαφορετικά τούνελ για διαφορετικές χρήσεις. Χονδρικά χωρίζονται από τους ισραηλινούς σε τρεις διαφορετικούς τύπους.

Υπάρχουν τα τούνελ για τις παράνομες μεταφορές αγαθών και πολεμοφοδίων στα σύνορα με την Αίγυπτο. Υπάρχουν τα τούνελ που έχουν σκαφτεί ειδικά για αμυντικούς σκοπούς και υπάρχουν και τα τούνελ για επίθεση. Αυτά τα τελευταία είναι που περνούν κάτω από τον φράχτη επιτήρησης των Ισραηλινών.

Το κόστος κατασκευής του δικτύου των στοών είναι πραγματικά ανυπολόγιστο, αφού η κατασκευή τους είναι μια συνεχής διαδικασία. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις από το 2007, περίπου 1.300 τούνελ που είχε κατασκευάσει η Χαμάς είχαν κοστίσει τότε τουλάχιστον 1,25 δισεκατομμύρια δολάρια.

Πολλά από αυτά τα χρήματα προέρχονταν και προφανώς και προέρχονται ακόμα από χρήματα για «έργα υποδομών» στην Λωρίδα της Γάζας, ενώ σίγουρα έχουν «επενδυθεί» και χρήματα από άλλα έσοδα της οργάνωσης, όπως… δωρεές από φίλα προσκείμενες χώρες.

Μια εντυπωσιακή πληροφορία σχετικά με την πατρότητα της πρακτικής του σκαψίματος δικτύου τούνελ, είναι ότι δεν ήταν η Χαμάς αυτή που το σκέφτηκε και το εφάρμοσε πρώτη σε αυτήν την έκταση. Η ιδέα και η τεχνογνωσία μεταφέρθηκαν στην Γάζα από την Χεζμπολάχ του Λιβάνου, που επί χρόνια κατασκεύαζε και διοικούσε (πιθανόν να υπάρχει ακόμα) ένα παρόμοιο δίκτυο υπόγειων στοών στο Νότιο Λίβανο την δεκαετία του 1990, σε μια προσπάθεια να εξουδετερώσει το πλεονέκτημα που δίνει στο Ισραήλ στις μάχες η αεροπορία του.

Από την πλευρά των Ισραηλινών για την αντιμετώπιση του στρατηγικού πλεονεκτήματος αυτού χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός ακριβών οπλικών συστημάτων, πληροφοριών και περιπολιών στρατιωτών και αστυνομικών με τα πόδια. Τα αποτελέσματα δεν είναι ιδιαίτερα θετικά παρά το γεγονός ότι έχει επενδυθεί σημαντικό κεφάλαιο στην αντιμετώπιση αυτής της απειλής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι είναι εξαιρετικά δύσκολος ο εντοπισμός τους και είναι ακόμα πιο δύσκολη η διάλυση τους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς ακόμα κι όταν οι ισραηλινές δυνάμεις ανακαλύψουν κάποιο από αυτά τα τούνελ, θα πρέπει να οργανώσουν τεράστια επιχείρηση για να τα διαλύσουν, αφού δεν αρκεί να βάλουν εκρηκτικά στην είσοδο ή να ανατινάξουν τους αεραγωγούς που έχουν. Η μοναδική περίπτωση να τους προκαλέσουν σοβαρές ζημιές είναι να τα πλήξουν με ειδικούς πανάκριβους πυραύλους από αεροσκάφη που είναι γνωστοί ως «διατρητικοί». Ακόμα κι έτσι όμως οι σκαπανείς (κυρίως παιδιά) της Χαμάς μέσα σε ελάχιστο χρόνο μπορούν να ανοίξουν νέα δίοδο από άλλο σημείο μακριά από το σημείο που έπεσε η ειδική βόμβα.

Σύμφωνα με τους Ισραηλινούς τα παραπάνω δεδομένα σε συνδυασμό με την τακτική της Χαμάς να τοποθετεί τις εξόδους και τις εισόδους των τούνελ εντός της Γάζας στα υπόγεια κτηρίων που δεν είναι στρατιωτικής ή άλλης επίσημης χρήσης (πέραν των τζαμιών), έχουν σαν αποτέλεσμα στις επιχειρήσεις κατά της Γάζας να βομβαρδίζονται και οικιστικά κτήρια. Κάποιοι εκτιμούν ότι εξαιτίας αυτού του δικτύου στοών το Ισραήλ προς το παρόν δεν κάνει το βήμα για μια χερσαία επιχείρηση εντός της Λωρίδας της Γάζας κι ας υπόσχεται ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου ότι η ισραηλινή επίθεση θα αλλάξει για πάντα την Μέση Ανατολή.

Σημειώνεται ότι κατά το παρελθόν τα τούνελ της Χαμάς έχουν αποτελέσει βασικό πρόβλημα στις σχέσεις του Ισραήλ με την Αίγυπτο, με την αιγυπτιακή πλευρά να έχει και αυτή συμβάλλει στο να διαλύσει περισσότερα από 1200 τούνελ στα σύνορα της, σε μια προσπάθεια να μην υπάρξει ένταση με το Ισραήλ.