Προσωπικό
«Θελήσαμε να ενταφιαστείς στην μαρτυρική Μεγαλόνησο, γιατί έγινε η δεύτερή σου πατρίδα» έτσι εξήγησε η Ιωάννα Παπαλάμπρου την απόφαση της ίδιας και της αδελφής της Αθηνάς, να πραγματοποιηθεί στην Κύπρο η ταφή του πατέρα τους, Βασίλειου Παπαλάμπρου, ο οποίος έπεσε ηρωικά στην δεύτερη φάση της εισβολής του 1974, υπερασπιζόμενος την Κύπρο, στην επική, τετραήμερη μάχη του στρατοπέδου της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ).
Για την απόφαση των θυγατέρων του Παπαλάμπρου να ενταφιάσουν τα λείψανα του ήρωα πατέρα τους στην Κύπρο, ο επίτροπος Προεδρίας, Φώτης Φωτίου, ο οποίος εκπροσώπησε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, εξέφρασε απεριόριστο θαυμασμό.
Είναι, τόνισε, μια απόφαση που υπερβαίνει ακόμα και τη ρήση του Θουκυδίδη «Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος» γιατί «μαζί είναι και το μήνυμα, που διάπλατα εκπέμπεται για την κοινή ιστορία, τις ρίζες, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό μας: η Κύπρος, ίδιο αίμα, όμοια ψυχή, ρίζα της Ρωμιοσύνης».
Ο κ. Φωτίου τόνισε ότι ο Παπαλάμπρου επέδειξε μοναδικό πνεύμα αυτοθυσίας και ηρωισμού, ηγούμενος των ανδρών του σε όλη τη διάρκεια των μαχών. Τα επίσημα στοιχεία για την υπεράσπιση του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, προσδίδουν, είπε ο κ. Φωτίου, όλη την έκταση της ηρωικής αντίστασης των ανδρών της Δύναμης, για τους οποίους ισχύουν τα λόγια του ποιητή, ότι «περισσότερη τιμή τους πρέπει γιατί γνώριζαν ότι ο Εφιάλτης είχε ήδη φανεί και…οι Μήδοι επιτέλους θα διαβούνε».
Ο συνταγματάρχης Βασίλειος Παπαλάμπρου του Δημητρίου, γεννήθηκε στη Λάγγα Καστοριάς, την 12η Οκτωβρίου 1931.
Εισήλθε στη Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, την 27η Ιανουαρίου 1950 και αποφοίτησε με τον βαθμό του δεκανέα, την 6η Δεκεμβρίου 1951.
Ήταν έγγαμος με δύο παιδιά. Φοίτησε κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, στα διάφορα σχολεία του όπλου του. Υπηρέτησε σε διάφορες Μονάδες, ανάλογα κάθε φορά του βαθμού του.
Στην ΕΛΔΥΚ υπηρέτησε με το βαθμό του ανθυπασπιστή, από 31 Ιουλίου 1972 έως και την 16η Αυγούστου 1974, ως διμοιρίτης Διμοιρίας ΠΑΟ 75 χιλιοστών του Λόχου Βαρέων Όπλων.
Εξαφανίσθηκε, μαχόμενος εναντίον των Τούρκων, κατά τη μάχη του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, την 16 Αυγούστου 1974, στο ύψωμα Αγίου Γεωργίου.
Προήχθη στον βαθμό του συνταγματάρχη, μετά την εξαφάνισή του.
Έλαβε μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της Ν. Κορέας, από 11 Ιουνίου 1953 έως και 2 Ιουνίου 1954, καθώς και στις πολεμικές επιχειρήσεις κατά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το 1974.
Τιμήθηκε με παράσημα και μετάλλια, για τις υπηρεσίες που προσέφερε στην πατρίδα:
– Αναμνηστικό μετάλλιο Νοτίου Κορέας.
– Διεμβολή ευαρέσκειας Προέδρου Νοτίας Κορέας.
– Αργυρό αριστείο ανδρείας, για τη συμμετοχή του στο Εκστρατευτικό Σώμα Ν. Κορέας.
– Πολεμικός σταυρός Γ’ Τάξεως, ως αγνοούμενος στις επιχειρήσεις της Κύπρου.
– Αναμνηστικό μετάλλιο επιχειρήσεων Κύπρου από το ΓΕΣ σύμφωνα με το ΠΔ του 2007.
Η νεκρώσιμη ακολουθία για τον Βασίλειο Παπαλάμπρου εψάλη στο ναό Αγίου Γεωργίου, στο στρατόπεδο «Αντιστράτηγου Σταυριανάκου» στην Μαλούντα, όπου μετά το 1974 μεταφέρθηκε η έδρα της ΕΛΔΥΚ.
Το μικρό φέρετρο με τα λείψανα του Παπαλάμπρου ήταν καλυμμένο με τις σημαίες της Κύπρου και της Ελλάδας. Επί του φέρετρου, που συνοδευόταν από τέσσερις αξιωματικούς και τέσσερις οπλίτες της ΕΛΔΥΚ, υπήρχε η φωτογραφία του, τα παράσημα, το ξίφος και το πηλήκιο του, ενώ έξω από το ναό, απέδιδε τιμές άγημα και η φιλαρμονική της Δύναμης.
Στη νεκρώσιμη ακολουθία ήταν παρούσες οι δύο κόρες του (η σύζυγος Ελένη δεν μπόρεσε να παραστεί για λόγους υγείας), φίλοι της οικογένειας και συγγενείς άλλων πεσόντων και αγνοουμένων.
Τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας και την ελληνική κυβέρνηση εκπροσώπησε ο πρέσβης της Ελλάδος, Ηλίας Φωτόπουλος. Την Βουλή των Ελλήνων, ο δεύτερος αντιπρόεδρός της, Ιωάννης Βαρεμένος. Επίσης, παρέστησαν ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, εκπρόσωπος του Γενικού Επιτελείου Στρατού της Ελλάδος και ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ και η πρόεδρος της Πανελλήνιας Επιτροπής Συγγενών Αγνοουμένων, Μαρία Καλπουρτζή.
Αποχαιρετώντας τον πατέρα της, η Ιωάννα Παπαλάμπρου είπε, ότι στην Κύπρο οι άνθρωποι αγωνίζονται να επουλώσουν τις πληγές τους και επιζητούν με καρτερία την επανένωση της πατρίδας τους.
«Ξέρουν», πρόσθεσε, «να αγαπούν, να σέβονται, να τιμούν τους ήρωες και το σημαντικότερο απ΄ όλα: αναγνωρίζουν τη θυσία τους». Επίσης, η Ιωάννα Παπαλάμπρου αναφέρθηκε στη μάχη στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ στις 16 Αυγούστου 1974 και είπε ότι ο πατέρας της εμψύχωνε τους στρατιώτες και με το ΠΑΟ (πυροβόλο άνευ οπισθοδρομήσεως) στα χέρια έβαλλε ακατάπαυστα εναντίον των τουρκικών αρμάτων από απόσταση αναπνοής.
Επίσης είπε, ότι οι 400 υπερασπιστές του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ στον Γερόλακο, ζητούσαν ενισχύσεις, αλλά ουδέποτε ήρθαν. «Χωρίς ίχνος συνείδησης σας εγκατέλειψαν μέσα στο στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ, σε μια άνιση μάχη, αλλά εσείς, πατέρα, δείξατε πως αγωνίζονται οι ήρωες και πεθαίνουν στην πρώτη γραμμή του μετώπου» ανέφερε.
Η κ. Παπαλάμπρου διατύπωσε την εκτίμηση ότι η απώλεια όλων θα μπορούσε να αποφευχθεί και πρόσθεσε: «Οι ευθύνες τεράστιες, δεν αποδόθηκαν ποτέ. Θα πρέπει όμως να αναζητηθούν έστω και καθυστερημένα». «Η σύζυγός σου, Ελένη και οι κόρες σου, είμαστε περήφανες για σένα» κατέληξε η Ιωάννα Παπαλάμπρου.
Στον επικήδειο λόγο του, ο πρέσβης της Ελλάδος, Ηλίας Φωτόπουλος, ανέφερε ότι 43 χρόνια πριν, μία φωνή ακούστηκε από τον Γερόλακκο, φωνή που έφτασε ως το Κιόνελι. Ήταν, είπε, η φωνή του τότε ανθυπασπιστή Βασίλειου Παπαλάμπρου. «Απάνω τους λιοντάρια μου» φώναξε, λίγο πριν ξεψυχήσει, δίπλα στον αχώριστο φίλο του Κέντρα και αφού, όπως είπε, είχαν μαζί αδειάσει το ΠΑΟ που κρατούσαν στα χέρια τους, στα εχθρικά άρματα.
Αυτή η φωνή, επεσήμανε ο Έλληνας πρέσβης, «έμεινε να στοιχειώνει τον τόπο και να επιστρέφει σαν αντίλαλος κάθε φορά, μέχρι τελικά να βρει ανάπαυση η ψυχή». Ένα χρόνο, σχεδόν, πριν, ανέφερε ο πρέσβης, ανευρέθηκαν και αναγνωρίσθηκαν τα λείψανα του συνταγματάρχη (Πεζικού) Βασίλειου Παπαλάμπρου και «η φωνή πλέον ηρέμησε, καταλάγιασε, έγινε θρόισμα και μπερδεύτηκε με τον άνεμο».
Ο πρέσβης της Ελλάδος τόνισε, ότι ενώπιον της θυσίας του Παπαλάμπρου και όλων των άλλων, ηρωϊκώς πεσόντων, «ανανεώνουμε κι εμείς τους όρκους μας και δηλώνουμε προσηλωμένοι στην προσπάθεια επίτευξης λύσης του Κυπριακού, μία λύση στη βάση των παραμέτρων που έθεσε ο γγ ΟΗΕ και συγκεκριμένα μία λύση, που απαλλάσσει την Κύπρο από ξένες εξαρτήσεις και προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των Κυπρίων. Η δέσμευσή μας αυτή παραμένει και θα δώσουμε όλοι τον αγώνα αυτό με όλες τις δυνάμεις μας».
Ο κ. Φωτόπουλος αναφέρθηκε και στην διάσκεψη του Κραν Μοντανά, σημειώνοντας ανάμεσα σε άλλα:
– Δυστυχώς η τουρκική αδιαλλαξία, η υποκρισία και η διγλωσσία της Άγκυρας δεν επέτρεψαν την πρόοδο εκείνη που θα άφηνε να παραμείνει ζωντανό το όνειρο και σχέδιο λύσης του Κυπριακού.
– Όμως συγχρόνως τα πράγματα δεν παρέμειναν τα ίδια. Πραγματοποιήθηκαν σημαντικά βήματα μπροστά: πρώτα απ’ όλα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ευρίσκεται πλέον και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά δεύτερον, για πρώτη φορά δηλώθηκε επίσημα από τον γγ ΟΗΕ ότι στο Κυπριακό δεν μπορεί μία τρίτη χώρα να έχει παρεμβατικά δικαιώματα.
– Πλέον, μετά το Κραν Μοντανά βρισκόμαστε στην εποχή που ουδείς, πλην της Τουρκίας, θεωρεί αυτονόητο να διατηρεί κάποιος στρατό σε μία τρίτη χώρα, παρά τη θέλησή της ή να μπορεί ανά πάσα στιγμή και χωρίς πρότερη συνεννόηση να παρεμβαίνει στη χώρα αυτή.
– Στην ημερήσια διάταξη του Κυπριακού υπάρχει ένα νέο κεκτημένο. Η Κύπρος, η επανενωμένη Κύπρος, θα πρέπει να γίνει ένα κανονικό, φυσιολογικό κράτος σαν όλα τα άλλα κράτη, δηλαδή χωρίς ξένα στρατεύματα και ξένες εγγυήσεις, προσέγγιση που έγινε αποδεκτή και υιοθετήθηκε από τον γγ ΟΗΕ.
– Η Τουρκία απέδειξε στην πρόσφατη διαπραγματευτική προσπάθεια ότι δεν επιθυμεί την Κύπρο ως ένα φυσιολογικό και κανονικό κράτος, αλλά την επιθυμεί ως υποχείριό της, ως ένα κράτος επί του οποίου θα διαθέτει σημαντικούς μοχλούς πίεσης, μέσω των δικαιωμάτων παρέμβασης και της παραμονής τουρκικών στρατευμάτων και των εγγυήσεων. Επιδίωξη της Τουρκίας ήταν να διατηρήσει στη νέα κατάσταση πραγμάτων στην Κύπρο όλα τα συμφέροντα και τις δυνατότητες και όχι να αφήσει ελεύθερη την τουρκοκυπριακή κοινότητα να αποφασίσει για το μέλλον της.
Ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ, συνταγματάρχης (ΠΖ) Προκόπιος Μαυραγάνης, είπε ότι το 1974 επιβεβαιώθηκε για μια ακόμη φορά η ιστορική ρήση του Ουϊστον Τσώρτσιλ, ότι «οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες».
Τα παραπάνω, τόνισε, συμπυκνώνονται:
– Στην επίθεση που διεξήγαγε η ΕΛΔΥΚ από την πρώτη κιόλας ημέρα των επιχειρήσεων, εναντίον του οχυρωμένου και ενισχυμένου με επίλεκτα τμήματα τουρκικού θύλακα στο Κιόνελι.
– Στη σκληρή μάχη που έδωσε για το στρατόπεδό της στην περιοχή Γερόλακου, όπου αντιμετωπίζονται πολλαπλάσιες εχθρικές δυνάμεις με την ισχυρή κάλυψη ΤΘ δυνάμεων, ΠΒ και αεροπορίας, πρόβαλε ηρωική αντίσταση και αρνήθηκε πεισματικά να κάνει έστω και ένα βήμα πίσω, προκαλώντας στον εχθρό βαρύτατες απώλειες.
Επίσης, ο συνταγματάρχης Μαυραγάνης αναφέρθηκε στην αυτοθυσία και τον ηρωισμό των απολυόμενων στρατιωτών της ΄72 Γ΄ ΕΣΣΟ, οι οποίοι, ενώ είχαν αντικατασταθεί και βρίσκονταν ήδη εν πλω για την Ελλάδα με το Α/Γ «ΛΕΣΒΟΣ», όταν πληροφορήθηκαν ότι οι Τούρκοι βομβαρδίζουν το στρατόπεδό τους, επέστρεψαν και με αίσθημα υπερηφάνειας και με υψηλό ηθικό και φρόνημα, έλαβαν μέρος στον αγώνα.
Η ΕΛΔΥΚ εκείνες τις ημέρες του 1974 δεν ηττήθηκε, τόνισε ο διοικητής της Δύναμης. «Ο Αττίλας σταμάτησε. Δεν κατάφερε να προχωρήσει περισσότερο και να καταλάβει την πρωτεύουσα Λευκωσία, ενώ από τότε είμαστε σε προσωρινή κατάπαυση πυρός, έχοντας ακόμη ανοιχτούς λογαριασμούς μαζί του» είπε.
Η ΕΛΔΥΚ, διαβεβαίωσε ο διοικητής της, όπως και το 1974, «εξακολουθεί να αποτελεί την έμπρακτη συνεισφορά των ελληνικών δυνάμεων στην εξασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας της Κύπρου, ως σύγχρονη και αποτελεσματική δύναμη αποτροπής».
Ο ενταφιασμός των λειψάνων του Βασίλειου Παπαλάμπρου έγινε στο στρατιωτικό κοιμητήριο του Τύμβου Μακεδονίτισσας, σε τάφο που βρίσκεται πολύ κοντά από το μνημείο, όπου είχε καταρριφθεί από λάθος της κυπριακής αεράμυνας, το Noratlas της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας.
Πριν τοποθετηθεί το φέρετρο με τα λείψανα στον τάφο, ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ παρέδωσε στις κόρες του τις σημαίες Κύπρου και Ελλάδος, την φωτογραφία, το πηλήκιο, το ξίφος και τα παράσημά του. Όλοι τον κατευόδωσαν στην τελευταία του κατοικία με θερμά χειροκροτήματα και ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο.
