Τουρκία
«Η Τουρκία φαίνεται να προετοιμάζει μια έκπληξη στην Λιβύη μετά την πρόσφατη διπλωματική συμφωνία μεταξύ Άγκυρας και της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNA) της Λιβύης», αναφέρει το αραβόφωνο δίκτυο «Al Monitor».
Σε τηλεοπτική του συνέντευξη στο κρατικό δίκτυο «TRT» στις 9 Δεκεμβρίου, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, δήλωσε απροσδόκητα ότι με την υπογραφή μιας συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας με την κυβέρνηση (GNA) στις 27 Νοεμβρίου, μαζί με μια συμφωνία που οριοθετεί τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης, η χώρα του έχει το δικαίωμα να αναπτύξει στρατιώτες στη Λιβύη «εάν ζητηθεί από τον λαό της Λιβύης και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας».
O Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι, εάν ο Χαλίφα Χαφτάρ, επιτύχει το στόχο του, τότε η Λιβύη θα μπορούσε να γίνει μια «άλλη Συρία».
Αυτό είπε θα είναι το πρωταρχικό θέμα στην «ατζέντα» κατά τις συνομιλίες που θα έχει με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, στις 8 Ιανουαρίου στην Τουρκία.
«Το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε ασυνήθιστα γρήγορα τη θαλάσσια συμφωνία και η Άγκυρα έχει ήδη καταθέσει αίτημα επικύρωσης στα Ηνωμένα Έθνη. Η συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας υποβλήθηκε στο τουρκικό κοινοβούλιο τις τελευταίες ημέρες για να περάσει από τις απαραίτητες νομοθετικές διαδικασίες».
«Η θαλάσσια συμφωνία οριοθετεί γραμμή 18,6 ναυτικών μιλίων ως θαλάσσιο όριο που χωρίζει τις αντίστοιχες αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ) των δύο χωρών. Αυτές οι ΑΟΖ αλληλοκαλύπτουν την αυτοαποκαλούμενη ΑΟΖ της Ελλάδας, η οποία εκτείνεται σε περίπου 15.000 τετραγωνικά μίλια στα νότια και νοτιοανατολικά της.
«Τα θαλάσσια όρια Τουρκίας-Λιβύης καλύπτουν την ΑΟΖ της βορειοανατολικής Κρήτης. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι, με την θαλάσσια οριοθέτηση αλληλοκαλύπτονται με τις δηλωμένες ζώνες άλλων χωρών, γεγονός που καθιστά τη συμφωνία παράνομη και άκυρη».
Με βάση τη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας, η Τουρκία θα ξεκινήσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα κατάρτισης και εξοπλισμού στη Λιβύη μετά τη δημιουργία μιας Δύναμης Ταχείας Δράσης.
Εάν ζητηθεί, μπορεί να δημιουργηθεί μια κοινή Υπηρεσία Άμυνας και Συνεργασίας για την Ασφάλεια, η οποία είναι ίσως η νομική βάση για ενδεχόμενη ανάπτυξη στρατευμάτων στη Λιβύη.
Η συμφωνία επιτρέπει επίσης κοινές δραστηριότητες μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης (GNA) και των τουρκικών δυνάμεων στους τομείς της στρατιωτικής συνεργασίας και των θαλάσσιων περιπολιών και της επιτήρησης. Η Τουρκία συμφώνησε να καλύψει όλες τις δαπάνες που προκύπτουν από την εφαρμογή της συμφωνίας.
Στο μεταξύ, η Άγκυρα είναι έτοιμη να διεξάγει γεωτρήσεις με τη κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Λιβύης ή από μόνη της στην ΑΟΖ της Λιβύης και εξετάζει την προμήθεια ενός τρίτου πλοίου για τέτοια εξερεύνηση.
Εάν είναι απαραίτητο, η Άγκυρα είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει την διπλωματία των κανονιοφόρων γύρω από την Κύπρο και τη νότια Κρήτη στην ΑΟΖ της Λιβύης για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα που ισχυρίζεται ότι έχει με βάση τη συμφωνία της 27ης Νοεμβρίου.
Η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι είναι έτοιμη να αποστείλει μια δύναμη κρούσης με φρεγάτα κι αρκετά υποβρύχια. Ταυτόχρονα, είναι ανοικτή στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα και την Αίγυπτο για αναζήτηση διπλωματικής λύσης στα προβλήματα που προκύπτουν από το μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Εν ολίγοις, η προσέγγιση της Άγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο βασίζεται στο ότι, με τη διπλωματία των κανονιοφόρων και τη στρατιωτική της υπεροχή, δεν θα επιτρέψει την εκκόλαψη ενός σχεδίου που θα έβαζε στο περιθώριο την Τουρκία.
Όλοι οι παράγοντες που έχουν σημασία για την Άγκυρα – ο Ερντογάν, όσοι βρίσκονται γύρω του και οι γραφειοκρατικές υπηρεσίες πληροφοριών – έχουν καταλήξει σε συναίνεση για τη στήριξη της διπλωματίας των κανονιοφόρων σε ότι αφορά την υποστήριξη των στρατηγικών συμφερόντων της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το «Αnadolu», το πρώτο πλοίο πολλαπλών χρήσεων της Τουρκίας, θα είναι πλήρως λειτουργικό στα τέλη του 2020. Οι Toύρκοι εμπειρογνώμονες ασφαλείας υποστηρίζουν ότι θα καταπλεύσει νοτιοανατολικά της Κρήτης για να επιβάλει τις συμφωνίες με τη Λιβύη και να προστατεύσει τις θαλάσσιες ζώνες της Λιβύης από τις ελληνικές παραβιάσεις.
Με λίγα λόγια, η Άγκυρα φαίνεται πρόθυμη να αναπτύξει τη διπλωματία των κανονιοφόρων γύρω από την Κύπρο στα θαλάσσια σύνορα Κρήτης-Λιβύης.
Μια πηγή ασφάλειας ανέφερε στο αραβόφωνο δίκτυο «Al-Monitor» ότι, μετά από τη συνάντηση της 15ης Δεκεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ του Ερντογάν και του προέδρου της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Φαγέντ αλ Σάζαρ, ο τουρκικός Στρατός είχε αρχίσει τις προετοιμασίες για την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη.
Η κυβέρνηση έχει δώσει εντολή στον στρατό να αρχίσει να προετοιμάζει τα πλοία και τα αεροπλάνα που απαιτούνται σε πρώτη φάση και η οποία περιλαμβάνει δύο ή τρεις ναυτικές υποβρύχιες ομάδες επιθέσεων και άμυνας και ένα λόχο από την τουρκική ναυτική ταξιαρχία (περίπου 100 στρατιώτες).
Η πηγή ανέφερε ότι «η ανάπτυξη θα περιοριστεί στην παροχή υπηρεσιών κατάρτισης και παροχής συμβουλών στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης χωρίς αποστολή στρατιωτών και η ανάπτυξη θα πραγματοποιηθεί σε δύο εβδομάδες”.
Το ερώτημα που προκύπτει τώρα είναι πόσο σοβαρή είναι για την Άγκυρα η στρατιωτικοποίηση της περιοχής της Μεσογείου και ενδεχομένως μια κλιμάκωση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης.
Σύμφωνα με δύο εμπειρογνώμονες ασφαλείας κι έναν ενεργειακό εμπειρογνώμονα στην Άγκυρα, είναι «σοβαρή, πολύ σοβαρή».
Δεν είναι σαφές ότι η Άγκυρα με την αποστολή στρατευμάτων στη Λιβύη θα αποτρέψει τον Χαφτάρ ή θα σταματήσει την προέλαση των δυνάμεών του.
Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι, η σκέψη του Ερντογάν και των πολιτικών του παραγόντων λήψης αποφάσεων και των γραφειοκρατικών υπηρεσιών ασφαλείας, είναι να γίνει η Λιβύη γρήγορα μια νέα Συρία και οι Τούρκοι δεν θέλουν να κάνουν τα ίδια λάθη στη Λιβύη.
Με αυτό τον τρόπο, η Τουρκία θα πρέπει να δεσμευτεί προληπτικά, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής υποστήριξης αν είναι απαραίτητη, και να στηρίξει την λιβυκή κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας μέχρι τέλους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι στενοί ιδεολογικοί δεσμοί του Ερντογάν με την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, η οποία έχει σχέσεις με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και οι γεωπολιτικές ανησυχίες των γραφειοκρατικών υπηρεσιών ασφαλείας της Τουρκίας για την Ανατολική Μεσόγειο, αλληλοενισχύονται. Στο παρελθόν, οι δύο συνήθως διαφωνούσαν στο θέμα της Λιβύης.
Ο ισχυρισμός του Ερντογάν ότι η Τουρκία μπορεί να στείλει στρατιώτες στη Λιβύη αν υποβληθεί σχετικό αίτημα , δείχνει ότι θα δημιουργηθεί μία συμμαχία για τη Λιβύη; Πιο σημαντικό, πού βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες στη Λιβύη;
