Τανσού Τσιλέρ: Από τα Ίμια, τα ναρκωτικά και τις φωτιές στην Ελλάδα στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών

Με μια «μεγάλη» ιστορία πίσω της που κυριαρχείται από την κρίση στα Ίμια όταν ήταν πρωθυπουργός, με υποθέσεις ναρκωτικών, την υπόθεση Εργκένεκον αλλά και τις δασικές πυρκαγιές στην Ελλάδα, μεταξύ 1995 και 1997 η Τανσού Τσιλερ εμφανίζεται να είναι έτοιμη να αναλάβει τα ηνία του υπουργείου εξωτερικών της Τουρκίας

Η πρώην πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ εμφανίζεται ως υποψήφια διάδοχος του Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε ενδεχόμενο ανασχηματισμό.

Αν και δεν είναι το μοναδικό όνομα που έχει «πέσει στο τραπέζι» περιγράφεται ως φαβορί από διάφορους δημοσιογράφους, μεταξύ των οποίων και ο έγκυρος Ραχίμ Τουράν.

Ο συγκεκριμένος επικαλείται τις καλές σχέσεις που διατηρεί η Τσιλέρ με την Ουάσινγκτον, σε μία εποχή που ο Ερντογάν επιχειρεί να λιώσει τον πάγο που έχει δημιουργηθεί με το νεοεκλεγέντα πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.

Πρόκειται για μία έμπειρη πολιτικό, με πλούσιο, όσο και βεβαρημένο παρελθόν. Στην Ελλάδα έχει ταυτιστεί με την κρίση στα Ίμια, καθώς στις 8 Ιουνίου του 1995, η τουρκική Εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε την κυβέρνηση της σκληροπυρηνικής Τσιλέρ να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα, περιλαμβανομένων και των στρατιωτικών, εναντίον της Ελλάδας. Η ίδια αγνόησε επιδεικτικά τα υπηρεσιακά σημειώματα του υπουργείου Εξωτερικών που την προειδοποιούσαν για ενδεχόμενη κλιμάκωση της κρίσης.

Ήταν η πρώτη φορά που η Άγκυρα απειλούσε την Ελλάδα ευθέως με πόλεμο στην περίπτωση που αυτή ασκούσε το δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Η Τσιλέρ απέστειλε μικρή ομάδα Τούρκων στρατιωτών, με εντολή να μην ανοίξουν πρώτοι πυρ. Παρ’ όλα αυτά εμφανιζόταν αποφασισμένη να ωθήσει τα πράγματα στα άκρα, τη στιγμή που η στρατιωτική ηγεσία δίσταζε.

Όση ώρα διήρκησε η γνωστή πλέον τουρκική επιχείρηση, η τότε πρωθυπουργός είχε αποφύγει να απαντήσει στις συνεχείς τηλεφωνικές κλήσεις του προέδρου Κλίντον. Οι ΗΠΑ προσπαθούσαν να αποτρέψουν μία πολεμική σύγκρουση, αναλαμβάνοντας ρόλο μεσολαβητή. Εκείνη σήκωσε το ακουστικό, μονάχα οταν είχε ολοκληρωθεί η… “σύγκρουση”.

Η Τανσού Πενμπέ Τσιλέρ, όπως είναι το πλήρες όνομά της, ήταν η πρώτη γυναίκα που έγινε Πρωθυπουργός στην Τουρκία. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Φοίτησε σε αμερικανικά πανεπιστήμια και πήρε το διδακτορικό της από Yale στα Οικονομικά. Παντρεύτηκε και ο σύζυγός της πήρε το επίθετό της. Πρωτοφανής κίνηση!

Απέκτησαν δύο παιδιά. Κατά την επιστροφή της στην Τουρκία φάνηκε να την κερδίζει η ακαδημαϊκή καριέρα. Εργάστηκε ως λέκτορας. Το 1990 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής. Η Τσιλέρ θεωρείται πολιτικό παιδί του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ.

Υπήρξε η διάδοχος του Ντεμιρέλ στην ηγεσία του κόμματος του Ορθού Δρόμου. Το 1993 έγινε η ίδια Πρωθυπουργός Κυβέρνησης συνεργασίας, η οποία κατέρρευσε το 1996 με την αποχώρηση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος.

Από το 1996 ως το 1997 διετέλεσε αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Εξωτερικών. Η σχέση της με τον Μεσούτ Γιλμάζ, τον άλλον ηγέτη του κοσμικού κέντρου διακρινόταν από μία παρατεταμένη πολιτική βεντέτα. Προσπαθούσαν να αντλήσουν ψηφοφόρους από τον ίδιο ιδεολογικοπολιτικό χώρο της κεντροδεξιάς.

Στις 28 Ιουνίου 1996, ο Ερμπακάν ανέλαβε πρωθυπουργός στην κυβέρνηση συνασπισμού του Κόμματος Ευημερίας και του Κόμματος Ορθού Δρόμου της Τανσού Τσιλέρ. Εκείνη διετέλεσε αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών.

Η κυβέρνηση αυτή άντεξε ένα χρόνο. Μεσολάβησαν οι ιστορικές αποφάσεις του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας εναντίον των ισλαμιστών που χαρακτηρίστηκε μεταμοντέρνο πραξικόπημα. Μετά από μία διαδικασία φθοράς κατά την οποία παραιτήθηκαν από το κόμμα τους πολλοί βουλευτές του Κόμματος Ορθού Δρόμου, με αποτέλεσμα να χάσει την πλειοψηφία η κυβέρνηση στη Βουλή, ο Ερμπακάν παραιτήθηκε στις 18 Ιουνίου 1997. Το 2002 όταν το κόμμα της δεν κατόρθωσε να μπει στη βουλή αποχώρησε από την πολιτική.

Ο σύζυγος της Τσιλέρ είχε επανειλημμένα και με στοιχεία κατηγορηθεί όχι μόνο για διαφθορά, αλλά και για στενή σχέση με το παρακράτος και το οργανωμένο έγκλημα. Το όνομα της Τσιλέρ είχε επίσης αναμειχθεί ευθέως σε υπόθεση διακίνησης ναρκωτικών, κατά τη διάρκεια δίκης στη Γερμανία.

Στη Φρανκφούρτη, δικαστική απόφαση της εποχής υποστήριξε ότι η τουρκική μαφία των ναρκωτικών έχει μεγάλη επιρροή στους κυβερνητικούς κύκλους της Τουρκίας, η οποία έφτανε έως την τότε υπουργό Εξωτερικών Τσιλέρ.

Κατηγορήθηκε για ευρεία διαφθορά κατά τη διάρκεια της Πρωθυπουργίας της. Ήταν η μόνη που δεν ενημέρωσε το διάδοχό της για το πώς διατέθηκαν τα μυστικά κονδύλια του κράτους.

Εξετάστηκε πολλές φορές από το τουρκικό Κοινοβούλιο για τις κατηγορίες αυτές, αλλά τελικά απαλλάχθηκε από όλες.

Να σημειωθεί ότι ο Μεσούτ Γιλμάζ έχει παραδεχτεί ότι, οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες είχαν συμμετοχή στις καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα μεταξύ του 1995 και του 1997, όταν πρωθυπουργός της χώρας ήταν η Τανσού Τσιλέρ.

Η υπόθεση Εργκένεκον (τουρκικά: Ergenekon örgüt) είναι ονομασία η οποία είχε αποδοθεί σε μυστική, κοσμική και υπερεθνικιστική οργάνωση στην Τουρκία, η οποία πιθανώς διατηρεί δεσμούς με τις στρατιωτικές δυνάμεις και δυνάμεις ασφαλείας της χώρας, και οι μέτοχοι στην ομάδα αυτή έχουν κατηγορηθεί για τρομοκρατία

Όταν η ομάδα εξαρθρώθηκε ένας εκ των συλληφθέντων με τις μεγαλύτερες ποινές ήταν και ο απόστρατος ταξίαρχος Βελί Κιουτσούκ που εισέπραξε δις ισόβια.

Ο Κιουτσούκ αποτελεί μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες του δολοφονικού παρακράτους που στήθηκε κατά την δεκαετία του 90 στην Τουρκία και ιδιαίτερα κατά την περίοδο της πρωθυπουργού Τσιλλέρ.

Μετά την απομάκρυνσή της από την πολιτική απολαμβάνει στιγμές ηρεμίας, ενώ επισκέπτεται την Ελλάδα κάθε καλοκαίρι. Δεν είναι λίγες οι φορές που βρίσκεται και στη Θεσσαλονίκη, καθώς είναι η πόλη που γεννήθηκαν και ζούσαν οι γονείς της.