Τουρκία
Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του Independent, μια απομονωμένη κοινότητα κοντά στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας σε ένα απομακρυσμένο τμήμα της βορειοανατολικής Τουρκίας μιλά μια ελληνική διάλεκτο, που προσεγγίζει εντυπωσιακά την αρχαία ελληνική, με πολλές λεξιλογικές και συντακτικές ομοιότητες.
Μόλις 5.000 άνθρωποι μιλούν τη διάλεκτο των Romeyka (Ρωμέικα), αλλά οι γλωσσολόγοι πιστεύουν ότι είναι η πλησιέστερη στα αρχαία ελληνικά ζωντανή γλώσσα, που θα μπορούσε να προσφέρει μια άνευ προηγουμένου εικόνα για το πώς ακούγονταν ο Σωκράτης και ο Πλάτωνας, σύμφωνα με τον Independent.
Η κοινότητα αποτελείται από ένα σύμπλεγμα χωριών κοντά στην τουρκική πόλη της Τραπεζούντας, εκεί που κάποτε άκμαζε η αρχαία περιοχή του Πόντου. Οι γλωσσολόγοι διαπίστωσαν ότι η Romeyka, παρακλάδι της ποντιακής ελληνικής, έχει δομικές ομοιότητες με την αρχαία ελληνική που δεν παρατηρούνται σε άλλες μορφές της γλώσσας.
Οι «συνεχιστές» των αρχαίων Ελλήνων
Ακόμα, το λεξιλόγιο της Romeyka από πολλές αρχαιοελληνικές ρίζες. Η Ιωάννα Σιταρίδου, λέκτορας φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, δήλωσε: «Η Romeyka διατηρεί έναν εντυπωσιακό αριθμό γραμματικών χαρακτηριστικών που προσθέτουν μια αρχαία ελληνική “γεύση” στη δομή της διαλέκτου, χαρακτηριστικά που έχουν χαθεί εντελώς από άλλες σύγχρονες».
Η πιο εντυπωσιακή ομοιότητα είναι η διατήρηση του απαρέμφατου, μίας ρηματικής μορφής που δίνει στον λόγο περισσότερη «ευλυγισία». Με όρους νέων ελληνικών, ένας ομιλητής της Romayka θα μπορούσε να πει, για παράδειγμα, «Δεν μπορώ φαγείν», αντί για «Δεν μπορώ να φάω», να σχηματίσει δηλαδή το ίδιο νόημα χωρίς τη χρήση υποτακτικής».
Μια εξήγηση για την ύπαρξη των ομιλητών της Romeyka θέλει να είναι άμεσοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων που ζούσαν κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας πριν από χιλιετίες, ίσως από τον 6ο ή τον 7ο αιώνα π.Χ., όταν η περιοχή αποικίστηκε για πρώτη φορά.
Αλλά είναι επίσης πιθανό ότι μπορεί να είναι απόγονοι άλλων ιθαγενών ή μεταναστών που αναγκάστηκαν να αφομοιώσουν τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό μετά τον αποικισμό της περιοχής.
Επίσης, λόγω του ότι δηλώνουν μουσουλμάνοι, δεν εκδιώχθηκαν από την περιοχή κατά την περίοδο της γενοκτονίας που διέπραξε η Τουρκία, και τους επετράπη να μείνουν μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης.
«Με μόλις 5.000 ομιλητές να έχουν απομείνει στην περιοχή, σύντομα, η Romeyka θα μπορούσε να γίνει μία νεκρή, παρά μια ζωντανή δημοτική γλώσσα. Με την εξαφάνισή της θα χανόταν μια απαράμιλλη ευκαιρία να ξεκλειδωθεί η εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας», δήλωσε η Δρ. Σιταρίδου.
