Αθλητισμός
Κάτι παραπάνω από ένα απλό ποδοσφαιρικό παιχνίδι είναι η αναμέτρηση μεταξύ της Γαλλίας και του Μαρόκου, αφού πρόκειται για μία αναμέτρηση της πρώην αποικίας με τον πρώην αποικιοκράτη της.
Το βράδυ του Σαββάτου ήταν τόσο συναρπαστικό όσο και μπερδεμένο για τον Anas Daif. Το Μαρόκο και η Γαλλία είχαν μόλις προκριθεί στα ημιτελικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου, θέτοντας τις βάσεις για μια αναμέτρηση την Τετάρτη, και ο Daif δεν μπορούσε να αποφασίσει ποια ομάδα να υποστηρίξει – τη χώρα καταγωγής του ή τη χώρα γέννησής του.
Τότε, ο Daif, ένας Γαλλομαροκινός που γεννήθηκε κοντά στο Παρίσι, είπε ότι σκέφτηκε την υπερηφάνεια που η ιστορική πορεία του Μαρόκου έφερε στην Αφρική και τον αραβικό κόσμο. Οραματίστηκε πόσο εμβληματική θα ήταν μια νίκη της πρώην αποικίας επί του πρώην αποικιοκράτη της.
«Συνειδητοποίησα ότι η καρδιά μου πήγε στο Μαρόκο», δήλωσε ο Daif, ένας 27χρονος δημοσιογράφος και παραγωγός podcast. «Είναι μια υποστήριξη που έχει τις ρίζες της σε μεγαλύτερους συμβολισμούς».
Η αναμέτρηση της Τετάρτης μεταξύ της Γαλλίας και του Μαρόκου θα έχει να κάνει με κάτι περισσότερο από ποδόσφαιρο. Από τους αποικιοκρατικούς δεσμούς του παρελθόντος μέχρι τα σύγχρονα κύματα μετανάστευσης, τα δύο έθνη είναι συνυφασμένα με μια κοινή ιστορία και έναν κοινό πολιτισμό αιώνων.
Όπως αναφέρουν οι NYT υπάρχει μεγάλη ελπίδα ότι αυτοί οι δεσμοί, που ενσαρκώνονται από μια τεράστια κοινότητα ατόμων διπλής υπηκοότητας, θα δώσουν στο παιχνίδι έναν αδελφικό τόνο.
Υπάρχει όμως και ο φόβος ότι η δύσκολη σχέση της Γαλλίας με τον βορειοαφρικανικό πληθυσμό της μπορεί να την κάνει παγωμένη. Οι ανησυχίες είναι ιδιαίτερα έντονες ότι σε μια χώρα όπου η Δεξιά υποδαυλίζει εδώ και καιρό τους φόβους ότι οι μουσουλμάνοι μετανάστες απειλούν τον ιστό της γαλλικής κοινωνίας, ο αγώνας, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά του, θα επισκιαστεί από την πολιτική.
«Θα είναι ιλιγγιώδες», δήλωσε ο Yvan Gastaut, Γάλλος ιστορικός της μετανάστευσης και του ποδοσφαίρου. «Δεκαετίες ιστορίας θα συγκρουστούν με ένα παιχνίδι 90 λεπτών».
Η αποικιακή κυριαρχία της Γαλλίας στο Μαρόκο διήρκεσε σχεδόν μισό αιώνα, από το 1912 έως το 1956. Αλλά δεν ήταν καθόλου τόσο βίαιη όσο στη γειτονική Αλγερία, όπου δεκαετίες ταπεινωτικής διακυβέρνησης και ένας αιματηρός πόλεμος ανεξαρτησίας τροφοδότησαν μακροχρόνια εχθρότητα προς τη Γαλλία.
Ως προτεκτοράτο, το Μαρόκο απολάμβανε μεγαλύτερη αυτονομία και η ανεξαρτησία του διαπραγματεύτηκε μάλλον ειρηνικά.
Έκτοτε, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών είναι ως επί το πλείστον εγκάρδιες. Πολλοί Μαροκινοί μετανάστευσαν για να εργαστούν σε γαλλικά εργοστάσια τις δεκαετίες του 1960 και 1970, σχηματίζοντας μια μεγάλη διασπορά που σήμερα αριθμεί 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους, οι μισοί από τους οποίους έχουν διπλή υπηκοότητα, σύμφωνα με κοινοβουλευτική έκθεση του 2015.
Η διαπλοκή είναι τέτοια που τρία μέλη της σημερινής ομάδας του Μαρόκου για το Παγκόσμιο Κύπελλο – ο προπονητής Walid Regragui και δύο παίκτες – έχουν διπλή υπηκοότητα.
Οι δεσμοί αυτοί είναι ιδιαίτερα εμφανείς μετά την ιστορική πρόκριση του Μαρόκου στα ημιτελικά.
Ένα βίντεο έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που έδειχνε έναν Γάλλο να ανεμίζει και να φιλάει την κόκκινη σημαία του Μαρόκου προς τιμήν των Μαροκινών ανθρακωρύχων που εργάζονταν στη βόρεια Γαλλία. Ένα remix του γαλλικού εθνικού ύμνου με βορειοαφρικανικούς ρυθμούς τυμπάνων εξαπλώθηκε στο TikTok και το WhatsApp.
Πολλοί Γαλλομαροκινοί δήλωσαν ότι η διπλή τους ταυτότητα έχει κάνει δύσκολη την επιλογή της ομάδας που θα υποστηρίξουν.
Ο Oussama Adref, προπονητής ποδοσφαίρου για νέους στην περιοχή του Παρισιού, δήλωσε ότι όλοι ήταν «διχασμένοι». Ο Daif πρόσθεσε ότι ορισμένοι γνωστοί του συνέκριναν την απόφαση με το να «επιλέγεις ανάμεσα στον πατέρα και τη μητέρα σου».
Αλλά το παιχνίδι της Τετάρτης μπορεί να προκαλέσει περισσότερα από οικογενειακά διλήμματα.
Οι αποικιοκρατικές προεκτάσεις, ειδικότερα, θα είναι δύσκολο να αποφευχθούν. Σε περίπτωση που το Μαρόκο νικήσει τη Γαλλία, θα είναι η τρίτη ευρωπαϊκή δύναμη που εισέβαλε στο Μαρόκο και θα το αντιμετωπίσει στο γήπεδο, μετά την Ισπανία και την Πορτογαλία.
«Συμβολικά, θα αποκαταστήσει το κύρος μιας χώρας και των λαών που έχουν καταπιεστεί από τις αποικιοκρατικές δυνάμεις», δήλωσε ο Daif, σημειώνοντας πως η αφρικανική ήπειρος και ο αραβικός κόσμος έχουν ταυτιστεί με τις επιτυχίες των Atlas Lions, όπως είναι γνωστή η ποδοσφαιρική ομάδα του Μαρόκου.
Η Γαλλία έχει διατηρήσει ζωντανές αναμνήσεις από έναν ποδοσφαιρικό αγώνα με την Αλγερία το 2001, κατά τη διάρκεια του οποίου Αλγερινοί οπαδοί αποδοκίμασαν τον γαλλικό εθνικό ύμνο και εισέβαλαν στο γήπεδο, υπογραμμίζοντας πως οι μετα-αποικιακές πληγές παρέμεναν ανεπούλωτες.
Η δύσκολη σχέση της χώρας με τους βορειοαφρικανούς μετανάστες από τις πρώην αποικίες -που συχνά περιθωριοποιούνται στη Γαλλία, όπου υφίστανται ρατσισμό και αστυνομική βία- μπορεί να έχει καλλιεργήσει μια πικρία που δημιουργεί μεγαλύτερη υποστήριξη για το Μαρόκο, δήλωσε ο Gastaut, ο οποίος διδάσκει στο Πανεπιστήμιο της Νίκαιας.
«Είναι ένας τρόπος αντίδρασης στη θέση τους στη γαλλική κοινωνία», είπε για τους Γάλλους πολίτες βορειοαφρικανικής καταγωγής.
Πολιτικοποιήση ενός ποδοσφαιρικού αγώνα
Ο αγώνας θα διεξαχθεί σε ένα τεταμένο σκηνικό στη Γαλλία, όπου η μετανάστευση και η εθνική ταυτότητα είναι εξαιρετικά εύφλεκτα ζητήματα. Οι γαλλικές δεξιές δυνάμεις έχουν ήδη φουντώσει τις φλόγες της συζήτησης καταγγέλλοντας την υποστήριξη προς το Μαρόκο ως μορφή απιστίας προς τη Γαλλία, δείχνοντας ότι η μεταναστευτική πολιτική της χώρας έχει αποτύχει.
Τη Δευτέρα, ο Jordan Bardella, πρόεδρος του ακροδεξιού κόμματος Εθνικός Συναγερμός, επέκρινε τους μετανάστες δεύτερης γενιάς «οι οποίοι συμπεριφέρονται σαν υπήκοοι ενός ξένου κράτους εκφράζοντας συνεχώς ένα αίσθημα εκδίκησης που μπορεί να συνδέεται με την αποικιακή μας ιστορία».
Οι εικόνες των οπαδών του Μαρόκου που συνωστίζονται στα Ηλύσια Πεδία για να πανηγυρίσουν την επιτυχία της ομάδας τους έχουν επίσης αξιοποιηθεί από ορισμένους δεξιούς πολιτικούς ως απόδειξη της «μεγάλης αντικατάστασης» – μια ρατσιστική θεωρία συνωμοσίας ότι οι λευκοί χριστιανικοί πληθυσμοί αντικαθίστανται σκόπιμα από μη λευκούς μετανάστες, η οποία απέκτησε δυναμική κατά τη διάρκεια των φετινών προεδρικών εκλογών στη Γαλλία.
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε την Τρίτη στη Ντόχα του Κατάρ, ο προπονητής της Γαλλίας Ντιντιέ Ντεσάμπ απέφυγε να μιλήσει για πολιτική, αλλά αναγνώρισε τον συμβολισμό που περιβάλλει το παιχνίδι.
«Γνωρίζουμε την ιστορία», είπε στους δημοσιογράφους. «Υπάρχει πολύ πάθος, αλλά ως αθλητής, μου αρέσει να μένω στη γραμμή μου».
Την περασμένη εβδομάδα, οι σκηνές ευφορίας στα Ηλύσια Πεδία – με τους οπαδούς του Μαρόκου να φωνάζουν, να ανεμίζουν σημαίες, να κορνάρουν και να παίζουν τύμπανα – αμαυρώθηκαν επίσης από συγκρούσεις με την αστυνομία, η οποία έριξε δακρυγόνα για να διαλύσει το πλήθος.
Ο Gérald Darmanin, υπουργός Εσωτερικών της χώρας, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ότι 10.000 αστυνομικοί θα αναπτυχθούν σε όλη τη χώρα, οι μισοί από αυτούς στην περιοχή του Παρισιού, την ημέρα του αγώνα. Αλλά οι αντιπαραθέσεις με την αστυνομία – η διαχείριση του φετινού τελικού του Champions League αποδείχθηκε χαοτική – μπορεί απλώς να επιδεινώσει την κατάσταση.
Ο Daif δήλωσε ότι αποδοκιμάζει τις συζητήσεις για την ταυτότητα και αυτό που αποκάλεσε μια μορφή «πολιτικής αεροπειρατείας» του αγώνα. Η αναμέτρηση της Τετάρτης θα πρέπει αντ’ αυτού να αποτελέσει μια ευκαιρία να γιορτάσουμε την πολυπολιτισμικότητα της χώρας, είπε.
Όσο για τους Γαλλομαροκινούς, πρόσθεσε, το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο. «Θα φτάσουμε στον τελικό σε κάθε περίπτωση», κατέληξε.
