Πριν τα κινητά υπήρχε το Filofax: Το απόλυτο γκάτζετ της δεκαετίας του ’80 (φωτό)

Δερμάτινη ορθογώνια θήκη, μέγεθος στις διαστάσεις της παλάμης και περιεχόμενο απαραίτητο για κάθε επαγγελματία.

Το αξεσουάρ αυτό είχε γίνει η «προέκταση του χεριού», όσων ήθελαν να οργανώσουν την μέρα τους, να έχουν μαζί τον τηλεφωνικό κατάλογο και να μπορούν να κρατήσουν σημειώσεις.

Φυσικά δεν πρόκειται για smartphone, αλλά για τον έντυπο πρόγονό του: το περίφημο Filofax.

Με μια σύγχρονη ματιά, το Filofax μοιάζει με απλή ατζέντα. Τη δεκαετία του 1980, όμως, όταν κινητά και λοιπά ψηφιακά γκάτζετ δεν υπήρχαν, ήταν η απόλυτη τάση ανάμεσα σε όσους έπρεπε να οργανώσουν το πρόγραμμά τους και να το κάνουν με κύρος και πρεστίζ. Άλλωστε, για την εποχή εκείνη, το Filofax σίγουρα δεν ήταν μία ατζέντα σαν όλες τις άλλες. Επρόκειτο για ένα μίνι πολυεργαλείο με φανταχτερό περιτύλιγμα.

Αρχικά στην Αμερική και στις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις, οι γιάπηδες της εποχής το χρησιμοποίησαν και αγόρασαν την πιο ακριβή εκδοχή του, μέχρι να κυκλοφορήσουν απομιμήσεις με χαμηλότερο κόστος και να μπουν σε όλα τα γραφεία και τις επαγγελματικές τσάντες της εποχής.

Η εταιρεία Filofax δεν ήταν δημιούργημα της δεκαετίας του ’80. Είχε ιδρυθεί το 1910 και παρήγαγε κυρίως στρατιωτικές ατζέντες. Ωστόσο, το 1980 έκανε μία ριζική αλλαγή που απογείωσε τα κέρδη της εταιρείας, καθώς ικανοποίησε και μια πραγματική ανάγκη της εποχής.

Η επιχείρηση αποφάσισε ότι το προϊόν τους έπρεπε να απευθυνθεί σε ένα πιο ευρύ κοινό, αλλά και να αποκτήσει μία πιο εκλεπτυσμένη εμφάνιση. Παράλληλα, θα προσέφερε δυνατότητες που καμιά άλλη ατζέντα ως τότε δε διέθετε.

Έτσι, οι ατζέντες Filofax απέκτησαν δερμάτινες θήκες για πιστωτικές κάρτες, αλλά και επαγγελματικές καρτ-βιζιτ. Οι θήκες ήταν πολυσέλιδες και χωρίζονταν σε ενότητες. Υπήρχε το κλασικό τμήμα για την καταγραφή των τηλεφώνων, αναλυτικό ημερολόγιο, εορτολόγιο, πίνακες και σχεδιαγράμματα για ημερήσια και εβδομαδιαία πλάνα και διαφόρων ειδών, ενότητες με χρήσιμες πληροφορίες (εορτολόγιο, αργίες, ώρες σε διάφορες χώρες του κόσμου κλπ).

Ύστερα, το κάθε «μοντέλο», ανάλογα και με την τιμή του, διέθετε κάτι ξεχωριστα. Άλλα είχαν ενσωματωμένα κομπιουτεράκια, θήκες για χρήματα και πιστωτικές, μικροεργαλεία ή ακόμα και ειδικές σελίδες με σχεδιασμένες σκακιέρες και τάβλι.

Και φυσικά θήκη για στιλό ή πένα, αν ο κάτοχος ήταν υψηλού οικονομικού επιπέδου. Άλλωστε η δεκαετία του 80 ουσιαστικά είναι η δεκαετία που κορυφώνεται ο καταναλωτισμός και καθιερώνεται το σύγχρονο life style.

Τα filofax, αφενός ήταν πολύ χρηστικά και αφετέρου είχαν την ακριβή εμφάνιση που επιζητούσαν οι γιάπηδες. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η «τσιμπημένη» τιμή τους. Τα πιο «εξελιγμένα» μοντέλα μπορεί να άγγιζαν τα 100 δολάρια, ενώ ακόμα και τα πιο απλά δεν έπεφταν κάτω από 50. Το Filofax προσέδιδε κύρος.

Ωστόσο, η τιμή του, όπως είναι λογικό, ήταν απαγορευτική για αρκετούς. Έτσι, η αγορά δεν άργησε να γεμίσει με απομιμήσεις. Όσοι δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αποκτήσουν μία από τις δημοφιλείς ατζέντες, έσπευδαν να αγοράσουν κάποιο πιστό αντίγραφο.

Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα, ακολούθησε την τάση. Η μόδα εξαπλώθηκε τόσο, που μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80, το αγοραστικό κοινό των Filofax είχε επεκταθεί πολύ εκτός του κύκλου των επαγγελματιών. Φοιτητές, υπάλληλοι, επιχειρηματίες, πωλητές, όλοι οργάνωναν την καθημερινότητά τους μέσα στις σελίδες του δημοφιλούς γκάτζετ, που αναμφίβολα ήταν χρήσιμο και εύχρηστο.

Η μόδα άρχισε να υποχωρεί με την έλευση των πρώτων κινητών. Σταδιακά, οι ηλεκτρονικές συσκευές αντικατέστησαν τις ατζέντες. Μέχρι τις αρχές του 2000, ελάχιστοι ήταν αυτοί που πλέον οργάνωναν το πρόγραμμά τους με στυλό ή μολύβι.

Σήμερα, που τα smartphones μπορούν να κάνουν με ευκολία όσα έκαναν τα Filofax και πολλά περισσότερα, οι ατζέντες θα πίστευε κανείς ότι είναι είδος υπό εξαφάνιση. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα αρκετοί φανατικοί του παραδοσιακού μέσου, αλλά και συλλέκτες που διατηρούν ζωντανά στην αγορά τα άλλοτε πρωτοποριακά Filofax.