Εύβοια: Ετοιμάζουν ανεμογεννήτριες πάνω σε καμένα και αρχαία προειδοποιεί ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων

Μία περίεργη ενέργεια από πλευράς του υπουργείου Πολιτισμού φέρνει στο φως της δημοσιότητας ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων.

Πιο συγκεκριμένα στην πολύπαθη Εύβοια, στον λόφο του Νημποριού, δόθηκε άδεια για την λειτουργία αιολικού πάρκου, ενώ συζητείται από το ΚΑΣ κι εκκρεμεί η οριοθέτηση και κήρυξη της περιοχής σε αρχαιολογικό χώρο.

Κατά τα λοιπά στην κυβέρνηση αρνούνταν σε κάθε μέσο ότι δεν θα γίνουν τα καμένα πάρκα ανεμογεννητριών. Πριν ένα μήνα άρον – άρον και με νομοθετική ρύθμιση είχε πάρει πίσω το υπουργείο Περιβάλλοντος την αδειοδότηση για ανεμογεννήτριες για τη δημιουργία αιολικού πάρκου για διάστημα 25 ετών στο όρος Τελέθριο, το μοναδικό βουνό που δεν επλήγη από τις φωτιά του περασμένου Αυγούστου στη βόρεια Εύβοια, αλλά μάλλον ήταν κάτι παροδικό.

Το αξιοσημείωτο της υπόθεσης είναι ότι το υπουργείο Πολιτισμού είναι αυτό που έφερε προς συζήτηση στο ΚΑΣ τις επιπτώσεις που θα έχουν οι ανεμογεννήτριες, αντί να θέσει στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο την αναγκαιότητα να αλλάξουν τα όρια ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο ο αρχαιολογικός χώρος.

Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων αρχαιολόγων «στην περιοχή όπου τοποθετείται το εν λόγω έργο υπάρχει ήδη πρόταση αναοριοθέτησης της κήρυξης αρχαιολογικού χώρου, ώστε να περιλάβει εκτεταμένα νέα ευρήματα από την αρμόδια ΕΦΑ Ευβοίας, η οποία δεν έχει ακόμη εξεταστεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ενώ τμήμα της έκτασης είναι περιοχή που επλήγη από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού 2021».

Οι ίδιοι ωστόσο υπενθυμίζουν ότι αυτό είναι παράνομο θυμίζοντας στους ιθύνοντες την αρχαιολογική νομοθεσία που τονίζει ότι δεν μπορούν να τοποθετηθούν ανεμογεννήτριες σε αρχαιολογικό χώρο.

Μάλιστα με νόημα υπογραμμίζουν ότι το τμήμα της έκτασης που θέλουν να εγκαταστήσουν αιολικά πάρκα «είναι περιοχή που επλήγη από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού 2021».

Οπότε μία τέτοια κίνηση από την πλευρά του ΥΠΠΟΑ ότι «δεν θα υπάρξουν εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών στις εκτάσεις της Εύβοιας που κάηκαν στις πρόσφατες πυρκαγιές, καθίστανται κενό γράμμα!» σχολιάζει με έμφαση ο Σύλλογος Ελλήνων αρχαιολόγων.

Τέλος, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει αποστείλει ήδη επιστολή στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ που ζητά την απόσυρση του θέματος από την ημερήσια διάταξη του ΚΑΣ, ενώ παράλληλα ζητά να μην εγκατασταθούν οι πέντε αιολικοί σταθμοί θα καταστρέψουν αρχαιότητες.

Ακολουθεί η ανακοίνωση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων:

ΣΕΑ: «Η τήρηση των διατάξεων του Αρχαιολογικού Νόμου είναι αδιαπραγμάτευτη: όχι ανεμογεννήτριες στον αρχαιολογικό χώρο του Νημποριού»

Στην ημερήσια διάταξη του ΚΑΣ αρ. 42 της 26/10/2021 (ορθή επανάληψη) το θέμα 6 της ημερήσιας διάταξης «Έγκριση ή μη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου με τίτλο: «ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΝΤΕ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΣΠΗΕ) ΣΤΗ ΘΕΣΗ «ΤΣΟΥΚΚΑ ΔΕΜΕΝΙΤΗ», ΙΣΧΥΟΣ 60 MW, ΣΤΗ ΘΕΣΗ «ΠΥΡΓΑΡΙ» ΙΣΧΥΟΣ 70 MW, ΣΤΗ ΘΕΣΗ «ΛΙΟΥΤΣΑ» ΙΣΧΥΟΣ 15 MW, ΣΤΗ ΘΕΣΗ «ΧΡΟΥΣΗ» ΙΣΧΥΟΣ 15 MW ΚΑΙ ΣΤΗ ΘΕΣΗ «ΚΕΛΙΑ», ΙΣΧΥΟΣ 15 MW ΣΤΗ Δ.Ε ΣΤΥΡΕΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΡΥΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΔΩΝ ΤΟΥΣ ΕΡΓΩΝ ΣΤΗ Δ.Ε. ΣΤΥΡΕΩΝ ΤΟΥ Δ. ΚΑΡΥΣΤΟΥ, ΣΤΙΣ Δ.Ε. ΔΙΣΤΥΩΝ ΚΑΙ ΤΑΜΥΝΕΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΥΜΗΣ ΑΛΙΒΕΡΙΟΥ ΚΑΙ ΣΤΙΣ Δ.Ε. ΑΜΑΡΥΝΘΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΕΤΡΙΑΣ ΤΗΣ Π.Ε. ΕΥΒΟΙΑΣ» εισέρχεται να συζητηθεί κατά παράβαση του άρθρου 12 παρ. 1 και 2 του Ν. 3028/02.

Πρόκειται για την εγκατάσταση συγκροτήματος πέντε Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) με συνολικά 35 τεράστιες ανεμογεννήτριες από την εταιρεία «ΣΟΦΡΑΝΟ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ», συμφερόντων του ομίλου «ΕΛΛΑΚΤΩΡ». Στην περιοχή όπου τοποθετείται το εν λόγω έργο υπάρχει ήδη πρόταση αναοριοθέτησης της κήρυξης αρχαιολογικού χώρου, ώστε να περιλάβει εκτεταμένα νέα ευρήματα από την αρμόδια ΕΦΑ Ευβοίας, η οποία δεν έχει ακόμη εξεταστεί από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, ενώ τμήμα της έκτασης είναι περιοχή που επλήγη από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού 2021.

Ο φάκελος για την κήρυξη του ενιαίου αρχαιολογικού χώρου έχει προωθηθεί σε χρόνο προγενέστερο της προώθησης της Μ.Π.Ε. του εν λόγω έργου. Σύμφωνα με το άρθρο 12 και 13 του Ν. 3028/02, οι αρχαιολογικοί χώροι εντός ή εκτός οικισμών κηρύσσονται και οριοθετούνται πριν από την εξέταση νέων αιτημάτων χρήσεων στους χώρους αυτούς. Πόσο μάλλον όταν το αίτημα αφορά ένα έργο αιολικών, που συνιστά μείζονα χωρική παρέμβαση (τσιμεντοστρώσεις, δρόμοι κλπ), τμήμα της οποίας χωροθετείται πάνω σε ορατές αρχαιότητες! Πρόκειται για τις ίδιες διατάξεις που ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων είχε κληθεί να υπερασπιστεί και στην περίπτωση της κήρυξης-οριοθέτησης των αρχαιολογικών χώρων στην έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού.

Αποδεχόμενη το παραπάνω η Υπουργός Πολιτισμού, άλλωστε, ανέφερε στη Βουλή για το θέμα: «Ως προς το αυτονόητο ερώτημα τι θα προηγηθεί, να πω ότι αυτονοήτως η διοικητική πρακτική θεωρεί ότι όταν δύο φάκελοι αφορούν ή συμπίπτουν στη θεματική τους και εν προκειμένω είναι η αδειοδότηση και η αναοριοθέτηση, είθισται τουλάχιστον να συνεξετάζονται». (ΔΤ ΥΠΠΟΑ 11/10/2021 Απάντηση ΥΠΠΟΑ Λίνας Μενδώνη σε επίκαιρη ερώτηση Βουλευτή ΜΕΡΑ 25, Κρίτωνα Αρσένη με θέμα «Νημποριό και Στύρα Ευβοίας: Αιολικά εντός αρχαιολογικών χώρων»).

Μόνο που και αυτή η δήλωση της κυρίας Υπουργού είναι παραπλανητική, καθώς η συνεξέταση φακέλων είναι νομικά και δεοντολογικά αποδεκτή, στις περιπτώσεις που το ζητούμενο εκάστου φακέλου αφορά στο δημόσιο συμφέρον. Κάτι που δεν βρίσκει εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση. Το αυτονόητο λοιπόν, με βάση το νόμο, είναι να προηγηθεί η αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού χώρου, η οποία και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη κατά την εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων όποιου έργου προτείνεται στην εν λόγω περιοχή.

Επιπλέον, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου φέρει ημερομηνία εκπόνησης τον Ιούλιο 2021, δηλαδή εκπονήθηκε σε χρόνο προγενέστερο της οικολογικής καταστροφής που συντελέστηκε στη νησί από την καταστροφική πυρκαγιά του περασμένου Αυγούστου. Ως εκ τούτου, δεν λαμβάνει καν υπόψη της περιβαλλοντικά δεδομένα που έχουν μεταβληθεί δραματικά. Πιθανή εξέτασή της από το Κ.Α.Σ. εκθέτει την κυβέρνηση, καθώς, πρόκειται για ενέργεια που αφίσταται της ιδιαίτερης φροντίδας για το φυσικό περιβάλλον της Εύβοιας, σύμφωνα με τις εξαγγελίες της Κυβέρνησης, οι οποίες αποδεικνύονται προσχηματικές.

Τόσο οι διαβεβαιώσεις της Υπουργού Πολιτισμού ότι θα τηρηθεί η αρχαιολογική νομοθεσία, όσο και οι διαβεβαιώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος ότι δεν θα υπάρξουν εγκαταστάσεις ανεμογεννητριών στις εκτάσεις της Εύβοιας που κάηκαν στις πρόσφατες πυρκαγιές, καθίστανται κενό γράμμα!

Τι θα σημαίνει για τις αρχαιότητες; Το συγκρότημα των ανεμογεννητριών προβλέπεται στο άμεσο περιβάλλον μνημείων της κεντρικής και νότιας Εύβοιας. Σε αυτή βρίσκονται η Ακρόπολη των αρχαίων Στύρων, πολλά Δρακόσπιτα, και λατομεία ρωμαϊκών χρόνων. Μέχρι σήμερα στην άμεση περιοχή της Ακρόπολης των αρχαίων Στύρων έχουν ήδη εγκατασταθεί ανεμογεννήτριες που έχει αλλοιώσει το περιβάλλον των μνημείων και η πιθανή τοποθέτηση επιπλέον εννιά ανεμογεννητριών ύψους 180 μέτρων στη θέση, θα προκαλέσει καταστροφή των αρχαιολογικών χώρων και επιπλέον υποβάθμιση του πολιτιστικού τοπίου.

Ειδικά η θέση «Πυργάρι», όπου σύμφωνα με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων πρόκειται να εγκατασταθούν 14 ανεμογεννήτριες ύψους 180μ., ταυτίζεται σχεδόν απόλυτα με τα γνωστά ρωμαϊκά λατομεία του Νημποριού, όπου έχουν εντοπιστεί υπαίθρια λατομικά μέτωπα, οδοί λιθαγωγίας. Η επικείμενη εγκατάσταση του αιολικού σταθμού θα προκαλέσει άμεση βλάβη στο αρχαίο λατομικό σύνολο, το οποίο εκτείνεται από το λόφο έως το παραλιακό μέτωπο. Μάλιστα για την εγκατάσταση του έργου προβλέπεται πλήρης ισοπέδωση του μεγαλύτερου εκ των λατομικών χώρων, ενώ η εγκατάσταση καλωδίων προβλέπεται επί οδών λιθαγωγίας. Οι αρχαιότητες είναι γνωστές στην επιστημονική κοινότητα ήδη από το 1965 με αναφορές στην βιβλιογραφία και προστατεύονται αυτοδικαίως από τον 3028/2002.

Το πολιτιστικό τοπίο της περιοχής, όπου προβλέπεται η εγκατάσταση επιπλέον 35 ανεμογεννητριών με τα συνοδά έργα που απαιτούνται και το φυσικό περιβάλλον της αποτελούν δημόσιο κοινωνικό αγαθό που δεν μπορεί να παραδοθούν σε οικονομικά συμφέροντα.

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων έχει αποστείλει ήδη επιστολή στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ με τις οποίες ζητά την απόσυρση του θέματος από την ημερήσια διάταξη του ΚΑΣ στις 26/10/2021 (επισυνάπτεται), και την ολοκλήρωση των διαδικασιών κήρυξης – οριοθέτησης του αρχαιολογικού χώρου του Νημποριού σύμφωνα με τον Αρχαιολογικό Νόμο.

Ζητάμε:

να μην εγκατασταθούν οι πέντε αιολικοί σταθμοί που μαζί με τα συνοδά τους έργα θα καταστρέψουν αρχαιότητες και θα αλλάξουν τη χρήση σε περιοχές που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του 2021.

την εκπόνηση ειδικού σχεδίου για την προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της Εύβοιας στο σύνολό της».