Δημοσκόπηση Prorata: Πόσες έδρες θα έπαιρναν τα κόμματα σε 6κομματική και 7κομματική Βουλή

Σο ελληνικό εκλογικό σύστημα είναι το σύστημα με το οποίο κατανέμονται οι βουλευτικές έδρες στα κόμματα και ρυθμίζεται με συγκεκριμένο εκλογικό νόμο. Σο ισχύον εκλογικό σύστημα συνδυάζει στοιχεία απλού αναλογικού και πλειοψηφικού συστήματος.

Σε γενικές γραμμές, οι 250 από τις 300 έδρες κατανέμονται βάσει απλής αναλογικής, με εκλογικό μέτρο το άθροισμα των ψήφων όσων κομμάτων ξεπέρασαν το 3% διαιρεμένο με τον αριθμό 250. Για να καθορισθεί ο αριθμός των εδρών που λαμβάνει κάθε συνδυασμός διαιρούνται οι ψήφοι του εκάστοτε συνδυασμού με το εκλογικό μέτρο που προέκυψε παραπάνω. Οι υπόλοιπες 50 έδρες παραχωρούνται στον πρώτο σχηματισμό, ανεξάρτητα και εδράζεται σε μια αντίληψη, κατά την οποία για την εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας χρειάζονται σταθερές και συμπαγείς κυβερνήσεις.

Όμως δεν είναι μόνο τα ποσοστά του πρώτου κόμματος ο καθοριστικός παράγοντας για την επίτευξη αυτοδυναμίας. Ο βασικότερος είναι το ποσοστό που θα λάβουν στο σύνολό τους τα κόμματα που δεν θα καταφέρουν να περάσουν το όριο του 3% για να εισέλθουν στη Βουλή. Με τον ισχύοντα εκλογικό νόµο, όσο µεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κοµµάτων που θα µείνουν εκτός Βουλής τόσο µικρότερο είναι το ποσοστό που απαιτείται να συγκεντρώσει το πρώτο κόµµα για την αυτοδυναµία.

Πρακτικά, για να εξασφαλιστεί αυτοδυναμία, ανεξαρτήτως του ποσοστού των κομμάτων που θα μείνουν εκτός βουλής, απαιτείται το πρώτο κόμμα να συγκεντρώσει ποσοστό 40,4%. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζει περίπου 101 έδρες λόγω του εκλογικού ποσοστού του (στοιχείο αναλογικού συστήματος), στις οποίες προστίθεται και το μπόνους των 50 εδρών (στοιχείο πλειοψηφικού συστήματος). Ξεκινώντας από αυτό το ποσοστό (40,4%), για κάθε 1% που λαμβάνουν τα κόμματα εκτός βουλής, μειώνεται και το απαιτούμενο ποσοστό αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα κατά 0,4%. Αν για παράδειγμα τα κόμματα εκτός βουλής συγκεντρώσουν αθροιστικά 7%, τότε το ποσοστό που χρειάζεται το πρώτο κόμμα για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία είναι: 40,4% – 2,8% (το οποίο προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό 0,4% x 7 = 2,8%) = 37,6%. Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός βουλής συγκεντρώσουν 8%, τότε το απαιτούμενο για την αυτοδυναμία ποσοστό μειώνεται στο 37,2%, αν συγκεντρώσουν 9% μειώνεται στο 36,8% κ.ο.κ.

Γίνεται λοιπόν φανερό ότι οι συνεχείς κομματικές αποστοιχίσεις και αναστοιχίσεις της εποχής μας μειώνουν τις πιθανότητες για κάποιο κοινοβουλευτικό κόμμα να εξασφαλίσει ποσοστά άνω του 40%. Τπό αυτή την έννοια, η προσοχή των αναλυτών στρέφεται αναπόφευκτα και στις εκτιμήσεις για την εκλογική απόδοση των μικρότερων κομμάτων και κυρίαρχα αυτών που παρουσιάζουν δυναμική εισόδου στην βουλή.

Τα συμπεράσματα για τις εκτιμήσεις εδρών βασίζονται στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Prorata.

Στην ελληνική περίπτωση είναι καθοριστικό να εστιάσει κανείς στις περιπτώσεις του ΜΕΡΑ25 και της Ελληνικής Λύσης: Αν τα δύο κόμματα μείνουν οριακά εκτός βουλής, τότε η αυτοδυναμία μοιάζει απολύτως εφικτή για το πρώτο κόμμα, καθώς το άθροισμα των εκτός βουλής κομμάτων ξεκινάει από ένα ποσοστό του 5-6% και αυξάνεται. Αν όμως για παράδειγμα ένα ή και τα δύο κόμματα εισέλθουν στην ελληνική βουλή, τότε το εκλογικό ποσοστό που απαιτείται να συγκεντρώσει το πρώτο κόμμα για την αυτοδυναμία αυξάνεται.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις που προκύπτουν από μετρήσεις της κοινής γνώμης, τα εκλογικά ποσοστά της ΝΔ (με αναλογική ανάθεση αναποφάσιστων ανάλογα με την εκλογική δύναμη του κάθε κόμματος) θα κινούνταν σήμερα μεταξύ 36,5% – 39,5% και των κομμάτων εκτός κοινοβουλίου μεταξύ 6% – 10%.

Δεδομένης της τρέχουσας υψηλής συσπείρωσης της ΝΔ αλλά και των σημαντικών εισροών της από όλα σχεδόν τα μικρότερα δεξιά ή ακροδεξιά κόμματα (Χρυσή Αυγή, Ελληνική Λύση, ΛΑΟΣ, ΑΝΕΛ) αλλά και από τον χώρο του ΚΙΝΑΛ, το τοπίο μοιάζει ευνοϊκό για το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αν και τα διάφορα μοντέλα εκτίμησης των εδρών είναι πάντοτε επισφαλή, η εικόνα που διαμορφώνεται σήμερα ακόμα και στα ευνοϊκότερα για την κυβέρνηση σενάρια (εκλογική επίδοση που αντιστοιχεί στο χαμηλό όριο για ΝΔ, δραματική μείωση του ποσοστού των κομμάτων που θα μείνουν εκτός βουλής) δεν τεκμηριώνει κατά κανένα τρόπο δυναμική ανατροπής: Υπάρχει σαφής τάση προς αυτοδυναμία για το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Εντούτοις, η ιστορία του κομματικού ανταγωνισμού στις δημοκρατίες είναι μια ιστορία ανατροπών και τα πολιτικά γεγονότα έχουν δείξει πως έχουν την δύναμη να μεταβάλλουν συσχετισμούς. Ένας βασικός κανόνας όμως για την δημιουργία γεγονότων και την μεταβολή των συσχετισμών εντός των ορίων του κομματικού ανταγωνισμού είναι ότι οι κομματικές ομάδες αγωνίζονται στο ίδιο άθλημα, στο ίδιο γήπεδο.

Η πρόθεση ψήφου, στην δημοσκόπηση της Prorata για το Newpost, που δημοσιεύτηκε στις 22 Ιουνίου.

Σε αυτήν την περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ μοιάζει να προσκαλεί την ΝΔ σε μια σειρά από γήπεδα, διεκδικώντας τις πιθανότητες του να πάρει την ρεβάνς των ευρωεκλογών, με την τελευταία συστηματικά να αρνείται να συμμετάσχει. Και από την δική της κομματική σκοπιά ορθώς πράττει: Γιατί να κατέβεις να παίξεις μια ρεβάνς, ρισκάροντας να χάσεις το σημαντικό πλεονέκτημα που κέρδισες στο ματς που διεξήχθη λίγο νωρίτερα;

Άγγελος Σεριάτος, MSc Political Communication, University of Amsterdam / Υπεύθυνος Πολιτικής Ανάλυσης της Prorata