Ε.Βενιζέλος: «Η πανδημία θέτει σε αμφισβήτηση τον δυτικό τρόπο ζωής»

«Αυτό που έγινε αντιληπτό είναι ότι πρέπει να διατηρηθεί το νεωτερικό κοινωνικό συμβόλαιο της σύγχρονης κοινωνίας», τόνισε ο Ευάγγελος Βενιζέλος στη διάρκεια της διαδικτυακής δημόσιας συζήτησης με θέμα: «Πανδημία, Θεμελιώδη Δικαιώματα και Δημοκρατία», την οποία διοργάνωσε χθες ο Κύκλος Ιδεών.

«Έχει πολύ μεγάλη σημασία να αγωνιστούμε να διατηρηθεί το κοινωνικό συμβόλαιο. Έτσι θα διατηρηθεί η δημοκρατία, το κράτος δικαίου, η ποιότητα του πολιτισμού μας και βεβαίως και η βάση εκκίνησης για την επόμενη μέρα, για την ανάκαμψη της οικονομίας, για τη διατήρηση του επιπέδου ζωής, για τη διατήρηση λεγόμενου ευρωπαϊκού, δυτικού τρόπου ζωής που είναι ένα τεράστιο κεκτημένο» εξήγησε ο κ. Βενιζέλος, συμπεραίνοντας ότι «η πανδημία και η ασύμμετρη απειλή θέτει σε αμφισβήτηση τον δυτικό τρόπο ζωής με ότι αυτό σημαίνει οικονομικά, αναπτυξιακά, πολιτιστικά, ιδεολογικά ως νοοτροπία, ως ενσυναίσθηση».

Ο ίδιος προέτρεψε να «διατηρήσουμε αυτό το κοινωνικό συμβόλαιο και αυτή την μεγάλη κοινωνική φιλοδοξία. Να διατηρήσουμε και προωθήσουμε τον τρόπο ζωής που βασίζεται στην πολυφωνία, στη δημιουργικότητα, στη συνύπαρξη, στον ανταγωνισμό βεβαίως, αλλά και στη συναίνεση», υπογραμμίζοντας παράλληλα την αναγκαιότητα να επανεξετάζονται τα μέτρα σε σύντομα και τακτά διαστήματα σε σχέση με τον ιδιωτικό βίο και την προστασία των προσωπικών δεδομένων, «γιατί η παγκόσμια εμπειρία και πρακτική μπορεί να μας επιβάλει να ξαναδούμε κάποια θέματα», πρόσθεσε.

Ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε εκτενώς στις επιπτώσεις της πανδημίας στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, δηλαδή στη συνοχή της ΕΕ και εξήγησε πως «η πανδημία έχει θέση σε αμφισβήτηση ένα συνολικό μοντέλο ζωής και αυτό αφορά και τη θεσμική της διάσταση», αφού οι περιορισμοί στην ελευθερία της κίνησης συνδέονται και με άλλα δικαιώματα. Ανάμεσα σε αυτά αθροίζονται το δικαίωμα του συνέρχεσθαι, η λειτουργία της αγοράς, η οικονομική ελευθερία, η ελευθερία του εμπορίου και της βιομηχανίας, η ελευθερία του επαγγέλματος και το θρησκευτικό συνέρχεσθαι. «Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με ένα φαινόμενο που λέγεται αυστηροί, σοβαροί περιορισμοί στα ατομικά δικαιώματα, στο κεντρικό, ιστορικά πρώτο που είναι η ελευθερία της κίνησης, αυτό που δημιουργεί το δημόσιο χώρο, την αγορά, τη δημοκρατία, στο όνομα βέβαια άλλων αγαθών που αυτή τη στιγμή είναι συνώνυμα με το γενικό συμφέρον και με την υπαρξιακή ανάγκη της ανθρώπινης κοινωνίας να προστατευθεί» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Βενιζέλος.

«Η κυβέρνηση πρέπει να δικαιούται να κάνει τις αναγκαίες σταθμίσεις, ώστε μετρώντας όλα τα δεδομένα τα οποία οφείλει να λάβει υπόψη της, να επιλέξει εκείνο το μέτρο, το οποίο καλύτερα κατά την πολιτική της εκτίμηση από τα υπόλοιπα ανταποκρίνεται στις επιλογές της» υπογράμμισε ο Ιωάννης Σαρμάς, Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενώ αναφορικά με τη συνταγματική αναλογικότητα των μέτρων τόνισε ότι «σε αυτές τις περιπτώσεις οι δικαστές αναγνωρίζουμε ένα ευρύτατο περιθώριο εκτιμήσεως, ώστε η κυβέρνηση να μπορεί να επιλέγει ελεύθερα – ασκώντας βέβαια τη διακριτική της ευχέρεια και σεβόμενη τα θεμελιώδη δικαιώματα- το μέτρο, το οποίο είναι κατάλληλο».

Μέτρα απόλυτα νομιμοποιημένα

Στην ανάγκη τα μέτρα να εξειδικεύονται συνεχώς εστίασε ο Χρήστος Ράμμος, Αντιπρόεδρος ε.τ του Συμβουλίου της Επικρατείας, κάνοντας λόγω για «πρωτοφανείς περιορισμούς» αλλά όχι για «κατάργηση» στα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κάποιοι διατείνονται. «Το λόγο πρέπει να έχει η ιατρική επιστήμη» σημείωσε ο κ. Ράμμος και περιέγραψε ότι αυτή τη στιγμή «βρισκόμαστε στα πλαίσια της συνταγματικής νομιμότητας. Η συνταγματική νομιμότητα ούτε έχει διαρραγεί, ούτε έχει καταλυθεί, ούτε τα μέτρα είναι κατά παραβίαση του Συντάγματος. Τα μέτρα αυτά είναι απόλυτα νομιμοποιημένα στον καταστατικό μας χάρτη», αφού η προστασία του μείζονος αγαθού της ζωής διατρέχει όλη τη λογική του Συντάγματος.

Πέρα από τις ενέργειες της επίσημης Πολιτείας, «Πολιτεία είμαστε και εμείς. Το κράτος δεν είναι έξω από εμάς» έσπευσε να υπενθυμίσει ο Αντώνης Μανιτάκης, Ομότιμος Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου. Αναφερόμενος στην Πολιτεία ως οργανωμένο σύνολο παρατήρησε πως «υπάρχει μια αμοιβαία εξάρτηση των φυσικών προσώπων και αμοιβαία αλληλεξάρτηση των δικαιωμάτων. Σέβομαι τα δικαιώματα τα δικά μου και τα διεκδικώ, εφόσον και καθ’ όσον σέβομαι και τα δικαιώματα όλων των άλλων», επικαλούμενος την πρώτη παράγραφο του Άρθρο 5 του Συντάγματος. Ο ίδιος υπενθύμισε ότι «πρέπει να μάθουμε να εντάσσουμε το εγώ μέσα στο εμείς», συντασσόμενος δημόσια με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.

Σε μια σειρά από πολιτειολογικές παρατηρήσεις προέβη από πλευράς της η Λίνα Παπαδοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, αναδεικνύοντας μεταξύ άλλων το ρόλο της παγκοσμιοποίησης και της «επικουρικότητας εν δράσει» (δηλαδή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης από το τοπικό σε υπερεθνικό επίπεδο) με αφορμή την πανδημία. Τίθεται «ένα μεγάλο πολιτικό δίλημμα» εκτίμησε η ίδια, καταγράφοντας ακόμη την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας, την ευαλωτότητα του κοινοβουλευτισμού και το στενό περιθώριο του κανονιστικού λόγου σε καταστάσεις αυτών των μορφών κρίσης. «Η εκ του αποτελέσματος νομιμότητα παίρνει κεφάλι αντί της διαδικασίας νομιμοποίησης μέσω του κοινοβουλίου» σχολίασε η κ. Παπαδοπούλου, συμπεραίνοντας πως «το κρίσιμο είναι να αναληφθεί η κατάσταση στα χέρια της παγκόσμιας κοινωνίας».